گرانی ناجوانمردانه/صبر مردم را آزمایش نکنیم!
به گزارش جهان صنعت نیوز: در اصل کاهش قدرت خرید مردم به جایی رسیده که توان پذیرش تبعات چنین تصمیماتی در حوزه تنظیم بازار را ندارند و به دنبال این گرانی‌های ناجوانمردانه و ناگهانی، سخت واکنش نشان می‌دهند. در این باره حتی گفته می‌شود که افزایش قیمت‌ها در ایران به یک پیچِ بسیار خطرناک رسیده و به نظر می‌رسد که همه از مردم گرفته تا مدیران، بوی خطر را استشمام کرده باشند.
البته روزنامه «جهان‌صنعت» پیش از آنکه دولت تصمیم خود در رابطه با افزایش قابل توجه نرخ گندم و آرد صنف و صنعت را علنی کند، از نسخه‌ای که دولت برای صنایع و بازار پیچیده بود خبر داد و تبعات نگران‌کننده این تصمیم را نیز اعلام کرد اما با وجود تمامی هشدارهایی که از سوی کارشناسان داده شد، تصمیمات بی‌پشتوانه اجرایی شد؛ تصمیماتی که باعث شده مردم به شدت آزرده شوند و حتی در ارتباط با تامین حداقلی‌ترین نیازهای معیشتی خود که همان نان یا ماکارونی است، دچار واهمه شوند. در این باره صاحب‌نظران اقتصادی، سیاسیون و مردم در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی واکنش‌های مختلفی از خود نشان دادند و دولت را در این ارتباط محکوم کردند چراکه معتقدند اجرای سیاست‌های اصلاحی در اقتصاد و آزادسازی قیمت‌ها بدون اینکه برای معیشت مردم فکری شود، کاری بسیار نسنجیده است که در ابعاد مختلف اقتصادی و اجتماعی آثار خود را نشان خواهد داد.
توضیحاتی که کافی نبود
افزایش ناگهانی قیمت آرد و ماکارونی واکنش‌هایی منفی به همراه داشته و عدم اقناع افکار عمومی از سوی دولتمردان به چالش‌های موجود در این حوزه دامن زده و سوالات بی‌جواب متعددی را برای مردم به وجود آورده است.
۱۱ اردیبهشت امسال، عباس تابش، رییس سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان در نامه‌ای به معاون صنایع عمومی خواست که قیمت‌های جدید ماکارونی را که افزایش قیمت‌هایی نزدیک به سه برابر داشته به کارخانه‌ها ابلاغ کند. در این نامه قیمت ماکارونی رشته‌ای ساده ۵۰۰ گرمی، ۱۷ هزار تومان، ۷۰۰ گرمی ۲۴ هزار تومان و ۱۰۰۰ گرمی ۳۴ هزار تومان اعلام شد که این قیمت‌ها نسبت به قیمت‌های قبل رشد نزدیک به سه برابری دارند. افزایش قیمت ماکارونی و نان‌های فانتزی به دنبال افزایش ناگهانی قیمت آرد بود که انتقادات زیادی به همراه داشت. به دنبال این اتفاقات، مسوولان مختلف از جمله مسوولان سازمان برنامه و بودجه، وزارت جهاد کشاورزی و وزارت اقتصاد مطالبی را درباره علت گرانی آرد مطرح و عنوان کردند که این کار برای جلوگیری از قاچاق انجام شده و یارانه جبرانی آن به مردم داده می‌شود.
توضیحاتی که علاوه بر دیرهنگام بودن، کافی هم نبود و حداقل همه مردم را قانع نکرد. در حال حاضر همچنان سوالات متعددی برای افکار عمومی بی‌جواب مانده و جامعه نسبت به مباحثی مانند افزایش قیمت‌های جهانی و قاچاق کالاهای اساسی به عنوان دلایل منطقی برای گران کردن آرد، مقاومت دارد.
اجرای غافلگیرکننده سیاست‌ها
در این راستا اگر چه اکثر کارشناسان معتقدند که دولت چاره‌ای جز حذف یارانه آرد نداشته اما تقریبا اغلب آنها زمان و شیوه اجرای این طرح را درست نمی‌دانند. چیزی شبیه افزایش قیمت بنزین در آبان ۹۸ و اتفاقاتی که به دنبال آن رخ داد، چراکه در آن زمان نیز دولت چاره‌ای جز حذف یارانه بنزین نداشت اما شیوه اجرای آن بسیار غافلگیرکننده و نادرست بود.
از طرفی در ماه‌های اخیر، قیمت‌های کالاهای اساسی و ضروری اقلام خانوار به شکل قابل‌توجهی افزایش پیدا کرده به طوری که علاوه بر گوشت قرمز کالاهایی مانند برنج نیز معیشت خانوارها را تحت فشار قرار داده و قیمت کالاهای دیگر از جمله شکر، حبوبات، میوه و صیفی‌جات نیز تورم بالایی داشته است. بنابراین طبیعی است که افزایش قیمت آرد صنعتی و ماکارونی در ادامه ریل این گرانی‌ها، اگر چه تاثیر تعیین‌کننده‌ای در محاسبات اقتصادی اغلب خانواده‌ها ندارد اما به طور قطعی بر آرامش روانی جامعه اثر منفی می‌گذارد.
در این میان برخی از حامیان این طرح، به رانت نجومی برخی از کارخانجات خصوصی مصرف‌کننده آرد یارانه‌ای- مانند کارخانجات تولید ماکارونی، کیک و کلوچه و… – اشاره کرده و جو ایجادشده را ناشی از قطع این رانت کلان می‌دانند که تاکنون باعث ثروت‌اندوزی بی‌دردسر و عجیب و غریب برخی از آنان شده است. حتی با پذیرش این موضوع نیز، مسوولان پیش از تصمیم‌گیری و اجرا باید نسبت به این قضیه روشنگری کرده و مردم را نسبت به آن توجیه می‌کردند. این در حالی است که نمی‌توان بی‌توجهی دولت نسبت به صنایع کشور را نادیده گرفت و این حق را به دولتمردان داد که پیش از مشورت با اهالی فن و ارائه تسهیلات مناسب به کارخانه‌ها در راستای پیاده‌سازی چنین سیاست‌هایی، وارد فاز اجرایی شوند.
یارانه هر فرد باید حداقل ۶۰۰ هزار تومان شود
در این خصوص جلیل رحیمی‌جهان‌آبادی نماینده مجلس دهم و یازدهم در توئیتی اعلام کرد: آزاد کردن قیمت آرد و محاسبه آن با نرخ جهانی به دلار، یک اشتباه فاحش مدیران اجرایی دولت است. اگر قرار است هزینه مردم به قیمت جهانی باشد، درآمدشان هم باید در سطح جهانی و با دلار باشد نه ریال بی‌ارزش. صبر مردم را آزمایش نکنیم، آستانه تحمل مردم، سال‌هاست به پایین‌ترین حد ممکن رسیده است.
در این باره همچنین یک عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در مجلس تاکید کرد: اگر بنا است روند حذف ارز ترجیحی کالاها ادامه داشته باشد، یارانه هر فرد باید حداقل به ۶۰۰ هزار تومان افزایش یابد. محمدحسن آصفری با اشاره به حذف یارانه آرد و افزایش قیمت نان و ماکارونی بیان کرد: اینکه تاکید داریم حذف ارز ترجیحی منجر به فشار به مردم می‌شود، یکی از نمونه‌های پس‌لرزه آن اکنون در بحث ماکارونی و نان‌های صنعتی قابل مشاهده است. دولت باید نظارت خود را بر توزیع ارز ترجیحی افزایش دهد تا اینکه بخواهد آن را حذف کند. حذف یکباره ارز ترجیحی افزایش قیمت‌ها را به دنبال دارد.
بنا نبود با حذف ارز ترجیحی قیمت کالاها افزایش یابد
در این باره همچنین یک عضو کمیسیون اقتصادی مجلس تاکید کرد: مجلس دولت را مکلف کرد که اگر قصد حذف ارز ترجیحی را دارد باید برنامه حمایتی دیگری را برای ممانعت از افزایش قیمت‌ها جایگزین کند و اکنون دولت باید جلوی افزایش نامتعارف قیمت‌ها بایستد. محمد علی‌پور با اشاره به حذف یارانه آرد و افزایش قیمت نان و ماکارونی بیان کرد: مجلس در لایحه بودجه ۱۴۰۱ این مجوز را به دولت داد تا یا سیاست تخصیص ارز ترجیحی را ادامه دهد یا آن را حذف کند. با این شرط که قیمت کالاهای اساسی به نسبت شهریور سال ۱۴۰۰ تغییری نداشته باشد. اکنون نیز مجلس بر این موضع تاکید دارد که قیمت نان به هیچ‌وجه نباید افزایش یابد.
وی اظهار کرد: از آرد یارانه‌ای در بخش‌های صنعتی نیز استفاده می‌شود اما با تصمیم دولت دیگر به این حوزه یارانه تعلق نمی‌گیرد. افزایش قیمتی که در حوزه ماکارونی و سایر نان‌های صنعتی رخ داده به همین دلیل است. در خصوص کالاهای اساسی هیچ‌گونه افزایش قیمت قابل قبول نیست. برخی از کالاها که از این یارانه برخوردار بودند و جزو کالاهای اساسی نیز نیستند با افزایش قیمت مواجه شده که از دولت انتظار مدیریت آن را داریم.
