مهار تورم برای جلوگیری از فروپاشی اخلاقی

محمدصادق جنان‌صفت *

شهروندان هر جامعه‌ای از جمله ایرانیان لازم نیست جان لاک باشند تا بدانند که هر روز از جانشان مایه می‌گذارند تا مالی به دست آورند و خود و خانواده‌شان را در سطحی از رفاه قرار دهند که بشود گفت زندگی آبرومندانه دارند. همین شهروندان اما این را هم با پوست و گوشت و استخوان خود درک می‌کنند که اگر جان خود یا یکی از افراد خانواده‌شان با تهدید روبه‌رو شود حاضرند مالشان را تا آخر بدهند تا از خطر دور شوند‌. واقعیت این است که جان و مال آدمی تنها چیزهایی هستند که هرگز نباید در تهدید قرار گیرند و هیچ نهادی حتی نهاد دولت حق ندارد در مالکیت آنها بر جان و مالشان خدشه وارد کند. در حالی که بیشتر اقتصاددانان‌، جامعه‌شناسان و سیاستمداران در این دهه‌های تازه‌سپری‌شده به این مساله رسیده‌اند و همه نیروی خود را برای در امان ماندن جان و مال شهروندان خویش به کار می‌گیرند اما شوربختانه در ایران وضعیت به‌گونه‌ای شده است که نهاد دولت با سیاست‌های اقتصادی خارج از چرخه کارشناسی- علمی و آلوده به سیاست مال شهروندان ایرانی را به خطر انداخته‌ است. نرخ‌های تورم ۴۰ درصدی در این سال‌ها راه نفس کشیدن عادی را بر شهروندان تنگ کرده است. در همین سال تازه‌سپری‌شده نرخ تورم بیش از ۴۰ درصد بوده و نرخ تورم مواد غذایی نیز از اندازه و توانایی شهروندان خارج شده است. ایرانیان با اندوه و خشم با این پدیده شوم دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند. نرخ تورم بالا و بی‌مهار و پشت سرهم در هر جامعه‌ای از جمله ایران پیامدهای اقتصادی و فرهنگی دارد که یکی از آنها فروپاشی اخلاقی شهروندان در هر مقام و سن و سال و با هر گرایش اخلاقی است. کارمندی که برای به دست آوردن درآمد بیشتر وسوسه می‌شود تا از ارباب رجوع پولی بگیرد‌، نانوایی که برای درآمد قابل قبول با نرخ تورم از اندازه نان فروشی به مردم کم می‌کند یا مدیر کارخانه بزرگ لبنیات که برای تعادل دخل و خرج از وزن ماست و پنیر و دوغ می‌کاهد یا کشاورزی که برای افزایش درآمد برنج اصل ایران را با برنج درجه چندم درهم می‌کند و از عسل‌فروشی که به جای عسل شکر می‌فروشد و… همه در نهایت سختی و با اندوه و وجدان‌های معذب درحال فروپاشی اخلاقی جامعه هستند. اخلاق در جامعه ایرانی با نرخ تورم بی‌مهار که چشم‌اندازی برای کاهش آن دیده نمی‌شود به طور بهمن‌وار فرو می‌ریزد‌. راهکار برای نگهبانی از اخلاق عمومی این است که نرخ تورم مهار شود‌. اما برای این کار باید دید کدام عوامل راه را بر بی‌مهار شدن نرخ تورم باز کرده‌اند. حالا دیگر شهروندان عادی هم می‌دانند تحریم‌های آمریکایی که درآمد دولت را کاهش داده و دولت را وادار به اتخاذ سیاست‌های تورم‌زا برای تامین کسری بودجه کرده‌اند از دلایل اصلی پایداری تورم به حساب می‌آیند. اگر می‌خواهیم تورم مهار شود و اخلاق جامعه فرو نریزد باید راه افزایش نرخ تورم را ببندیم.