حل مشکلات بشر با هوش مصنوعی

به گزارش جهان صنعت نیوز: از این رو غوغای اخیر درباره هوش مصنوعی با این موضوع ارتباط دارد که هوش مصنوعی به خودی خود مشکلات اصلی جوامع را برطرف خواهد کرد. در جلسات استماع کنگره ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۱۸ مارک زاکربرگ مدیرعامل «فیس‌بوک»، از عباراتی مانند «هوش مصنوعی چاره مشکل است» و «در آینده ما فناوری‌ای خواهیم داشت که به این موضوعات رسیدگی کند» بیش از ده‌ها بار در پاسخ به اتهامات سوء‌استفاده از اطلاعات، عدم نظارت بر نفرت‌پراکنی کلامی و نقض حریم خصوصی استفاده کرد. در بخش‌های دیگر، مشاغل و فناوری‌ها بر این باورند که فناوری‌ها و محصولات مبتنی بر هوش مصنوعی می‌توانند سرطان را در مراحل اولیه تشخیص دهند، الگوهای کلاهبرداری مالیاتی را ردیابی کنند، وسایل نقلیه را به طور موثر در مناطق شهری راهنمایی کنند و همچنین رفتارهای ضداجتماعی و جنایتکارانه را در فضاهای عمومی شناسایی کنند.

به اذعان برخی از دانشمندان، این روایت که فناوری مشکلات اجتماعی را برطرف خواهد کرد در واقع موضوعی تکراری در تاریخ ظهور و رشد فناوری و جامعه است. تدبیر فناورانه به دنبال ایجاد و ارائه راه‌حل‌های کاربردی برای مشکلات اجتماعی و سیاسی است: وسایل نقلیه خودران ممکن است با امنیت بیشتری در سطح شهر تردد کنند، اما پویایی شهری را برای بخش‌های وسیعی از جمعیت فراهم نمی‌کنند. نرم‌افزارهای فیلترینگ ممکن است با شناسایی اطلاعات غلط و نفرت‌پراکنی کلامی بهبود یابند اما این بهبود باعث ریشه‌کن کردن موارد فوق نمی‌شود و بنابراین قادر به ایجاد تعادل کامل میان آزادی‌بیان و نظارت بر گفتار مضر نخواهد بود. این مشکلات اساسا ساختاری اجتماعی دارند و بنابراین تنها یک جواب درست و صحیح که بتواند از لحاظ فناوری عملی باشد وجود ندارد.

به اعتقاد این دسته از دانشمندان، این روایت که «هوش مصنوعی چاره مشکلات است» نیز به خودی خود گمراه‌کننده است، چرا که باعث منحرف کردن توجه از عامل انسانی و روابط اجتماعی به عنوان زیربنای اصلی هوش مصنوعی می‌شود. محصولات مبتنی بر هوش مصنوعی به خودی خود به وجود نمی‌آیند بلکه محصولاتی ساخته دست بشر هستند.دستگاه‌ها و خدمات معمول مبتنی بر هوش مصنوعی مانند وسایل نقلیه خودران و ابزارهای تشخیص تصویر را ‌باید محصولات شرکت‌هایی با علایق تجاری و مفروضات هنجاری دانست، بنابراین مشاهده این‌گونه علایق تجاری در محصولات موجود در بازار به آسانی قابل تشخیص است. علاوه بر این محصولات هوش مصنوعی ماحصل میزان توجه‌پذیری از کار انسانی است، از مدل‌های پیچیده ریاضی گرفته تا فعالیت‌های روزمره مانند روش‌های آموزش هوش مصنوعی تصویر در تصویر.

در نتیجه به اعتقاد دانشمندان حتی اگر خدمات و دستگاه‌های دارای هوش مصنوعی در آینده عملکرد کاملا قابل قبول و مطابق با معیارهای از پیش تعیین شده داشته باشند، جمله هوش مصنوعی چاره مشکلات است همچنان به عنوان ساختاری کاملا گمراه‌کننده باقی خواهد ماند. بسیاری از این مشکلات اساسا اجتماعی هستند و راه‌حل عملی فناورانه برای آنها وجود ندارد. فناوری هوش مصنوعی یک عامل خودمختار نیست بلکه ماحصل تعامل انسان و جامعه است. بنابراین با استناد به ادعای این دسته از صاحب‌نظران علوم ارتباطات، هوش مصنوعی نمی‌تواند همه چیز را اصلاح کند و ممکن است انسان‌هایی که از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند، بعضی از مشکلات را مرتفع کنند.

هوش مصنوعی کاربردهای بسیاری دارد

در همین راستا مصطفی مرشدی محقق و پژوهشگر حوزه تحول دیجیتال به «جهان‌صنعت» گفت: برای تعریف هوش مصنوعی ما سه نوع سطح داریم»؛ اولین سطح هوش مصنوعی را هوش مصنوعی ضعیف نامگذاری کرده‌اند. این هوش مصنوعی یک فعالیتی را به طور خاص به ماشین یا همان هوش مصنوعی می‌سپاریم تا انجام دهد. به عنوان مثال روبات‌هایی که منازل را جارو می‌کنند در این سطح از هوش مصنوعی قرار می‌گیرند و فقط برای این کار طراحی شده‌اند. این هوش مصنوعی ضعیف می‌تواند در حوزه زندگی و کسب‌و‌کار و فرآیند‌های روزمره به ما کمک کند. در هوش مصنوعی ضعیف ریسک‌هایی که ممکن است از انسان قوی‌تر شود وجود ندارد.

مرشدی در ادامه افزود: سطح بالاتری از هوش مصنوعی وجود دارد به نام هوش مصنوعی قوی. این هوش مصنوعی آموزش‌هایی را می‌بیند تا بتواند بدون کمک انسان فکر کند و تصمیم بگیرد. در دنیا هنوز هوش مصنوعی قوی‌ای که به بلوغ رسیده باشد نداریم. مشکلی که هوش مصنوعی قوی دارد این است که فرآیند تصمیم‌گیری و به نتیجه رسیدن آن به گونه‌ای است که تصمیمی که گرفته را نمی‌توانیم بفهمیم که چه روال و مسیری را طی کرده تا به این نتیجه رسیده است.وی در ادامه گفت: حالت سوم، حالتی است که از تکنولوژی هم فراتر می‌رود و بالاتر از انسان قرار می‌گیرد. به لحاظ فنی با این سطح از هوش مصنوعی فاصله بسیاری داریم. نکته‌ای که وجود دارد این است که برخی از متخصصان می‌گویند هوش مصنوعی نوع سوم در حالت بلوغ خود تحت کنترل انسان است و برخی دیگر از آنها بر این باورند که ممکن است از تحت کنترل انسان خارج شود.او افزود: با این حال هوش مصنوعی ضعیف می‌تواند راهگشا در موارد مختلف باشد. در حال حاضر دستیارهای مسیریاب که ما از آنها استفاده می‌کنیم یک نوع هوش مصنوعی ضعیف است. بنابراین هوش مصنوعی ضعیف برای ما کاربردهای بسیاری دارد ولی هرچه به سمت حالت دوم و سوم هوش مصنوعی می‌رویم ممکن است ریسک‌های آن افزایش پیدا کند.

هوش مصنوعی از پاسخ دادن به نیاز درونی انسان عاجز است

همچنین امین سمیع‌زاده پژوهشگر حوزه تحول دیجیتال در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» گفت: به طور کلی مبحث هوش مصنوعی یکی از ۱۰ ابزار اساسی تحول دیجیتال است. با توجه به اینکه هوش مصنوعی، فضایی در سبک زندگی و کسب‌و‌کارها به وجود آورده، تحول دیجیتال را انقلاب صنعتی چهارم نام‌گذاری کرده‌اند. همچنین ظهور بیماری کرونا هم آن را تسریع کرد. اتفاقاتی که در این دو سال گذشته افتاده، عموما اثراتی بوده که نقش فناوری اطلاعات را برجسته کرده است. در این ماجرا هوش مصنوعی به عنوان یکی از آن ۱۰ ابزار نقش مهمی دارد. ما در بحث تحول دیجیتال با بسیاری از مباحث سر و کار داریم. اینکه هوش مصنوعی می‌تواند تقریبا تمامی نیازهای بشر را تامین کند، تا حد زیادی درست است ولی اینکه به پدیده‌ای برسیم که بتواند تمامی نیازهای درونی بشر را تحت پوشش قرار دهد شدنی نیست که دلیل آن هم پیچیدگی رفتاری انسان است.

او افزود: تکنولوژی زایده دست انسان‌هاست. اگرچه در بحث تکنولوژی به مرحله‌ای رسیده‌ایم که یک سوال اساسی مطرح شده که آیا انسان، تکنولوژی را روبه جلو می‌برد؟ یا انسان به عنوان یک دنبال‌رونده تکنولوژی شناخته شده است؟ یعنی فضا به گونه‌ای شده که نمی‌توان جلوی رشد تکنولوژی را گرفت.وی در ادامه گفت: در حال حاضر یکی از پدیده‌های اساسی هوش مصنوعی است. هوش مصنوعی یک تفاوت اساسی با اتوماسیون دارد و این دو مبحث در بسیاری از مواقع با هم اشتباه گرفته می‌شوند. اتوماسیون به این دلیل که قابلیت یادگیری ندارد، اصولا برای کارهای تکراری و ساده مورد استفاده قرار می‌گیرد. در عین حال که اتوماسیون برای ما ایجاد اطلاعات می‌کند از تحلیل این اطلاعات عاجز است. نقطه مقابل اتوماسیون، هوش مصنوعی است.

هوش مصنوعی برای رفتارهای پیچیده و غیرتکراری به وجود آمده و خود قابلیت پاسخگویی به اطلاعاتی که به دست می‌آورد را دارد و می‌تواند با داده‌هایی که از قبل دارد این اطلاعات را مورد تحلیل قرار دهد.وی در پایان گفت: اصولا هوش مصنوعی از درک مباحث درونی انسان‌ها مثل احساسات عاجز است. با این حال تلاش بسیاری شده تا احساسات را شبیه‌سازی کنند. به عنوان نکته آخر هوش مصنوعی می‌تواند بسیاری از نیازهای بیرونی انسان‌ها را جواب دهد ولی در حال حاضر از پاسخ دادن به نیازهای درونی بشر عاجز است.