نماینده مردم ماکو در مجلس شورای اسلامی، تصریح کرد: نباید فشار مضاعفی بر زندگی مردم تحمیل شود. علاوه بر نانوایی‌ها از آرد در شیرینی‌پزی‌ها و صنایعی نظیر تولید ماکارونی استفاده می‌شود. اکنون دولت فقط برای نان یارانه پرداخت می‌کند. هدف دولت رساندن یارانه به اقشار ضعیف است اما این ضروری است که نباید با افزایش قیمت‌ها فشار دیگری بر مردم تحمیل شود.
تیم اقتصادی دولت نیاز به بازنگری جدی دارد
محمد کعب‌عمیر عضو کمیسیون اجتماعی مجلس نیز با انتقاد از سیاست‌های همراه با آزمون و خطای تیم اقتصادی دولت گفت: قوه مجریه باید پاسخگوی کاهش قدرت خرید و تضعیف وضعیت معیشتی مردم باشد. وی با بیان اینکه تیم اقتصادی دولت در کنترل قیمت‌ها عملکرد مطلوبی نداشته است، اظهار کرد: این وضعیت بیش از پیش باعث نگرانی مردم و مجلس شده است.
وی ادامه داد: مهم‌ترین رسالت تیم اقتصادی دولت باید بهبود وضعیت معیشتی مردم باشد اما این امر تاکنون به خوبی مدیریت نشده است. عضو کمیسیون اجتماعی مجلس بیان کرد: از دولت خواسته می‌شود ضمن ترمیم بدنه مدیران و تصمیم‌گیران اقتصادی کشور، بیش از پیش مشورت‌پذیر باشد و از انجام تصمیمات شتاب‌زده و خلق‌الساعه پیشگیری کند.
نماینده مردم شوش و کرخه در مجلس با اشاره به اینکه قیمت آرد امروز به چالشی جدی در جامعه تبدیل شده است، گفت: نباید اجازه داد با تصمیمات غیرکارشناسی، بیش از این مردم دچار زحمت شوند. وی افزود: قشر کم‌درآمد جامعه نیاز دارد که تصمیمات اقتصادی دولت باعث بهبود شرایط زندگی‌اش شود و در همین راستا باید از تصمیمات خودسرانه برخی مدیران دولتی جلوگیری کرد.
کعب‌عمیر گفت: مردم در شرایط فعلی توان تحمل گرانی‌های موجود را ندارند و انتظار می‌رود که دولت هرچه سریع‌تر برای ترمیم تیم اقتصادی خود وارد عمل شود و قوه مجریه باید پاسخگوی کاهش قدرت خرید و تضعیف وضعیت معیشتی مردم باشد.
نان باگت ناقابل؛ فقط ۱۰ هزار تومان
کارشناسان و نمایندگان مجلس می‌گویند دولت برای اینکه بتواند در عرصه اقتصادی کشور حرفی برای گفتن داشته باشد، باید با واقعیت‌های موجود روبه‌رو شود و از شعارهایی با کاربرد سیاسی پرهیز کند. اما متاسفانه مسوولان دولت سیزدهم هم رویه تکذیب را پیش گرفته‌اند و با اینکه تمامی اسناد و مدارک مربوط به افزایش قیمت‌ها با موافقت دولت در فضای مجازی منتشر می‌شود و مردم نیز در بازار به صورت مستقیم با گرانی‌ها روبه‌رو می‌شوند، دولتمردان زیر بار گرانی‌ها نمی‌روند و یا اینکه تصمیمات خود را پس از اجرایی شدن در بازار، به گوش مردم و اهالی صنعت می‌رسانند.
این در حالی است که در پی افزایش قیمت آرد صنف و صنعت، شاهد این هستیم که قیمت محصولات آردی افزایش یافته و حداقل افزایش قیمت انواع نان‌های صنعتی بیش از ۱۱۷ درصد بوده است. نکته قابل تامل اینکه گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد اکنون قیمت‌های جدید اعمال شده است به طوری که قیمت یک نان باگت معمولی به ۱۰ هزار تومان رسیده است.
