خط فقر و گرسنگی در حال جابه‌جایی است
دکتر سیدجلال ابراهیمی *
بودجه خانواده‌ها زیر و رو شده و تقسیم درآمد به نسبت نیاز و اولویت و مصارف اساسی زندگی هزینه مسکن، خورد و خوراک، دارو و درمان، مخارج روزمره، برق، آب و تلفن به هیچ‌وجه قابل مدیریت با درآمد ماهانه نیست. افزایش نجومی قیمت کالاها به خصوص در مواد غذایی آن هم در ضروری‌ترین حوزه‌ها یعنی نان، روغن، مواد نشاسته‌ای (برنج، ماکارونی)، مواد پروتئینی، محصولات کشاورزی و جالیزی لجام‌گسیخته است. این در حالی است که شاهد این هستیم که خط گرسنگی و فقر در دو ماه اول سال به هم نزدیک شده است.
گرسنگی و فقر در همه جوامع از شاخصه‌های اصلی اقتصاد است. حد گرسنگی مجموع قیمت ماهانه کالاهای اساسی و مواد غذایی یک خانواده چهارنفره (حداقل) که برای زنده ماندن محاسبه می‌شود. ÖZCIVAN اقتصاددان می‌گوید که نیازهای غذایی یک کودک بین ۶ تا ۱۵ ساله با حقوق و درآمد یک حقوق‌بگیر و یا دستمزدبگیر در نظر گرفته می‌شود و این محاسبه بر اساس آمار ارائه شده و داده‌های سازمان بهداشت جهانی است که یک خانواده با یک فرزند ۶ تا ۱۵ ساله با ۲۸۰۰ کالری زنده می‌ماند. برای فرزند دوم از ۱ تا ۶ ساله ۲۴۰۰ کالری اضافی لازم است.
در این میان حد گرسنگی از سوی سازمان بهداشت جهانی میزان کالری تعیین‌شده است. به عنوان مثال کالای اساسی از شیر، پنیر، ماست و مرغ، گوشت، ماهی، میوه، سبزیجات، حبوبات، آرد و نان، ماکارونی، بلغور، برنج تشکیل شده است و با محاسبه این اقلام و مقادیر و افزایش و کاهش آن حد گرسنگی تعیین می‌شود و اما خط فقر محاسبه تمام نیازهای اساسی نه فقط غذا برای یک خانواده چهار نفره به عنوان مثال اجاره، سوخت، هزینه مدرسه، برق، ایاب و ذهاب در محاسبات خط فقر حساب می‌شود.
در ترکیه هزینه زندگی یک نفر حقوق‌بگیر حدود هفت هزار لیر (۶۹۶۵ لیر) یعنی قریب به ۵/۱۳ میلیون تومان اعلام شده و در ایران میانگین حقوق را اگر شش میلیون تومان حساب کنیم سطح زندگی حقوق‌بگیران و افراد کم‌درآمد و آنان که با حداقل دستمزد دریافتی زندگی می‌کنند و بازنشستگان شدیدا کاهش یافته و تقریبا اکثریت مردم وارد روند فقیرشدن هستند. در واقع افزایش اندک دستمزدها و یا حقوق‌‌ها را تورم به باد داده است. افزایش ۲۰ درصدی حمل‌و‌نقل خود عامل افزایش قیمت شده است در حالی که می‌شد با ارائه قطعات، لاستیک و سرویس‌های خدماتی به صاحبان وسایط حمل‌و‌نقل جلوی این افزایش را گرفت.
بنابراین می‌توان گفت که هم‌اکنون جامعه شهری و روستایی در حال تجربه یک بحران اقتصادی و مرور روزمره افزایش قیمت‌هاست. و از آغاز سال ۱۴۰۱ هر روز صبح تابلو جدید افزایش قیمت‌ها نماد و نمودی از جابه‌جایی خط فقر با گرسنگی است. اما معانی و تفاسیر شرعی و فقهی (فقیر، مسکین و غنی) به گونه دیگری است که در یادداشت‌های بعدی به آن پرداخته خواهد شد.
* رییس خانه اقتصاد و تجارت ایران و ترکیه
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :