بعد از قطعنامه
به گزارش جهان صنعت نیوز: این نشست در حالی برگزار می‌شود که گمانه قوی صدور قطعنامه علیه ایران است. دلیلش نیز گزارش اخیر آژانس است که چندی قبل رویترز منتشر کرد و بر اساس آن ایران هم غنی‌سازی را افزایش داده و هم به سوالات آژانس درباره سایت‌های مورد سوال پاسخ‌های قانع‌کننده‌ای نداده است! درستی یا نادرستی ادعای آژانس بحث دیگری است اما آن‌طور که رویترز قبلا نوشته بود پیش‌نویس قطعنامه علیه ایران آماده شده است. اولیانوف نماینده روسیه در مذاکرات هسته‌ای قبلا گفته بود که موضوع ایران در جلسه روز چهارشنبه مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد، لذا احتمال تکلیف قطعنامه نیز همان وقت مشخص خواهد شد.
در ایران اما کارشناسان و رسانه‌ها فرض را بر صدور قطعنامه گذاشته و سراغ بررسی واکنش‌های احتمالی رفته‌اند. مثلا «کیهان» دیروز نوشته بود که «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مقابل همکاری‌های گسترده جمهوری اسلامی چنین رویکرد مغرضانه و غیرسازنده‌ای آن هم برای خوشایند رژیمی که خود متهم ردیف اول فعالیت‌های هسته‌ای غیرقانونی در جهان است، اتخاذ کرده است، باید بداند ایران در برابر این بازی نخ‌نما و رفتار سیاسی دست بسته نخواهد بود و واکنشی قاطع و درخور در قبال این قطعنامه احتمالی آمریکایی- اسراییل نشان خواهد داد که توقف همکاری با آژانس می‌تواند بخشی از این واکنش باشد.»
اهمیت خویشتنداری
توقف همکاری با آژانس اما اقدامی است که بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران مسائل بین‌المللی آن را تایید نکرده و عامل افزایش مشکلات و چالش‌های بیشتر می‌دانند. یوسف مولایی کارشناس حقوق بین‌المللی از جمله همین کارشناسان است. او در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» گفت: «صدور قطعنامه به این معنا است که ایران در مسیر همکاری با آژانس دچار مشکلاتی است و از اعتماد کامل آژانس برخوردار نیست. همچنین نشان می‌دهد که ایران در رفع نگرانی‌های آژانس نسبت به فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای موفق نبوده است لذا آژانس برای اینکه سختگیری بیشتری انجام داده و ایران را برای همکاری تحت فشار قرار دهد، قطعنامه صادر می‌کند و منتظر می‌ماند که ببیند ایران تا چه حدی به درخواست‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تمکین می‌کند.»
وی افزود: صدور قطعنامه در آژانس برای ایران مجموعا مثبت نیست، زیرا نگرانی‌ها را در سطح جهانی نسبت به فعالیت‌های هسته‌ای ایران افزایش می‌دهد و دولت‌ها درصدد تشدید تحریم یا کاهش همکاری‌های خود به خصوص در عرصه اقتصادی با ایران برخواهند آمد. این رویکرد آثار اقتصادی و سیاسی بسیاری دارد. ضمن اینکه اگر آژانس از این مرحله نتیجه نگیرد، ممکن است که مثل دفعات قبل پرونده ایران را به شورای امنیت سازمان ملل بفرستد.»
این کارشناس مسائل بین‌المللی در پاسخ به اینکه صدور قطعنامه در شورای امنیت چقدر محتمل است؟ گفت: «در شورای امنیت ممکن است که فدراسیون روسیه همکاری نکرده و مانع صدور قطعنامه شود اما طرح موضوع در آنجا موجب تشدید فضای نگرانی است و کشورها به این فکر خواهند افتاد که به صورت فردی عکس‌العمل نشان دهند. شاید هم ائتلافی علیه ایران شکل بگیرد. اگرچه الان هم نهادی به اسم اقدام علیه ایران بین برخی کشورها وجود دارد. در مجموع فضا به نفع ما نخواهد بود.»
مولایی ادامه داد: «یک قطعنامه حتی اگر هیچ اقدام پشت سر آن صورت نگیرد، به خودی خود، مناسبات ما را با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دچار مشکل می‌کند و این خودش یک آسیب و ضرر است.»
وی در پاسخ به اینکه واکنش احتمالی ایران چه خواهد بود و آنچه کیهان و همفکرانش درباره قطع همکاری با آژانس می‌گویند، چقدر محتمل است گفت: «اینها به نظر من اقدامات نسنجیده و احساسی است. فرض کنیم که همه فعالیت و همکاری با آژانس را قطع کنیم یا اصلا از NPT هم خارج شویم، هیچ اقدام ایجابی و مثبتی برای حل مشکلات ایران صورت نگرفته است. خروج از آژانس و قطع رابطه، ظن و گمان‌هایی که درباره انحراف ایران از فعالیت هسته‌ای صلح‌آمیز وجود دارد را افزایش می‌دهد. همچنین سبب می‌شود، کشورهایی که دنبال بهانه هستند تا دنیا را بر علیه ما متحد کنند، فعال می‌شوند و به اهداف خود نزدیک خواهند شد.»
این تحلیلگر مسائل بین‌المللی تاکید کرد: «ایران باید خویشتنداری و تلاش کند که آژانس را متقاعد کند. ایران باید دلایلی را ارائه کند که ثابت شود برداشت آژانس اشتباه بوده و ایران در مسیر درست فعالیت هسته‌ای حرکت می‌کند. در موقعیتی نیستیم که با رفتار و اظهارات خود همه را نسبت به خود بدبین کنیم. این رویه حدس و گمان‌هایی که به زیان ما است را شایع خواهد کرد و سبب می‌شود ایران به عنوان کشوری معرفی شود که با فعالیت‌های هسته‌ای خود دنیا را به خطر می‌اندازد. طبیعتا دنیا امکانات بیشتری برای مقابله با ما دارد لذا باید بازدارندگی ایجاد کنیم و اجازه ندهیم که کشورهای مختلف و آژانس به سوی مقابله بیشتر با ما حرکت کنند.»
مطالبه افکار عمومی
جعفر قنادباشی اما نظر دیگری دارد و نظرش به نظر کیهان نزدیک‌تر است. او در گفت‌وگو با «جهان صنعت» با تاکید بر بی‌اعتباری و بی‌اثری قطعنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: «فعالیت اخیر آژانس بین‌المللی به صورتی بوده که موقعیت خودش را نزد افکار عمومی و افراد آشنا با مسائل بسیار تخریب کرده است. رییس آژانس در آستانه تصمیم‌گیری درباره ایران به اسراییل سفر کرده است! دیدار او با مقامات رژیم صهیونیستی از این جهت قابل توجه است که رژیم صهیونیستی هم عضو آژانس نیست و هم گفته می‌شود که بمب هسته‌ای دارد.»
وی افزود: «دیدار با مقامات رژیم صهیونیستی موقعیت آژانس را بسیار بی‌اعتبار کرد. توجه داشته باشید که همین اوایل امسال ۱۰ قطعنامه علیه رژیم صهیونیستی با رای بیش از ۱۵۰ کشور جهان تصویب شد لذا رژیم صهیونیستی از نگاه اغلب کشورهای جهان خاطی و خطاکار است. بنابراین سفر به اسراییل درست نبود.»
این کارشناس مسائل بین‌المللی ادامه داد: «حالا اگر توجه داشته باشیم دست همین رژیم صهیونیستی به خون دانشمندان هسته‌ای ما، کودکان و خبرنگاران و… آغشته است، طبیعتا باید گفت که سفر اخیر آقای گروسی درست نبوده است.»
قنادباشی همچنین گفت: «نکته دیگری که باید در نظر داشت این است که روند اقدامات آژانس در قبال ما از ابتدا بسیار نادرست بوده است. از یک طرف اطلاعات ایران از که باید محرمانه باقی می‌ماند، منتشر کرد و در اختیار دشمنان ما قرار داد. اکنون هم که این رویه را دارند لذا لازم است که ایران در قبال قطعنامه احتمالی واکنشی نشان دهد.»
وی در پاسخ به اینکه آیا توقف همکاری با آژانس اقدام درستی خواهد بود گفت: «تصمیم برای خروج از آژانس با مقامات ما یعنی مسوولان وزارت خارجه و دولت است. آنها باید بر اساس سود و زیان‌های این اقدام تصمیم لازم را بگیرند. اما به نظر من نزد هر ایرانی از این پس خروج از آژانس منطقی‌تر خواهد بود چون رژیم صهیونیستیی‌ها که عضو آژانس نیستند، هم سلاح اتمی دارند و هم حرف‌شان پذیرفته می‌شود و قطعنامه‌ای هم علیه آنها صادر نمی‌شود. بر این اساس افکار عموم ما مطالبه دارد که از آژانس خارج شویم.»
قنادباشی تاکید کرد: «این را نیز نباید فراموش کرد که صدور قطعنامه در شورای حاکم تاثیر خاصی نخواهد داشت ولو اینکه پرونده به شورای امنیت برود. دلیل هم این است که تاکنون بیشترین فشارهای اعمال شده در طول تاریخ را علیه ما اعمال کرده‌اند و بیش از این کاری نمی‌توانند که انجام دهند لذا قطعنامه جدید هیچ اثر عملی ندارد و یک کار تبلیغاتی است. به نظر من هر قطعنامه‌ای علیه ما امضای بی‌اعتباری آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. در واقع هر قطعنامه‌ای تصویب کنند به فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ما خدشه‌ای نخواهد زد و فقط بی‌اعتباری خود را نشان خواهند داد.»
او در پاسخ به اینکه چطور می‌توان گفت مطالبه افکار عمومی خروج از آژانس است در صورتی که معیاری برای سنجش افکار عمومی نداریم؟ گفت: «معیاری نداریم اما تصور می‌کنم که کارشناسان همه ادامه همکاری به صورت گذشته را با آژانس ناصحیح می‌دانند. تصمیم‌گیری در این باره نیز با دولت خواهد بود. به نظر من اما ادامه همکاری فعلی با آژانس مشوق آنها برای ادامه رویه فعلی خواهد بود.»
واکنش‌های احتمالی
اینکه آژانس قطعنامه‌ای علیه ایران صادر می‌کند یا خیر، اینکه قطعنامه احتمالی چه ویژگی و مختصاتی دارد، همچنین اینکه کار به شورای امنیت سازمان ملل خواهد کشید یا نه به زودی مشخص خواهد شد. با توجه به آنچه که تحلیلگران می‌گویند اما باید امیدوار بود که در صورت صدور قطعنامه ایران با خویشتنداری لازم عمل کرده و موجب افزایش چالش‌ها نشود. اما هشدار دیروز امیرعبداللهیان وزیرخارجه مبنی بر اینکه « اگر بانیان قطعنامه ضدایرانی در IAEA روش تهدید را دنبال کنند، مسوول همه عواقب آن هستند»، همچنین آنچه کیهان نوشته بود و اشاره تحلیلگرانی مثل قنادباشی که مطالبه افکار عمومی درحالی که معلوم نیست از کجا نظر افکار عمومی را جویا شده‌اند، از این امیدواری می‌کاهد.
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهسیاسیلینک کوتاه :