نجات کودکان؛ جلوگیری از آزار بیشتر

به گزارش جهان صنعت نیوز:  پلتفرم‌های بزرگ فناوری در سراسر جهان این قشر را هدف تبلیغات متمرکز خود قرار داده‌اند، داده‌های آنها را جمع‌آوری می‌کنند و بدون در نظر گرفتن سلامت ذهنی حساس آنها، هرگونه محتوایی را عرضه می‌کنند. همچنین در بسیاری از موارد کودکان را به خود معتاد می‌کنند. علاوه بر آن برخی پلتفرم‌های فناوری به مکانی برای سوءاستفاده از کودکان تبدیل شده است. آزارگران جنسی به راحتی کودکان را در این پلتفرم‌ها به دام خود گرفتار می‌کنند. در کنار این امر خطر قلدری سایبری و محتواهای خشونت‌آمیز و تشویق به آزار به خود و خودکشی نیز در شبکه‌های اجتماعی بسیار رواج دارد. وسعت محتوای خطرناک در شبکه‌های اجتماعی چنان گسترده است که نمی‌توان در این زمینه میان پلتفرم‌های مختلف تمایز قائل شد. این درحالی است که تلاش‌های شرکت‌ها نیز برای محافظت از کودکان چندان کارآمد نبوده و به مذاق سیاستمداران خوش نیامده است.

در همین راستا دولت‌های مختلف سراسر جهان سعی دارند هرچه سریع‌تر نسل جوان خود را در برابر آسیب‌های موجود در فضای آنلاین محافظت کنند. آنها با قوانین مختلف این آسیب‌ها را هدف گرفته‌اند و سعی دارند شبکه‌های اجتماعی را نسبت به این موضوع مسوولیت‌پذیر کنند. از سوی دیگر مساله جمع‌آوری داده‌های کودکان برای ایجاد تبلیغات هدفمند نیز دردسرساز شده است. این روند هرچند بی‌خطر به نظر می‌رسد اما کودکان را در معرض تبلیغات متعددی قرار می‌دهد که مصرف‌گرایی را رواج می‌دهند. در کنار آن برخی اوقات اپ‌ها با فریب کودکان آنها را وادار به خرید می‌کنند و در نتیجه باری مادی برای والدین ایجاد می‌شود. علاوه بر آن احتمال فاش شدن این اطلاعات و دسترسی مجرمان و آزارگران به این داده‌ها نیز وجود دارد.

در این میان پلتفرم‌ها قابلیت‌های لازم برای نظارت والدین بر فعالیت‌های آنلاین کودکانشان را فراهم نکرده‌اند. موضوع دیگر بحث احراز هویت سنی استفاده از پلتفرم‌ها است که در بسیاری موارد نادیده گرفته شده و پلتفرم‌ها برای جذب مخاطب و بدون در نظر گرفتن آسیب‌ها عضویت کاربران را بدون احراز شرایط سنی قبول می‌کنند. اکنون و با مشاهده عواقب این خطرات به نظر می‌رسد تغییراتی در مسیر حکمرانی کودکان در فضای مجازی در شرف وقوع است و این تغییرات در سال گذشته سرعت بیشتری نیز گرفته است. قانونگذاران که از بی‌مسوولیتی پلتفرم‌ها به تنگ آمده‌اند، این بار سعی دارند با وضع قوانینی سختگیرانه آنها وادار را کنند وظیفه خود در قبال نسل آینده ایفا کنند.

اتحادیه اروپا و رویای اینترنت بهتر برای کودکان

اتحادیه اروپا نیز در این زمینه استراتژی اینترنت بهتر برای کودک را تدوین کرده است. در این استراتژی مجموعه‌ای از اقدامات پیشنهاد می‌شود که نخستین گام آن تولید محتوای آنلاین خلاقانه و آموزشی برای کودکان همچنین همرسانی تجربه‌های آنلاین مثبت برای کودکان خردسال است. همچنین در این استراتژی به تنظیمات حریم خصوصی متناسب با سن با استفاده از کنترل‌های والدین و همچنین توجه به رتبه‌بندی سنی و طبقه‌بندی محتوا در زمره راهکارهای عملی سند راهبردی کمیسیون اروپا در خصوص اینترنت بهتر برای کودکان اشاره شده است. علاوه بر آن کمیسیون اتحادیه اروپا در مه ‌۲۰۲۲ میلادی لایحه‌ای را برای جلوگیری و مبارزه با سوءاستفاده جنسی از کودکان در فضای آنلاین ارائه کرد. این درحالی است که در ۲۰۲۱ میلادی ۸۵ میلیون عکس و ویدئو مربوط به آزار جنسی کودکان گزارش شد. قوانین پیشنهادی تهیه‌کنندگان سرویس‌ها را ملزم به ردیابی، گزارش‌دهی و حذف محتوای آزار جنسی کودکان در وب‌سایت‌هایشان می‌کند. آنها باید ریسک سوءاستفاده از سرویس‌هایشان را کاهش دهند و اقداماتی متناسب با ریسک و تقویت ایمنی انجام دهند.

