خروج مشروط سهامداران «پالایش» از زیان
به گزارش جهان صنعت نیوز: این روند صعودی همچنین، رشد بازدهی صندوق پالایشی یکم را- که بخش مهمی از سهام چهار شرکت پالایشی بازار سهام را در خود دارد- به دنبال داشته است. حالا مدتی است که این صندوق در صدر صندوق‌های سهامی از لحاظ بازدهی قرار گرفته و در محدوده مثبت معامله می‌شود. با این حال اما پالایش هنوز نتوانسته است زیان سال ۹۹ و ۱۴۰۰ را جبران کند. زیانی که مسوولان سازمان بورس و شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا برای جبران آن وعده و مصوبه صادر کرده‌اند. احمد اشتیاقی تحلیلگر بازار سرمایه در گفتوگو با «جهان صنعت» تاکید می‌کند که نمی‌توان برای بازدهی و افزایش قیمت پالایش یکم تنها به افزایش قیمت نفت دل بست و لازم است سازمان بورس دو شرط مهم تعیین بازارگردان مناسب و ارائه صورت حساب‌های مالی شفاف از سوی شرکت ملی پالایش و پخش را عملیاتی کند.
پیشروی صندوق‌های دولتی در سراشیبی زیان‌سازی طی سال گذشته، صدای اعتراض خریداران یونیت‌های سرمایه‌گذاری را بلند کرده و موجی از بی‌اعتمادی را نسبت به عرضه‌های دولتی در بازار سهام ایجاد کرده بود. برخی بر این باور بودند که یونیت‌های صندوق‌های دولتی با قیمت بالاتری نسبت به ارزش ذاتی آنها فروخته شده و از همان ابتدا در خود زیانی نهفته داشته است. با این حال اما برخی دیگر از ناظران بازار، زیان‌سازی این صندوق‌ها را به ریزش بازار سرمایه طی بیش از ۵/۱ سال گذشته مرتبط می‌دانستند و بر این باور بودند که افت دسته جمعی سهام شرکت‌ها از جمله چهار شرکت پالایشی موجود در پرتفوی صندوق به طور طبیعی در ریزش ارزش سهام آن اثر داشته است. با این حال اما گفته می‌شد اصلی‌ترین دلیل افت ارزش سهام صندوق‌های دولتی، عدم مدیریت صحیح و نداشتن بازارگردان بوده است. امری که قرار بود طی ماه‌های اخیر حل و فصل شود اما هنوز به نتیجه دلخواه سهامداران نرسیده است. با این حال اما برخی خبرهای غیررسمی حاکی از آن است که شورای عالی بورس در جلسات پیش روی خود برای اصلاح وضعیت صندوق‌های دولتی پالایش و دارا، تصمیماتی اتخاذ کند.
بازدهی صندوق در میان صندوق‌های سهامی
بررسی بازدهی صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام طی دوره‌های زمانی یک ساله، شش ماهه، سه ماهه، یک ماهه و یک هفته، حکایت از آن دارد که صندوق پالایشی یکم طی دوره‌های یادشده در صدر قرار گرفته است. با این حال اما بازدهی پالایش یکم از زمان آغاز فعالیت یعنی نهم آذرماه سال ۹۹ تا کنون به حدود ۱۸ درصد رسیده است. بر اساس آمار صندوق پالایش یکم طی دوره یک ساله با بازدهی ۳۸/۱۰۳ درصدی در میان صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام پیشرو بوده است. این صندوق همچنین در دوره شش ماهه، بازدهی ۹۵/۴۳ درصدی را به دست آورده و این بار نیز در صدر قرار گرفته است. این صندوق همچنین توانسته است، عنوان صندوق برتر از نظر میزان بازدهی در دوره سه ماهه را نیز به خود اختصاص دهد و بازدهی ۵۹/۴۹ درصدی را ثبت کند. این رکورد در دوره یک ماهه هم تکرار شده و پالایش با بازدهی ۰۶/۲۳ درصدی برترین صندوق سهامی بوده است. طی یک هفته گذشته نیز این صندوق توانسته است بازدهی ۸/۸ درصدی را ثبت و صدرنشینی را همچنان حفظ کند.
نمای پالایش یکم در کدال
همان گونه که از نام صندوق پالایشی یکم پیداست صنایع گروه فرآورده‌های نفتی،کک و سوخت هسته‌ای سهم حدود ۹۸ درصدی از سبد دارایی‌های آن را به خود اختصاص داده‌اند. صنایعی که طی ماه‌های اخیر از قبل افزایش نرخ نفت جهانی، بازدهی مناسبی در بازار سهام کسب کرده‌اند. بر اساس گزارش فروردین‌ماه سال جاری صندوق پالایش یکم نیز که روی سامانه کدال منتشر شده است، درآمد ناشی از تغییر قیمت اوراق بهادار صندوق پالایش یکم آن‌گونه که در ستون سود و زیان ناشی از تغییرات قیمت آمده است، در فروردین‌ماه ۱۴۰۱ از مجموع چهار نماد پالایشی یا اهمیت پرتفو، معادل ۵۹۹/۱۶۵/۸۸۱/۶۵۰/۲۱ ریال بوده است. بیشترین سود را برای صندوق، شرکت پالایش نفت اصفهان به ارمغان آورده است. بدین ترتیب شپنا ۸۷/۳۵ درصد از کل درآمدهای ناشی از سرمایه‌گذاری در سهام و حق‌تقدم سهام را ساخته است. در ردیف‌های بعد، به ترتیب شبندر با ۵۵/۲۹، شتران با ۹۸/۱۹ و شبریز با ۳۷/۱۴ درصد قرار دارند. بر اساس این گزارش معادل ۲۳/۲ درصد از کل دارایی‌های صندوق نیز در بخش بانکی سپرده‌گذاری شده است. درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری در سپرده بانکی و گواهی سپرده صندوق در پایان فروردین ماه سال جاری ۲۳/۰ درصد از کل درآمدها را به خود اختصاص و درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری در سهام و حق‌تقدم سهام نیز مابقی درآمدهای صندوق را تشکیل داده است. صندوق پالایش یکم از محل سپرده‌گذاری‌های کوتاه و بلندمدت در بانک‌های اقتصاد نوین، رفاه، ملت و پاسارگاد در مجموع ۱۸۸/۸۶۵/۹۰۲/۴۸ ریال سود کسب کرده است.
صعود پالایش یکم از مسیر نفت
احمد اشتیاقی تحلیلگر بازار سرمایه در گفتوگو با «جهان‌صنعت» با اشاره به نمادهای موجود در پرتفوی صندوق پالایش یکم اظهار می‌کند: «در حال حاضر مدل قیمت‌گذاری صندوق وابسته به قیمت سهام این چهار نماد است؛ زمانی که این چهار سهم در بازار با رشد روبه‌رو باشند صندوق هم رشد می‌کند و همچنین با افت آنها صندوق هم با افت مواجه می‌شود.» وی می‌افزاید: «در حال حاضر قیمت نفت افزایش یافته است. در همین حال کرک اسپرد ۵ فرآورده اصلی شرکت‌های پالایشی هم بالا رفته و باعث شده است که شاهد افزایش سودآوری شرکت‌ها باشیم. در نتیجه افزایش سودآوری شرکت‌ها، سهام آنها با افزایش قیمت مواجه می‌شود و در نتیجه افزایش قیمت سهام آنها، پرتفوی صندوق پالایش یکم با افزایش قیمت روبرو می‌شود و که در نهایت قیمت سهم آن را بالا می‌برد.» این تحلیلگر بازار سرمایه با تاکید بر اینکه باید توجه داشت افزایش قیمت نفت و رشد کرک اسپرد صنعت پالایشگاهی چه اثری در سودآوری این شرکت‌ها خواهد داشت، تصریح می‌کند: «شرکت‌های پالایشی ایران، نفت را از شرکت ملی پالایش می‌گیرند و پنج فرآورده اصلی را تولید کرده و تحویل می‌دهند؛ طبق مصوبات قبلی قرار است نفت را پنج درصد زیر قیمت فوب خلیج‌فارس دریافت کنند و در ادامه این پنج فرآورده اصلی را با قیمت فوب خلیج‌فارس بفروشند. در سال‌های اخیر طی رفت و برگشت‌های ذکر شده گاهی اوقات در نرخ‌هایی که باید معامله انجام شود، دستکاری‌هایی مشاهده می‌شد. این امر گاهی موجب افزایش سودآوری شرکت‌ها و اکثر مواقع هم موجب کاهش سودآوری می‌شد.» اشتیاقی با اشاره به عدم ارائه صورت‌حساب زمستان سال ۱۴۰۰ توسط شرکت ملی پالایش نفت، مطرح می‌کند: «اگر در سه ماهه اول بهار سال ۱۴۰۱ این محاسباتی که باید انجام شود را شرکت ملی پالایش نفت انجام بدهد، انتظار آن را داریم که نشان از افزایش سودآوری داشته باشد. افزایش قیمت آنها سبب افزایش قیمت صندوق پالایش یکم می‌شود.»
درجا زدن پالایش زیر ارزش ذاتی
اشتیاقی در ادامه عنوان می‌کند: «متاسفانه در حال حاضر شرکت‌های سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه ایران نه تنها با قیمت NAV مورد معامله قرار نمی‌گیرند بلکه زیر قیمت NAV معامله می‌شوند. در حال حاضر اگر سرمایه‌گذاری‌های هلدینگ‌ها را نگاه کنیم برخی از آنها در حد ۵۰ درصد NAV در حال قیمت‌گذاری و معامله هستند. این مورد در حوزه صندوق‌های سرمایه‌گذاری غیرهلدینگ‌ها ۶۰ درصد است. همچنین دو صندوق پالایش یکم و دارا یکم در ۷۰ درصد NAV مورد معامله قرار می‌گیرند. اگر یک بازارگردان وارد مسیر شود می‌توانیم این انتظار را داشته باشیم که این صندوق‌ها به قیمت NAV خود نزدیک شوند.» این تحلیلگر بازار سرمایه می‌افزاید: «روز گذشته قیمت پالایش یکم حدود ۸۳۰۰ هزار تومان بود ولی NAV آن بالای ۱۰ هزار تومان یا حتی ۱۲ هزار تومان است؛ یعنی قیمت ارائه شده به خریدار بالای ۱۰هزار تومان بوده است. ولیکن چون ۷۰ درصد NAV مورد معامله قرار می‌گیرند بنابراین هنوز کسانی که مشارکت کرده‌اند در زیان هستند.» وی خاطرنشان می‌کند: «در نتیجه، نخست باید محاسبات شرکت ملی پالایش نفت به درستی انجام شود که منجر به سودآوری شرکت پالایشگاهی شود و رشد سودآوری این شرکت‌ها سبب رشد قیمت شده و در ادامه منجر به رشد قیمت پالایش یکم می‌شود. دوم اینکه اگر بازارگردان خوب با منابع خوب بگذارند، فاصله قیمت با NAV را که ۷۰ درصد است به سمت ۹۰ درصد خواهد برد. اگر این فاصله پر شود به بالای همان ۱۰ هزار تومان واگذار شده به مردم می‌رسد و شاهد آن خواهیم بود کسانی که مشارکت کرده‌اند از زیان خارج شوند.» او ادامه می‌دهد: «به صرف افزایش قیمت نفت نمی‌توان انتظار افزایش قیمت سهام و بازدهی صندوق‌ها را داشت؛ در صورتی که افزایش قیمت نفت منجر به افزایش سودآوری شرکت‌های پالایشگاهی شود، می‌توان امیدوار بود پالایش یکم هم با افزایش قیمت روبه‌رو باشد.»
بی‌عملی سازمان بورس در جبران زیان پالایش یکم
اشتیاقی در خصوص وعده سازمان بورس مبنی بر نزدیک کردن صندوق‌ها به ارزش ذاتی خود، بیان می‌کند: «سازمان بورس راهکار خاصی انجام نداده و تاکنون هیچ یک از دو شرط ذکر شده در خصوص افزایش بازدهی صندوق‌ها را انجام نداده است؛ افزایش بازدهی یک سال اخیر شرکت پالایش یکم متاثر از رشد قیمت سهام تودلی خود بوده است. اگر سازمان بورس قیمت سهم را به NAV نزدیک کند و در ادامه یک بازارگردان و منابع خوب برای صندوق بگذارد، می‌تواند در این راه کمکی کرده باشد.» این تحلیلگر بازار سرمایه در ادامه اظهار می‌کند: «در صورتی این صندوق‌ها مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرند که به محض درخواست فروش آنها بتوانند یونیت‌های خود را به قیمت نزدیک به NAV بفروشند. این هم در صورت محقق شدن دو شرط ذکر شده عملی خواهد شد. اما در نبود بازارگردان و فاصله ۳۰ درصدی قیمت سهم با NAV بعید است که مورد توجه سرمایه‌گذاران باشد. به طور کلی این امر در تمامی صندوق‌های سهامی اهمیت دارد. NAV پالایشی یکم اکنون فاصله زیادی با روز عرضه دارد و حتی سر‌به‌سر هم نیست و در واقع به معنای آن است که نه تنها در این صندوق هیچ اتفاقی نیفتاده بلکه زیان ساخته است.»
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانبانک و بیمهپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :