وزیر امور خارجه آلمان در مسیر تنش‌زدایی
جهان صنعت نیوز| افشار سلیمانی- در آستانه سفر نخست‌وزیر ژاپن به ایران که با هماهنگی واشنگتن صورت خواهد گرفت، وزیر امور خارجه ایران دیروز میزبان وزیر خارجه آلمان زخم‌خورده از آمریکا در جنگ جهانی دوم و متحد کنونی این کشور در تهران بود.
دو طرف بعد از مذاکرات دوجانبه پشت درهای بسته در یک کنفرانس مطبوعاتی شرکت کردند و به سوالات خبرنگاران پاسخ دادند.
اقدام دیپلماتیک آلمان، هماهنگ با لندن و پاریس، در شرایطی صورت می‌گیرد که بعد از افزایش فشارهای آمریکا بر تهران و پاسخ‌های ایران به این فشارها تنش بین دو طرف رو به افزایش است.
بعد از تشدید فشارهای آمریکا، ایران مهلتی ۶۰ روزه به طرف اروپایی داد تا تعهدات برجامی خود را عملی کند. خروج ایران از توافق هسته‌ای تنها اهرمی نیست که می‌تواند در برابر طرف اروپایی از آن استفاده کند .
پناهندگی افغان ها
نگاه امنیتی و سیاسی اروپا به برجام و انتظار ایران برای بهره اقتصادی از آن و حتی بازگشت آمریکا به آن، چالش محوری طرف‌ها در روند مذاکرات آنها محسوب می‌شود. از همین رو ایران علاوه بر دادن مهلت ۶۰ روزه، از هموار کردن راه برای صدها هزار آواره افغان که احتمال می‌رود اروپا را به عنوان دومین مقصد خود برای پناهندگی انتخاب کنند و همچنین کاهش تدابیر امنیتی مربوط به منع عملیات قاچاق مواد مخدر از افغانستان به اروپا، به عنوان کارت‌های دیگر برای مجاب کردن اروپا جهت دور زدن تحریم‌های آمریکا استفاده می‌کند.
از سوی دیگر آمریکا به فشارهای خود بر اروپا ادامه می‌دهد تا در اجرای سازوکار مالی پا را از حد فراتر نگذارد و در محدوده تبادل دارو و مواد غذایی باقی بماند. در مقابل، کشورهای اروپایی و مشخصا انگلیس، آلمان و فرانسه اعلام می‌کنند به توافق هسته‌ای و تلاش برای حفظ آن پایبند هستند در صورتی که وقتی صحبت از توسعه سازوکار اینستکس می‌شود، تردید تروئیکای اروپایی کاملا مشخص است و این مساله نشان‌دهنده پارادوکسی است که اروپا گرفتارش شده یعنی از یک سو می‌خواهد توافق را اجرا کند و از سوی دیگر نمی‌خواهد آمریکا را به خشم آورد.
پایبندی به توافق هسته‌ای
به نظر می‌رسد سفر روز گذشته هایکو ماس نتایج ملموسی درباره این پرونده به دنبال داشته باشد. از اظهارات اخیر طرف‌های اروپایی می‌توان این گونه برداشت کرد که پیام ماس شامل تاکید بر پایبندی به توافق هسته‌ای و تلاش برای مطرح کردن برخی مسائل غیربرجامی است تا فشارهای آمریکا بر ایران کاهش یابد یعنی برنامه موشکی و نقش منطقه‌ای که تهران با گفت‌وگو با آمریکا درباره این مسائل مخالفت می‌کند.
احتمالا ماس علاوه بر پیام‌های برجامی اینستکسی، با توجه به اینکه از اردن و عراق و امارات به تهران آمد، پیام‌های دیگری به تهران آورده بود که به یکی از آنها مبنی بر تمایل این کشورها به همکاری منطقه‌ای و پرهیز از تنش اشاره کرد.
راه‌اندازی اینستکس
از گفت‌وگوهای دو وزیر خارجه در تهران چنین برمی‌آید که سفر ماس ماهیت دوجانبه نداشته و بیشتر با هدف تنش‌زدایی میان ایران و آمریکا و منطقه و حفظ برجام و راه‌اندازی اینستکس حداقل به شکل محدود و متقاعد کردن ایران به بازگشت به شرایط قبلی در مورد غنی‌سازی اورانیوم و تولید آب سنگین و نکاستن از تعهدات برجامی‌اش باشد.
به نظر می‌رسد وزیر خارجه آلمان در این سفر نتایج رایزنی‌های پمپئو با خود و آنگلا مرکل را به مقامات ایران منتقل کرده باشد. با توجه به اینکه نخست‌وزیر ژاپن روز چهارشنبه، پیام ترامپ را به مقام معظم رهبری و رییس جمهوری منتقل خواهد کرد، بعید است هایکو ماس در این سفر پیامی از جانب آمریکا برای طرف ایرانی بیاورد مگر اینکه در حد چراغ سبز آمریکا نسبت به فعالیت اینستکس باشد .
تنش‌زدایی منطقه‌ای
اروپا اگر می‌خواهد ایران گام دوم خود را در کاهش تعهدات برجامی برندارد و همچنان مانند قبل به برجام پایبند باشد، باید برنامه عملی برای جلب نظر ایران به همراه داشته باشد و این برنامه را هم عملی کند که به نظر می‌رسد مقامات آلمانی قصد دارند از تمام ظرفیت این کشور برای حفظ برجام استفاده کنند و به احتمال زیاد راه‌اندازی سریع اینستکس نخستین گام در این راستا خواهد بود.
سخن آخر اینکه به نظر می‌رسد این سفر با هدف تنش‌زدایی منطقه‌ای و حفظ برجام صورت گرفت و می‌تواند با سفر نخست‌وزیر ژاپن به ایران احتمال سرعت گرفتن برای حصول نتیجه را افزایش دهد و به سمت تنش‌زدایی غیر‌مستقیم میان تهران- واشنگتن ادامه مسیر دهد.
در همین راستا با توجه به مواضع و پیشنهاد ایران در مورد پیمان عدم تعرض منطقه‌ای و حمایت وزیر خارجه آلمان و تاکید بر ورود سازمان ملل به این فرآیند و پیام همکاری برخی کشورهای منطقه، احتمال برگزاری نشستی با حضور کشورهای حوزه خلیج‌فارس و ایران با مشارکت دبیرکل سازمان ملل و مشارکت نماینده‌ای از سوی اتحادیه اروپا (شاید آلمان) با هدف حرکت در مسیر نیل به تنش‌زدایی و پیمان عدم تعرض، دور از ذهن نیست.
کارشناس مسائل بین‌الملل و سفیر سابق ایران در آذربایجان
عمومیلینک کوتاه :