یکی بر سر شاخ بن می‌برید

محمد بهشتی‌وند *

 شعر- ضرب‌المثل زیبایی که تیتر این نوشته شده است اغلب هنگامی به کار می‌رود که فرد یا گروهی به هر دلیل کاری می‌کنند که خودشان قربانی آن کار شده و پس از آن به نزدیکان و یاران و هم‌صنفان خود آسیب می‌رسانند‌. بسیار دیده شده است که گروهی از افراد با وجود آگاهی به این موضوع اما از سر لجبازی یا اینکه برای حذف یک گروه به امید جانشینی بر شاخ می‌نشینند و بن می‌برند. این داستان این روزها درباره اتاق بازرگانی ایران بسیار مشهود شده است.

واقعیت تلخ این است که گروهی از اعضای حتی زمامدار بخش خصوصی ایران از سال ۱۳۹۹ در مسیری قرار گرفته‌اند که انتهای آن شاید به بی‌فایده شدن تنها نهاد قانونی بخش خصوصی منجر شود. این گروه از بازرگانان و نیز صنعتگران در صورتی که به کارنامه اتاق از هر نظر انتقاد دارند می‌توانند و شرط منطق این است که آنها را با مدیران اتاق در میان بگذارند و پاسخ‌های خود را بگیرند. شاید در گام اول این اتفاق نیفتد و پاسخ‌های ارائه‌شده از سوی مدیران فعلی اتاق‌ها متقاعدکننده نباشد اما این دلیل خوبی برای کشاندن مسائل اتاق به شکل غیرمنطقی به بیرون از بخش خصوصی نیست. اگر بازرگانان و صنعتگران و معدنکاران ارشد کشور که از سوی ده‌ها هزار همتای خود به عضویت هیات نمایندگان درآمده و منافع آنها را در اتاق دنبال می‌کنند نتوانند با یکدیگر کنار بیایند و کاری کنند که پای نهادهای دیگر به مساله باز شود همین می‌شود که می‌بینیم. واقعیت این است که نهاد دولت- با هر گرایش سیاسی و وابسته به هر جناح- و البته سایر نهادهای قدرت هرگز نمی‌خواهند نهادهای مدنی قدرتی همسنگ با آنها داشته باشند و به همین دلیل است که در هنگامه برخی اختلاف‌های داخلی میان اعضای اتاق می‌خوانیم و می‌شنویم گروه‌هایی می‌خواهند هر دو سوی این مجادله رخ داده را درگیر کنند و نفر سوم را به این نهاد مدنی برسانند. یادمان باشد بسیاری از نهادهای دیگر با همین روش‌ها از کار افتاده‌اند. بخش‌های خصوصی ایران باید به رغم همه اختلاف‌نظرها در چند چیز اشتراک نظر داشته باشند: نخست‌، نگهبانی از اصالت بخش خصوصی و سرپا نگه داشتن این نهاد. دوم‌، نگهداری از نهادهای قانونی که با زحمت به دست آمده است و جلوگیری از ورود اندیشه‌هایی که ذات آنها حذف و منزوی کردن بخش خصوصی است.