در واقع در تازه‌ترین و پربحث‌ترین مورد، قیمت ماکارونی بین سه تا پنج برابر افزایش پیدا کرد. افزایش قیمت آرد هم به نانوایی‌ها و فروشگاه‌های نان فانتزی رسید. در این خصوص البته رییس اتحادیه نان‌های حجیم و نیمه حجیم اعلام کرد: آرد واحد‌های نان فانتزی به یکباره از هر کیسه ۶۷ هزار تومان به ۶۳۰ هزار تومان (نزدیک به ۱۰ برابر) در کنار سایر هزینه‌های تولید مانند دستمزد افزایش یافته است، بر این اساس قیمت محصول نهایی نیز افزایش می‌یابد، اما نرخنامه‌ای که در فضای مجازی در حال دست‌به‌دست شدن است درست نیست. محمدجواد کرمی اظهار کرد: با آزادسازی نرخ آرد مصرفی صنف و صنعت، قیمت انواع محصولات فانتزی نیز به صورت عرضه و تقاضا تعیین می‌شود و دیگر نرخ مصوبی نخواهیم داشت.
در این باره همچنین رییس کمیسیون اقتصادی مجلس تاکید کرد: در صورت اصلاح ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی قیمت نهایی نان سنتی در سفره مردم تغییری نخواهد کرد. محمدرضا پورابراهیمی با بیان اینکه نان از کالاهای اساسی و مایحتاج مردم به شمار می‌رود، گفت: باتوجه به اختصاص یارانه به این محصول در بودجه امسال قیمت نان نسبت به سال گذشته افزایشی نخواهد داشت.
نماینده مردم کرمان ادامه داد: موضوع ارز ترجیحی در دولت و مساله یارانه نان در حال بررسی است و پیش‌بینی ما نیز این است که در حلقه آخر یعنی یارانه به مصرف‌کننده برسد و هم اکنون در دو استان کشور به شکل آزمایشی این موضوع در حال اجراست. در صورتی که نتایج مثبتی به همراه داشته باشد در سراسر کشور اجرایی خواهد شد و این امر موجب می‌شود تا از قاچاق آرد جلوگیری شود، قیمت نان نیز تغییری نخواهد کرد.
یارانه نان باید به مصرف‌کننده داده شود
اما نظر کارشناسان این است که با تغییرات صورت گرفته در زمینه نرخ آرد صنف و صنعت، مسوولان باید ضمن ارائه تسهیلات حمایتی به تولید، یارانه این بخش را به گونه‌ای مستقیما به مردم بدهند. از سوی دیگر توقع می‌رود نظارت‌ها بر روند تنظیم بازار و رفع دغدغه‌های مردم جدی‌تر شود. در این خصوص رییس کمیسیون امور داخلی و شورا‌های مجلس گفت: به منظور حمایت از مصرف‌کننده بهتر است یارانه نان به خود آنها پرداخت شود.
محمدصالح جوکار تصریح کرد: بحث‌های طولانی در خصوص موضوع یارانه نان در مجلس شده است اینکه به شکل سبد کالایی در اختیار مردم باشد و از طریق کارت الکترونیکی یارانه را به خود آنها بدهیم نه به شکل نقدی که آثار تورمی به همراه خواهد داشت. جوکار افزود: اختلاف قیمت آرد آزاد و دولتی نیز یکی از عوامل رانت و فساد در این حوزه است که باید هرچه زودتر فرآیند کار اصلاح شود و نان مرغوب و استاندارد در اختیار مردم قرار بگیرد.
ماکارونی کمیاب شد
ناگفته نماند که قیمت ماکارونی در روزهای اخیر موجب انتقاد مردم قرار گرفته است. چراکه حالا یک بسته ماکارونی ۵۰۰ گرمی که تا پیش از این حدود شش هزار تومان قیمت داشت به ۱۷ هزار تومان رسیده است. اما مشکل اینجاست که این روزها به هر فروشگاهی که مراجعه می‌کنیم یا ماکارونی وجود ندارد یا اگر هم ماکارونی موجود است، سهمیه‌بندی شده یا قیمت روی محصول با قیمت فروش آن متفاوت است. فروشندگان مدعی هستند که «ماکارونی گران شده» و حتی محصول با تاریخ تولید سال قبل را با قیمت جدید خریداری کرده و به فروش می‌رسانند.
در این راستا اما رییس انجمن آرد سازان کشور با اشاره به اینکه وقفه‌ای در تولید ماکارونی ایجاد نشده است،گفت: اگر کمبودی در بازار وجود داشته به دلیل تغییر قیمت و آماده‌سازی بسته‌بندی‌های جدید بوده است.
سیدمحمدرضا مرتضوی مباحث مطرح شده درباره توقف خط تولید برخی از کارخانجات ماکارونی‌سازی را رد کرد و گفت: چنین موضوعی صحت ندارد و وقفه‌ای در تولید ماکارونی ایجاد نشده است. مرتضوی اضافه کرد: طبیعتا مغازه‌داران نیز نمی‌خواستند که قفسه‌های مغازه‌هایشان خالی شود بنابراین در فروش ماکارونی به مردم، گاهی سلیقه‌ای عمل کرده و تعداد آن را محدود کرده بودند.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :