شتابزده و نگران
به گزارش جهان صنعت نیوز: در راستای همین نگرانی‌ها بود که آقایان شروع کردند به توضیح و قول دادن بابت اینکه اگر نان باگت گران شده، سنگک گران نشود یا به جایش یارانه بدهند یا اصلا کوپن بدهند که یک حس نوستالژی دارد و… . هیچ‌یک از این حرف‌ها اما افاقه نکرد و از همین رو دیدیم که شخص رییس‌جمهور ترجیح داد قبل از آنکه دیر شود با مردم سخن بگوید. البته از قاب تلویزیون و به صورت مثلا زنده!
سیدابراهیم رییسی دوشنبه‌شب مقابل دوربین رسانه ملی نشست و با مردم سخن گفت. البته در اینکه دقیقا چه وقت مقابل دوربین نشسته بود خیلی نمی‌توان اطمینان داشت چون ساعت مجری با ساعت مردم فاصله‌ای تقریبا یک‌ساعته داشت و برخی هم در فضای مجازی اینطور تحلیل کردند که این تدبیر آقایان برای کاهش گاف‌های کلامی رییس‌جمهور بوده است!
جدای از این بحث حاشیه‌ای که نسبت به اصل موضوع یعنی وضعیت کشور و آن جراحی اقتصادی که آقایان قرار است انجام دهند و تصویرش را هم ساخته و منتشر کرده‌اند، اهمیتی ندارد، دیدیم که بخش زیادی از این مصاحبه مثل همیشه به شمردن دستاوردهای دولت گذشت؛ دستاوردهایی که انگار فقط از نگاه رییسی و همکارانش در دولت دستاورد به حساب می‌آید و از منظر جامعه نخبگانی یا عموم مردم چندان قابل اعتنا نیست.
بخش دیگری از این گفت‌وگو اما طبق معمول وعده وعید بود؛ وعده اینکه نان و دارو و بنزین گران نمی‌شود، وعده اینکه یارانه‌ها ۳۰۰ و ۴۰۰ هزار تومانی می‌شود و… . شنیدن وعده‌هایی که عموما محقق نمی‌شود، برای ما تازگی ندارد اما بخش جالب‌تر مصاحبه این بود که دولت سیزدهم برای کاهش نگرانی‌های مردم وارد فاز عملیاتی هم شد. هرچه باشد دولتمردان خوب می‌دانند که انباشت این همه نگرانی و فشار اقتصادی در جامعه نتیجه خوبی ندارد لذا اینطور تدبیر کردند که برای اثبات برادری خود، حرف از دهان رییسی درنیامده یارانه‌ها را واریز کنند. چنین هم کردند اما دیدیم که قابل برداشت نبود!
جدای از این اقدام عجیب دولت که احتمالا نتیجه‌ای عکس آنچه می‌خواستند دارد و موجب رنجش بیشتر مردم می‌شود، باید دید که حرف‌های رییسی واقعا توانست جامعه را قانع کند و از بار روانی‌ای که بر دوش مردم است، بکاهد؟ پاسخ کارشناسان سیاسی اعم از اصلاح‌طلب و اصولگرا به این سوال منفی است.
کارنامه تبلیغاتی
غلامرضا ظریفیان معاون وزیر علوم دولت اصلاحات مصاحبه تلویزیونی ظریفیان را قوی ارزیابی نمی‌کند. او در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» در این‌باره گفت: «آقای رییسی در این مصاحبه یک فهرست بلندبالا از کارنامه برای خود ساختند که بخشی از آن هم تبلیغاتی بود. به هر حال کرونا یک موضوع جهانی بود و مقدمات خرید واکسن در دولت قبل انجام شده بود. بحث بازگشایی دانشگاه‌ها و مدارس نیز اگرچه مهم است اما جهان زودتر از ما نسبت به آن اقدام کرده بود. به هر حال این حرف‌ها برای پر کردن کارنامه گفته شد و اشکالی هم ندارد چراکه مرسوم است مسوولان آنچه که انجام داده‌اند یا آنچه به شکل طبیعی رخ داده را در کارنامه خود قرار می‌دهند.»
وی با تاکید بر اینکه «این حرف‌ها جامعه را اقناع نمی‌کند» گفت: «مهم‌ترین مساله‌ای که جامعه با آن مواجه است و به صورت ملموس و هر روزه با آن درگیر است، معیشت و تورم است. مشخص است که کشور باید به سویی برود و مساله ارز به صورت منطقی حل شود اما این سیاستی که دولت آقای رییسی درباره ارز ۴۲۰۰ تومانی به کار گرفته نشان می‌دهد که با شتاب و قبل از آنکه سازوکارهای مناسبی برای کاهش نگرانی مردم فراهم شود، اقدام می‌کنند. به هرحال تورم رخ داده، گرانی بر مردم تحمیل شده، بخش عظیمی از جامعه از این بابت نگران است و ما در حال فراهم کردن سازوکارهایی هستیم که به نظر کارآمد نمی‌رسد. بر اساس تجارت گذشته دادن یارانه‌های نقدی نشان می‌دهد که ما، هم با بحران آمار و هم مشکل در زیرساخت‌ها مواجه هستیم.»
ظریفیان درباره اینکه سیاست‌های فعلی دولت چقدر می‌تواند از نگرانی‌های مردم بکاهد، گفت: «به نظر می‌رسد که ما از گذشته درس نگرفته‌ایم. لازم بود برای چنین اقداماتی، ابتدا سازوکارها فراهم می‌شود. مساله را به صورت پایلوت در جاهایی اجرا می‌کردیم و…. اینکه نیاز به جراحی در کشور داریم مورد توافق نظر همه کسانی است که درگیر مسائل اقتصادی هستند اما به نظر می‌رسد نحوه مدیریت، توانایی مدیریت، برنامه‌ریزی دقیق و نظارت بر قضیه که بتواند نگرانی مردم را کاهش دهد، در برنامه‌هایی که در دستور است قابل اطمینان نیست. حرف و حدیث‌های متناقضی وجود دارد و گزارش‌های روشنی وجود ندارد. آنچه درباره یارانه نان، کارت نان، هشت دهک یا نه دهک اول و… می‌شنویم نشان می‌دهد که با شتابزدگی یک مساله مهم مدیریت می‌شود و این شتابزدگی و گاها خامی و ناپختگی می‌تواند آن جراحی بزرگ را به شدت مورد مخاطره قرار دهد و نگرانی مردم را هم بیشتر کند.»
سردرگم و بی‌برنامه
جلال میرزایی فعال سیاسی اصلاح‌طلب و نماینده پیشین مجلس از جمله منتقدان مصاحبه اخیر آقای رییسی و سیاست‌های اقتصادی دولت او است. وی در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» با اشاره به اینکه «به نظر می‌رسد نوعی سردرگمی و بی‌برنامگی در دولت نسبت به مدیریت مسائل پیش‌رو و پاسخگویی به مطالبات مردم وجود دارد» گفت: «این وضعیت در ارزیابی از صحبت‌های اخیر آقای رییسی هم صادق است.»
وی تشریح کرد: «آقای رییسی اشاره کردند که کرونا مدیریت شده و متعاقب آن سفرهای نوروزی و کسب وکار یا مدارس و دانشگاه‌ها فعال شده‌اند اما اینها به نظر من به خودی خود نمی‌تواند موجب افزایش رضایتمندی از دولت شود. اینها تنگناهایی بود که به خاطر شیوع کرونا پیش آمد و رفع آن را نمی‌توان دستاورد قلمداد کرد. در کشورهای دیگری هم این وضعیت بود و دولت‌ها با آن مواجه بودند و تدابیری اندیشیدند و بعد از فروکش موج آخر، گشایش‌ها رخ داد لذا نباید آن را یک دستاورد ویژه به حساب آورد و به مردم معرفی کرد.»
میرزایی ادامه داد: «آقای رییسی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به رفع نگرانی درباره تامین کالاهای اساسی و پرداخت حقوق‌ها اشاره کرد. این هم دستاورد نیست به خصوص که حتی به نسبت موضوع کرونا، برای مردم ملموس نبود. یعنی مردم در بازار با کمبود کالا مواجه نبودند که حالا آقای رییسی بگوید من آن را حل کردم. یا کارمندان نسبت به دریافت حقوق‌های خود نگرانی‌هایی نداشتند که حالا رفع شده باشد. بنابراین نمی‌توان اینها را دستاورد قلمداد کرد.»
این نماینده پیشین مجلس همچنین گفت: «درباره افزایش حجم تجارت خارجی هم صحبت کردند اما مساله این است که اگر چنین باشد باید در یک صنفی تکاپو ایجاد شده باشد، نرخ اشتغال بالا رفته باشد و… به نظر من این موضوع هم جای بحث دارد. ضمن اینکه درباره کسری بودجه هم گزارشی دادند درحالی که این هم قابل پیش‌بینی بود. وقتی درآمدهای نفتی کاهش پیدا می‌کند، دولت ناچار است که از منابع بانک مرکزی استقراض کرده و هزینه‌های خود را تامین کند. این موضوعی نیست که بگوییم دولت قبلی قصور داشته و چنین شده اما ما توانستیم کسر بودجه را تامین کنیم. نکته قابل بحث دیگر این است که آقای رییسی می‌گوید تورم سیر نزولی پیدا کرده است! ما در همین سال جدید در بیشتر اقلام و کالاهایی که در فروشگاه‌ها است، افزایش قیمت داشته‌ایم. اگر آن‌طور که می‌گویند تورم نزولی شده، بگویند که کجاست؟»
جای خالی شفافیت
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب در ادامه با اشاره به اینکه «کسی منکر آسیب‌های ارز ترجیحی نیست» گفت: «این ارز ترجیحی در شرایط خاصی برقرار شد و بعد گزارش‌های بسیاری آمد که نشان می‌داد در نحوه تخصیص و عملکرد با رانت‌خواری و فساد توام بوده است. اما مساله این است که نحوه مواجهه دولت با ارز ترجیحی هنوز شفاف نیست. از یک طرف می‌گویند که ارز را حذف کردیم، از طرف دیگر می‌گویند که هنوز تصمیم نگرفته‌ایم! اینکه آقای رییسی می‌گوید ما شتابزده عمل نمی‌‌کنیم و شرایط جهانی و منطقه‌ای را درنظر داریم، در عمل مشاهده نمی‌شود.»
وی افزود: «قبول دارم که در رویکرد دولت شتابزدگی نمی‌بینیم اما در نقطه مقابل، شاهد نوعی سردرگمی و ناتوانی از اتخاذ تصمیمات این حوزه هستیم. مثلا اعلام می‌کنند که می‌خواهیم ارز ۴۲۰۰ را حذف کرده و با نرخ نیمایی می‌دهیم. از طرف دیگر می‌گویند نان و دارو گران نمی‌شود. سوال این است که اینها از کدام منابع تامین می‌شود و چطور ماهی ۳۰۰، ۴۰۰ هزار تومان به مردم بدهند؟!»
این نماینده پیشین مجلس با اشاره به اینکه «نمی‌توان گفت که صحبت‌های آقای رییسی شفاف بود» گفت: «به نظر می‌رسد که در برنامه‌ریزی‌ها ابهاماتی وجود دارد و حتی خود دولت در این باره به جمع‌بندی نرسیده است. نگاه‌های مختلفی در دولت وجود دارد و به نظر می‌رسد که دولت هنوز یک اجماع و اتفاق نظری در این خصوص ندارد و معلوم نیست که چطور می‌خواهد عمل کند.»
وی خاطرنشان کرد: «در همین روزهای اخیر درباره افزایش قیمت برخی کالاها در نتیجه حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی نگرانی‌هایی ایجاد شده بود، بنابراین جا داشت که آقای رییسی روی این تمرکز کرده و اولا فسادها و رانت‌خواری‌ها در این حوزه را می‌گفت. دوما می‌گفت که با حذف ارز ترجیحی چقدر منابع آزاد می‌شود و سوما اینکه چقدر از این منابع خرج جبران کسری بوده، و چقدر کارهای عمرانی و پرداخت یارانه به مردم می‌شود. ضمن اینکه باید با صداقت به مردم گفته شود که این کالاها از قبیل نان و… چه مقدار گران خواهد شد.»
میرزایی در پایان گفت: «دیگر نکته قابل نقد این بود که آقای رییسی از تخصص یارانه به مصرف‌کننده گفتند. در حالی که در خیلی از کشورها یارانه به تولید می‌دهند نه به مصرف. به این خاطر که افزایش تولید موجب رونق اقتصادی و افزایش درآمد سرانه می‌شود. به نظر من در این مورد هم جای تامل است و اگر دولت تمرکز خود را بر حمایت از مصرف گذاشته باشد و این به قیمت نادیده گرفتن تولید باشد، باید منتظر کاهش رشد اقتصادی باشیم که این خود مشکلاتی را در حوزه اشتغال ایجاد خواهد کرد.»
منتظر درمان
محمدصادق کوشکی فعال سیاسی اصولگرا با شنیدن صحبت‌های اخیر رییسی نه خیلی امیدوار شده و نه از آن انتقاد جدی می‌کند. او در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» در این باره گفت: «از آنجایی که حوزه کاری من اقتصاد نیست، اینکه آنچه رییس‌جمهور گفت و وعده داد چقدر قابلیت عملیاتی شدن است را نمی‌دانم. اما درباره اینکه چقدر توانست افکار عمومی را اقناع کرده و نگرانی‌های جامعه را رفع کند، معتقدم که باید صبر کرد.»
وی توضیح داد: «توجه داشته باشید که مردم وقتی نگران می‌شوند که احساس می‌کنند قادر به تامین نیازهای خود نیستند و قدرت خرید آنها در حال افت است. این حالت در مردم نگرانی ایجاد می‌کند. این نگرانی وقتی هم رفع می‌شود که قدرت خرید پیدا کرده باشند و بتوانند به نیازهای خود پاسخ دهند. در واقع این نگرانی وقتی رفع می‌شود که قدرت خرید مردم احیا شده باشد. ممکن است که مردم حرف‌های رییس‌جمهور را بپذیرند و خوشحال هم بشوند اما نگرانی آنها در این مرحله رفع نخواهد شد.»
کوشکی تاکید کرد: «البته اصل موضوع توضیح به مردم خیلی خوب است و همین که دولت بخواهد برنامه‌های خود را به مردم بگوید و آنها را اقناع کند، خوب است و لازمه حکمرانی است اما کافی نیست. یک مثال بزنم، یک وقتی بیمار به پزشک مراجعه کرده و پزشک هم مراحل درمان را برای او توضیح می‌دهد. این برای بیمار یک آرامش نسبی ایجاد می‌کند اما مشکل بیمار وقتی حل می‌شود که آن فرآیند توضیح داده شده موجب بهبودی او شود. جامعه ما هم الان یک بیماری اقتصادی دارد و اینکه رییس‌جمهور راهکارهایی که کارشناسان پیدا کرده‌اند تا بیماری اقتصادی را درمان کنند، شبیه کاری است که آن پزشک می‌کند اما اینکه این فرآیند درآمد موجب بهبود می‌شود یا خیر را باید در عمل دید و نگرانی مردم هم وقتی رفع می‌شود که نتیجه را در عمل ببینند.»
وی حواشی ایجادشده درباره زمان پخش برنامه اینکه برنامه تلویزیونی زنده نبوده است، قابل اهمیت ندانست و گفت: «همه آنهایی که استانداردهای تلویزیونی را می‌شناسند می‌دانند که ضبطی بودن یک نواقص و محسناتی دارد و پخش زنده هم همین‌طور. باید دید که دلیل موضوع چه بوده است اما قطعا نباید فکر کنیم که رییس‌جمهور از نظر سخن گفتن ضعفی دارد چون روحانیون عموما اهل گفتار هستند و در سخن گفتن معمولا مشکلی ندارند. آقای رییسی هم بیش از سه دهه مسوول بوده و سخنرانی کرده و… لذا فکر نمی‌کنم که این حواشی حائز اهمیت باشد.»
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهسیاسیلینک کوتاه :