خانه‌موزه فروغ فرخزاد ایجاد می‌شود
به گزارش جهان صنعت نیوز: خانه‌موزه مهدی اخوان‌ثالث، خانه‌موزه دکتر شریعتی، خانه سیمین و جلال و خانه تاریخی استاد انتظامی برخی از خانه‌موزه‌هایی هستند که در سال‌های اخیر توسط شهرداری تهران مرمت شده و به بهره‌برداری رسیده‌اند.
جهت اطلاع از اقدامات صورت گرفته و در دست انجام برای ترمیم و مرمت خانه‌های تاریخی شخصیت‌های برجسته تاریخ معاصر ایران، گفت‌و‌گویی را با محمد مویدی سرپرست شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران انجام دادیم.
وی در این گفت‌و‌گو بر این نکته تاکید دارد که قصد دارند در خانه‌موزه‌ها دستاوردهای فرهنگی، ویژگی‌ها و ارزش‌های اخلاقی شخصیت صاحب موزه را به نمایش بگذارند. مویدی همچنین در این مصاحبه خبر از تملک خانه فروغ فرخزاد شاعر معاصر داده و وعده می‌دهد که تا پایان سال جاری خانه‌موزه فروغ فرخزاد گشایش یابد.
مشروح گفت‌وگوی محمد مویدی سرپرست شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران با «جهان‌صنعت» در پی می‌آید.
– در طول سال‌های اخیر شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران، خانه‌های تاریخی برخی از شعرا و شخصیت‌های برجسته را ترمیم و تبدیل به موزه کرده است، مهم‌ترین نمونه‌های بازسازی شده چه هستند؟
در شهرداری تهران یک حرکت ویژه برای حفظ هویت فرهنگی شهر تهران در جریان است. در همین راستا یکی از موضوعات تلاش برای حفاظت از بناهای تاریخی و فرهنگی و خانه‌های واجد ارزش خاص اجتماعی است. شرکت توسعه فضاهای فرهنگی در راستای تلاش برای حفظ آثار تاریخی اقدامات زیادی را انجام داده است. مهم‌ترین خانه‌هایی که توسط شرکت توسعه فضاهای فرهنگی بازسازی و مرمت شده‌اند می‌توانیم به خانه سیمین و جلال، خانه اخوان‌ثالث، خانه دکتر شریعتی، خانه استاد معین، خانه شهید بهشتی، خانه شهید مطهری، خانه استاد انتظامی و همچنین ایجاد خانه‌موزه‌های موسیقی، باغ‌موزه قصر و باغ‌موزه دفاع مقدس اشاره کرد.
بنابراین امروز مجموعه‌ای از خانه‌موزه‌هایی در اختیار سازمان توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران قرار دارد که تلاش شده ضمن حفاظت از ویژگی‌های تاریخی و فرهنگی آنها در مسیر بهره‌برداری شهروندان تهرانی قرار گیرند.
– روند مرمت آثار و خانه‌های تاریخی در شرکت توسعه به چه شکل است و برای ترغیب گردشگران به بازدید از موزه‌های زیرمجموعه شرکت توسعه چه برنامه‌هایی دارید؟
در خصوص روند مرمت خانه‌موزه‌هایی که توسط شرکت توسعه فضاهای فرهنگی صورت گرفته چند نکته جدی و اساسی وجود دارد یکی آنکه خانه باید براساس ویژگی‌های طبیعی که وجود داشته مورد مرمت قرار گیرد. همچنین حداقل مداخله در مرمت فضا وجود داشته باشد.
دوم آنکه مرمت باید براساس ضوابط و اصول صورت گیرد. به عنوان نکته سوم نیز بعد از آنکه مرمت و بازسازی انجام شد باید شرایط زندگی طبیعی صاحب فرهنگ و هنری که در موزه سکونت داشته برقرار باشد تا زمانی که شهروندان وارد مجموعه می‌شوند بتوانند زندگی طبیعی صاحب بنا را از نزدیک ملاحظه کنند.
تلاش داریم در خانه‌موزه‌ها دستاوردهای فرهنگی، ویژگی‌ها و ارزش‌های اخلاقی شخصیت صاحب موزه را به نمایش بگذاریم. نمونه کامل و ارزشمند آنچه گفته شد در خانه سیمین و جلال وجود دارد که این مجموعه مورد تقدیر و تشویق موسسه ایکوم قرار گرفته است و نیز جوایز ملی و بین‌المللی را به سبب مرمت، حفاظت و بهره‌برداری اخذ کرده است.
– یکی از نقدهای وارد شده به موزه‌هایی که توسط شرکت توسعه بازسازی شده عدم یکپارچگی و واگذار شدن این خانه‌موزه‌ها به بخش‌های دیگر است، نظر شما در این خصوص چیست؟
یک اشکال کلی که وجود داشته این است که معمولا خانه‌موزه‌هایی که توسط سازمان توسعه فضاهای فرهنگی مرمت و بازسازی شده متاسفانه در جهت بهره‌برداری به سایر قسمت‌های شهرداری واگذار شده که این رویکرد مدیریتی اشتباهی بوده است. در واقع این نگاه جامع وجود نداشته است که یک مجموعه‌ای بتواند این خانه‌موزه‌ها را مرمت، بازسازی و حفاظت کند و خود راسا آنها را مورد بهره‌برداری قرار دهد. خانه‌موزه سیمین و جلال و خانه‌موزه اخوان‌ثالث که در حال حاضر در اختیار سازمان توسعه فضاهای فرهنگی است از ویژگی‌های مورد اشاره برخوردار هستند ولی سایر خانه‌موزه‌ها به دلیل پراکندگی دچار مشکلات جدی شده‌اند.
برای آنکه به یک نگاه واحد برسیم باید دو کار اساسی انجام دهیم؛ یکی بحث مدیریت جامع خانه‌موزه‌های در تملک شهرداری تهران است که در این زمینه طرحی را به شهردار تهران ارائه کرده‌ایم و امید داریم با نگاه فرهنگی شهردار و نگاه مثبت کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران بتوانیم زمینه مدیریت واحد را فراهم کنیم.
– برای ترغیب گردشگران به بازدید از خانه‌موزه‌های زیرمجموعه شرکت توسعه چه برنامه‌هایی دارید؟
این خانه‌موزه‌ها را می‌توان تحت عنوان یک برند فرهنگی و یک برند گردشگری هویتی به شهروندان تهران معرفی کنیم. برای نمونه سعی کردیم در نوروز ۱۴۰۱ دو خانه‌موزه سیمین و جلال و اخوان را به شهروندان معرفی کنیم و این فرصت به وجود آمد که در بازه زمانی شش روزه حدود سه هزار نفر از این مجموعه‌های ارزشمند فرهنگی بازدید کنند و براساس نظرسنجی صورت گرفته رضایت کامل داشتند.
همچنین بحث ایجاد گردشگری تخصصی مد نظر است؛ به هر حال یکی از سرفصل‌های گردشگری می‌تواند گردشگری ادبی باشد و یک‌سری از خانه‌موزه‌هایی در شهر تهران وجود دارند که ظرفیت ایجاد گردشگری ادبی و تورهای فرهنگی را دارند. امیدواریم این فرصت به وجود بیاید که شرکت توسعه فضای گردشگری ادبی در تهران را تقویت کند و در کنار آن گردشگری تاریخی را داشته باشیم تا افراد بتوانند به صورت هدفمند از خانه‌موزه‌های تاریخی سازمان توسعه بهره‌مند شوند.
– در حال حاضر در شرکت توسعه روی چه خانه‌های تاریخی کار می‌کنید و فکر می‌کنید چه زمان این خانه‌های تاریخی به بهره‌برداری رسیده و به عنوان موزه درهایشان روی گردشگران باز می‌شود؟
از انتهای سال ۱۴۰۰ با توجه به تاکید شهردار تهران تلاش کردیم خانه‌هایی که مورد تملک شهرداری قرار گرفته‌اند و نیاز دارند که مورد رسیدگی قرار گیرند را شناسایی کنیم که خانه مرحوم فروغ فرخزاد و عمارت وثوق‌الدوله یا سلیمانیه در دستور کار قرار دارد. بر همین اساس جلسه‌ای با شهردار منطقه۱۱ تهران درباره خانه مرحوم فروغ فرخزاد داشتیم که با نگاه فرهنگی ایشان، تفاهمنامه‌ای بین شرکت توسعه فضاهای فرهنگی و آن منطقه منعقد شد. لذا بلافاصله بعد از تعطیلات عید نوروز این تفاهمنامه را اجرایی کردیم.
برای آنکه یک خانه تاریخی بخواهد مورد مرمت قرار گیرد نیاز به استفاده از کارشناس واجد صلاحیت برای انجام کار کارشناسی است و امید داریم که بر اساس نظر کارشناس، پیمانکار واجد شرایط برای مرمت و بازسازی را طی فراخوانی که اعلام می‌شود شناسایی کنیم. بر همین اساس از مشاورانی که در این حوزه تجربه و تخصص داشته‌اند دعوت کرده‌ایم سوابق اجرایی خود را اعلام کنند و در مرحله شناسایی هستیم. هدفمان این است که به سرعت مشاور شناسایی شود و از او بخواهیم که کار کارشناسی برای مرمت بنا را انجام دهد و بعد از آن سایر مراحل انجام شود. خانه فروغ فرخزاد در سال ۱۳۹۷ جزو فهرست آثار ملی ثبت شد و در مهرماه ۱۴۰۰ توسط شهرداری تهران تملک شد. سعی شده با نگاه حمایتی اعضای شورای شهر و بودجه در نظر گرفته شده سریعا کار مرمت خانه فروغ فرخزاد انجام شود.
– در خصوص عمارت وثوق‌الدوله شرایط به چه شکل است و کار‌های مرمتی چگونه پیش می‌رود؟
در ارتباط با عمارت وثوق‌الدوله یا سلیمانیه باید گفت این عمارت در سال ۱۳۹۸ از بنیاد مستضعفان به شهرداری تهران منتقل شد. براساس برنامه عملیاتی که داشته‌اند محوطه باغ به یک بوستان عمومی تبدیل شد اما متاسفانه برای خود عمارت اعتباری پیش‌بینی نشد تا مورد مرمت و بازسازی قرار گیرد. همچنین در این مدت سریال شهرزاد در این عمارت ساخته و فیلمبرداری شد که یک خسارت‌هایی به این عمارت وارد کرده است.
در همان انتهای سال ۱۴۰۰ سعی کردیم عمارت سلیمانیه را در شرکت توسعه مورد بررسی قرار دهیم و از مشاورانی که روی آن کار کردند دعوت کردیم و نتایج کارشناسی آنها را دریافت کردیم. در حال حاضر نیز مشاور در حال بررسی وضعیت ملک است و قصد داریم با ارائه کار کارشناسی و در قالب یک فراخوان عمومی، کارشناس لازم را برای مرمت بنا پیدا کنیم تا بازسازی با قید فوریت صورت گیرد. لذا تلاشمان این است که تا پایان سال کار مرمت و بازسازی عمارت وثوق‌الدوله را به اتمام برسانیم.
– آیا شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران در فرآیند مرمت خانه‌ها و تبدیل آنها به موزه از نظر و نظارت کارشناسان میراث فرهنگی، باستان‌شناسی، موزه‌داری و مرمت نیز استفاده می‌کند؟
حتما باید اینچنین باشد. یکی از اصول جدی مرمت خانه‌های تاریخی و فرهنگی استفاده از صاحب‌نظران و متخصصان این حوزه است یعنی اگر به این موضوع توجه نشود به طور حتم ارزش‌های فرهنگی و تاریخی و ویژگی‌های بنا آسیب می‌بیند. یکی از موضوعاتی که به طور جدی در دستور سازمان توسعه قرار دارد این است که خانه باید براساس ویژگی‌های تاریخی و معماری که داشته مورد مرمت و بازسازی قرار گیرد. به همین منظور قبل از استفاده از پیمانکار از یک مشاور متخصص استفاده می‌کنیم که گروهی از کارشناسان حوزه مرمت را دور هم جمع می‌کند و یک نظر کارشناسانه در اختیار شرکت توسعه قرار می‌دهد و شرکت توسعه موظف است براساس این نظر کارشناسی، پیمانکار مرمت را پیدا کند.
همچنین در طول مرمت کارشناس مربوطه نظارت جدی بر عملکرد پیمانکار خواهد داشت تا مطمئن شود که پیمانکار براساس دستور کار صادره اقدامات مرمتی را انجام می‌دهد.
– برگزاری شب شعر، گالری، سخنرانی و رویدادهای فرهنگی در اغلب موزه‌هایی که محوریت آنها یک شخصیت تاریخی است مد نظر قرار می‌گیرد، تا چه میزان شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران به این موضوع توجه دارد و برنامه‌های شما در این خصوص چیست؟
در اساسنامه شرکت توسعه فضاهای فرهنگی در کنار تلاش برای احداث فضاهای فرهنگی و گردشگری و مرمت خانه‌موزه‌ها، موضوع بهره‌برداری و فعالیت فرهنگی نیز دیده شده است. شرکت توسعه یکی از معدود شرکت‌های شهرداری تهران است که اجازه بهره‌برداری را هم دارد.
یکی از مباحث مهم در بهره‌برداری از فضاهای فرهنگی تعریف فعالیت است. این فعالیت در خانه‌موزه‌های شرکت توسعه در قالب نشست‌های ادبی و نشست‌های شاعرانه دیده شده است. تلاش داریم در سال ۱۴۰۱ این برنامه‌ها را تقویت کنیم و این خانه‌موزه‌ها را به عنوان یک پاتوق فرهنگی و یک قرارگاه فعالیت‌های ادبی و هنری تعریف کرده و در اختیار صاحبان فرهنگ و هنر قرار دهیم. برنامه داریم که هر یک از خانه‌موزه‌ها بتوانند خدمات ویژه‌ای را به شهروندان ارائه کنند.
– برنامه‌های شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران برای هفته میراث فرهنگی و روز جهانی موزه چیست؟
سلسله برنامه‌هایی پیش‌بینی شده است از جمله آنکه امکان بازدید از خانه‌موزه‌هایمان را برای اقشار مختلف با شرایط ویژه در نظر بگیریم. همچنین وبینارهای فرهنگی و تخصصی حول محور شخصیت‌های خانه‌موزه‌ها برگزار خواهیم کرد.
اجتماعی و فرهنگیاخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهخواندنیلینک کوتاه :