فساد از سرچشمه خشک نمی‌شود
محمدصادق جنان‌صفت *
تازه‌ترین سخنان درباره رانت و فساد در مورد تراژدی ساختمان متروپل آبادان است که از زبان محمد مخبر معاون اول رییس‌جمهور و نفر دوم اجرایی کشور جاری شده است. او در دیدار میدانی از فرو ریختن ساختمان یادشده تاکید کرده است: «فساد گسترده‌ای بین پیمانکار، ناظر و دستگاه‌های مجوز‌دهنده وجود داشته است. این فاجعه بد و غیرقابل تحمل بود و مردم را جریحه‌دار کرد و امیدوارم درسی شود که دیگر تکرار نشود.» بررسی گفته‌ها و نوشته‌های قانونگذاران و مدیران دولتی و نیز روسای سایر نهادها و سازمان‌های حکومتی در ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی و حتی پیش از آن نشان می‌دهد شاید کمتر کشوری در دنیا باشد که این میزان اصرار برای مبارزه با فساد در میان رهبران آن به چشم می‌آید اما فساد باز هم ادامه دارد و هر دوره فسادهای بیشتر و بزرگ‌تری رخ می‌دهد. این مساله هنگامی معنادارتر می‌شود که بدانیم هر قوه اداره‌کننده کشور برای خود یک دستگاه نظارتی بزرگ برای مبارزه با فساد دارد و نیز در کنار این دستگاه‌های بزرگ مثل سازمان بازرسی کل کشور و دیوان محاسبات و نیز وزارت اطلاعات و نهادهای موجود در نهاد ریاست‌جمهوری و در میان نهادهای بالاتر نیز فعالیت دارند اما باز هم به قول معاون اول فساد گسترده‌ای در داستان متروپل آبادان وجود داشته است.
چرا ایران و کشورهای مشابه مثل چین نمی‌توانند فساد را ریشه‌کن کنند و هرازچندگاه تیغ مبارزه با فساد را تند‌تر کرده و گروه‌های بیشتری را زیر تیغ تیز فساد می‌گیرند اما باز هم فاسدان و فسادکاران وجود دارند و باز هم شهروندان به مبارزه با فساد از سوی حکومت اعتماد ندارند. واقعیت تلخ این است که نظام‌های سیاسی ایران و چین اقتصادهای متمرکز دولتی را در دستور کار دارند و به هیچ صورت اجازه نمی‌دهند که بخش خصوصی در کشورهایشان قدعلم کند و بر اقتصاد کشور حاکمیت داشته باشد. به این ترتیب است که ریشه فساد خشک نمی‌شود و همیشه استوار و پابرجا می‌ماند و تنها از محلی به محل دیگر می‌رود. یک روز فساد ارزی داریم که به گفته مقام‌های همین دولت مستقر صدها هزار میلیارد تومان در تخصیص ارز ارزان فساد و رانت پدیدار و توزیع شده است. روزی فساد در صنعت پتروشیمی داریم که فاسدان از قیمت دوگانه فرآورده‌های آن هزاران میلیارد تومان به جیب می‌زنند. روزی فساد سکه داریم، روزی فساد قیر داریم، روزی فساد فولاد و معادن داریم، روزی فساد بانکی داریم و…
تا روزی که به جای عامل فسادساز؛ یعنی اقتصاد دولتی و نیز نگهبانان فساد ریشه‌ای در کشور با مفسدان کوچک و بزرگ مبارزه ناقص صورت می‌گیرد نباید امیدوار بود فساد ریشه‌کن شود. شهروندان ایرانی علاوه بر اندوهی که از سیاست‌های اقتصادی ناکارآمد و کاهش قدرت خریدشان باید تحمل کنند چندین برابر هم باید فساد و نابرابری را ببینند و بردبار باشند تا سامان کشور از‌هم‌گسیخته نشود.
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :