درهای بسته خانه‌های تاریخی گیلان
به گزارش جهان صنعت نیوز: با وجود بهره‌مندی گیلان از میراث فرهنگی ارزشمند اما به سبب مالکیت خصوصی، امکان بازدید عموم از بسیاری از خانه‌های تاریخی این استان وجود ندارد. با بروز همه‌گیری کرونا و رکود گردشگری، برخی از معدود خانه‌های تاریخی باقی مانده که مالکانشان درهای آنها را به روی گردشگران باز گذاشته بودند نیز ترجیح دادند که تغییر کاربری داده و به جای ارائه خدمات گردشگری، این خانه‌های ارزشمند را تبدیل به واحد‌های مسکونی و یا انبار اجناس کنند.
از سوی دیگر برخی از این خانه‌های تاریخی نیاز به مرمت دارند و در صورتی که نظارتی دقیق برای مرمت اصولی آنها وجود نداشته باشد، تداوم وضعیت فعلی می‌تواند موجب تبدیل آنها به ویرانه‌هایی متروکه شود. برای اطلاع از وضعیت خانه‌ها و اماکن تاریخی استان گیلان ضمن مراجعه حضوری به این اماکن گفت‌و‌گویی را با «ولی جهانی»-سرپرست اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گیلان- ترتیب دادیم و روند رسیدگی به مرمت اماکن تاریخی و نیز برنامه‌های اداره کل میراث فرهنگی گیلان برای احیای خانه‌های تاریخی این استان را جویا شدیم.
وی ضمن تایید تغییر کاربری برخی از خانه‌های تاریخی گیلان از جمله خانه چوکام به «جهان‌صنعت» گفت: متاسفانه به دلیل مشکلات مالکیتی و مخالفت مالک عملا امکان مرمت و احیای بنای مورد اشاره وجود ندارد.
در این گزارش «جهان‌صنعت» سعی کرده ضمن گفت‌و‌گو با ولی جهانی سرپرست اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گیلان وضعیت خانه‌های تاریخی استان را زیر ذره‌بین برده و چالش‌های حوزه میراث فرهنگی گیلان را بررسی کند.
*وضع نامساعد خانه چوکام
خانه تاریخی چوکام در بخش مرکزی بافت روستای چوکام از توابع بخش خمام شهرستان رشت قرار دارد. این خانه متعلق به ناصرالملک، نایب‌السلطنه احمدشاه قاجار بوده است. عمارت دو طبقه چوکام دربرگیرنده ایوانی چشم‌نواز، ستون‌ها، سرستون‌ها، نرده‌های چوبی و تزیینات گچ‌بری تماشایی است. این عمارت ارزشمند از جمله بناهای به یادگار مانده از دوران قاجار است که سال ۱۳۸۴ با شماره ثبت ۱۳۲۲۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
این عمارت تاریخی اما امروز شرایط مساعدی ندارد و هر روز با آسیب‌های جدیدی رو‌به‌رو می‌شود. این روزها گردباد ویرانی‌ها بیش از همیشه این عمارت ارزشمند را دربرگرفته و بی‌تردید نیازمند توجه بیشتر متولیان ذی‌ربط است.
در مراجعه‌ای که خبرنگار «جهان‌صنعت» به خانه تاریخی چوکام داشته مردم منطقه اعلام کردند که این ملک دیگر پذیرای گردشگران نیست. برای بررسی بیشتر موضوع از ولی جهانی پرسیدیم که چه اقدامی برای ترغیب صاحب ملک به ارائه خدمات گردشگری و احیای خانه تاریخی چوکام صورت گرفته است که وی اظهار کرد: «عمارت تاریخی چوکام در اوایل دهه ۹۰ توسط اداره کل میراث و در راستای حفاظت از این بنا عملیات استحکام‌بخشی اضطراری و تثبیت شرایط موجود بنا اقدام شده و برای ادامه انجام عملیات مرمتی متوالی برنامه‌ریزی شده است اما متاسفانه به دلیل مشکلات مالکیتی و حقوقی به وجود آمده برای این اثر و مخالفت مالک متصرفین بنا، عملا ادامه کار متوقف شده است. اما به جهت ترغیب مالکین برای احیای بنای فوق پیشنهاداتی در قالب تسهیلات گردشگری ارائه شد که تمایل از سوی متقاضی اعلام نشد.»
وی افزود: «ملک فوق دارای مالکیت خصوصی بوده و برای بازدید عموم به جهت شرایط فعلی بنا دارای مخاطره بوده و مناسب نیست.»
با توجه به این اظهارنظر باید گفت که عملا این خانه تاریخی باتوجه به وضعیت مالکیت آن و نیز به سبب آنکه اقدامی از سوی وزارت میراث فرهنگی و یا شهرداری خمام برای خرید آن صورت نگرفته، رو به ویرانی گذاشته است و نباید امیدی به احیای آن داشت.
*درهای بسته خانه سمیعی‌ها
وضعیت سایر خانه‌های تاریخی گیلان همچون خانه رحمت سمیعی رشت چندان مساعد نیست چرا که در مراجعه‌ای که خبرنگار «جهان‌صنعت» به این خانه داشت متوجه شد این خانه هم پذیرای گردشگران نیست.
خانه سمیعی‌ها، متعلق به مفخم‌السلطنه (اسماعیل رحمت سمیعی) مربوط به دوره قاجار است و در رشت، محله ساغریسازان واقع شده است. این خانه تاریخی یکی از مهم‌ترین خانه‌های متعلق به خاندان سمیعی‌هاست که در این محله نقش ارباب داشتند و از آنان به نیکی یاد می‌شود. این خانه را میرزا محمدعلی خان رحمت‌آبادی فرزند میرزافتحعلیان از نوادگان حاج سمیع حدود دویست سال قبل ساخته است. میرزا محمدعلی‌خان رحمت‌آبادی، اولین نماینده رشت در مجلس شورای ملی بود که همین امر اهمیت تاریخی خانه را دوچندان می‌کند.
سرپرست اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گیلان در خصوص وضعیت فعلی این خانه و بسته بودن درهای آن به روی گردشگران به «جهان‌صنعت» گفت: «خانه تاریخی رحمت سمیعی یکی از بناهای ارزشمند و در محله ساغریسازان رشت است که مالکیت این بنا هم خصوصی است و در حال حاضر زندگی در آن در جریان است و در صورت رضایت مالک و اجازه ورود برای عموم امکان بازدید برای علاقه‌مندان میسر خواهد شد.»
به این ترتیب باید گفت باتوجه به اینکه اقدامی موثر برای خرید این خانه از سوی وزارت میراث و یا شهرداری رشت صورت نگرفته است این خانه تاریخی نیز از دید گردشگران پنهان خواهد ماند و استان گیلان از استفاده از این ظرفیت فرهنگی و گردشگری محروم خواهد بود.
*برنامه وزارتخانه برای احیای خانه‌های تاریخی
به هر صورت همه‌گیری کرونا باعث شد کسب‌وکارهای حوزه گردشگری دوران طولانی تعطیلی و افول را پشت سر بگذارند؛ این وضعیت برای کسانی که درهای خانه تاریخی خود را روی گردشگران باز گذاشته بودند نیز وجود داشته است.
با توجه به اینکه در شرایط فعلی مردم بعضا دو یا سه دوز واکسن زده‌اند و گردشگری بار دیگر فعال شده است انتظار می‌رود وزارت میراث فرهنگی و اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گیلان برای احیای خانه‌های تاریخی استان گیلان و ترغیب مالکان به فعالیت مجدد، برنامه‌ای مشخص و مدون داشته باشند.
در صورت وجود یک چنین برنامه‌ای برای احیای خانه‌های تاریخی گیلان می‌توان امید داشت که در آینده نه چندان دور مالکان خانه‌های تاریخی با هدف جذب گردشگر درهای خانه‌هایشان را روی گردشگران باز کنند.
ولی جهانی در خصوص برنامه اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گیلان برای ترغیب مالکان خانه‌های تاریخی گیلان به بازگشایی درهای خانه‌هایشان روی گردشگران به «جهان‌صنعت» گفت: «با توجه به سیاست‌های کلی وزارت میراث فرهنگی مبنی بر تسهیل‌گیری در امر گردشگری داخلی برای مردم و متولیان این حوزه و بهبود شرایط اپیدمی بیماری کرونا بازدید علاقه‌مندان از بناهای تاریخی که تمایل و شرایط ارائه خدمت به گردشگران دارند با رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی میسر شده است و برای ترغیب مالکین، وزارت برنامه‌ای جهت ارائه تسهیلات از طریق همکاری با سیستم بانکی کشور دارد.»
واقعیت این است که ارائه تسهیلات به مالکان خانه‌های تاریخی برای ترغیب آنها به تبدیل خانه‌هایشان به اماکن گردشگرپذیر اگرچه می‌تواند اقدامی مثبت باشد اما به هیچ وجه کافی نیست و انتظار می‌رود در صورت لزوم جهت تامین نظرات مالکان اقدام به خرید خانه‌های تاریخی شود.
اجتماعی و فرهنگیاخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهخواندنیلینک کوتاه :