از سوی دیگر یک مرکز مستقل اتحادیه اروپا برای سوءاستفاده جنسی از کودکان به عنوان یک مرجع کارشناسی عمل می‌کند تا سرویس‌هایی در این زمینه را تسهیل و اطلاعاتی معتبر درباره محتوای شناسایی شده، دریافت و تحلیل گزارش‌ها از تهیه‌کنندگان برای شناسایی گزارش‌های اشتباه و جلوگیری از ارسال آنها به نیروهای مجری قانون، ارجاع سریع گزارش‌های مرتبط به نیروهای مجری قانون و پشتیبانی برای قربانیان را فراهم کند.

نجات کودکان و جلوگیری از آزار بیشتر

قانون جدید به نجات کودکان و جلوگیری از آزار بیشتر، جلوگیری از ظهور مجدد محتوای آزار جنسی در فضای آنلاین و پیگیری قضایی متخلفان کمک می‌کند. براساس این قانون شرکت‌هایی که دستور ردیابی گزارشی را دریافت می‌کنند فقط می‌توانند برای این منظور از نشانگرهای تاییدشده آزار جنسی کودکان استفاده کنند که توسط مرکز گفته‌شده در اتحادیه اروپا فراهم می‌شود. فناوری‌های ردیابی تخلف باید فقط برای هدف ردیابی آزار جنسی کودکان استفاده شود. تهیه‌کنندگان فناوری‌ها باید آنها را با توجه به وضعیت صنعت و با کمترین میزان نقض حریم خصوصی استفاده کنند و میزان گزارش‌های اشتباه را به حداقل برسانند. براساس این قانون شرکت‌هایی که دستور ردیابی گزارشی را دریافت می‌کنند فقط می‌توانند برای این منظور از نشانگرهای تاییدشده آزار جنسی کودکان استفاده کنند که توسط مرکز گفته‌شده در اتحادیه اروپا فراهم می‌شود. در مرحله بعد پارلمان و هیات اتحادیه اروپا باید درباره این قانون پیشنهادی توافق کنند. قانون جدید پس از اجرا جایگزین مقررات موقت خواهد شد.

ممنوعیت جمع‌آوری اطلاعات کودکان در فرانسه

فرانسه نیز یکی دیگر از کشورهایی است که محافظت از کودکان در فضای آنلاین را در دستور کار خود دارد. در نوامبر ۲۰۲۱ میلادی فرانسه اعلام کرد به زودی تولید‌کنندگان موبایل و رایانه مانند «اپل» و غیره را وادار می‌کند گزینه‌ای برای محدود کردن دسترسی کودکان به اینترنت را برای والدین فراهم کنند.
صیانت از کودکان در فضای مجازی به سبک آمریکایی و اروپایی

این قانون در اوایل نوامبر ۲۰۲۱ میلادی توسط اعضای پارلمان این کشور ارائه شد و «امانوئل ماکرون» رئیس جمهور فرانسه نیز از آن استقبال کرد. او در توئیتی در این باره نوشت: ما در مقابله با خطرات فناوری قانون را تغییر می‌دهیم تا قابلیت‌های کنترل والدین به‌طور پیش‌فرض بر موبایل، رایانه و تبلت‌های مورد استفاده کودکان نصب شود. در ژانویه ۲۰۲۲ میلادی نمایندگان پارلمان فرانسه نیز قانون را تایید کردند. پس از آن و پس از تکمیل فرآیند در کمیته ملی و سنای فرانسه «ماکرون» این قانون را در ۲ مارس ۲۰۲۲ میلادی امضا و اجرایی کرد. همچنین این قانون به طور کاملا واضح استفاده و جمع‌آوری اطلاعات شخصی کاربران زیر سن قانونی را برای مقاصد تجاری مانند بازاریابی مستقیم ممنوع می‌کند. این ممنوعیت تا زمانی که فرد به سن قانونی برسد پابرجا می‌ماند. قانون مذکور بخشی از تلاش فرانسه برای محافظت از کودکان در مقابل محتوای نامناسب آنلاین است. طبق این قانون تولید‌کنندگان و بقیه دست‌اندرکاران بازار از جمله واردکنندگان، توزیع‌کنندگان و فروشندگان کالاهای دست دوم وظیفه دارند تضمین کنند دستگاه‌ها قبل از عرضه در بازار مجهز به سیستم کنترل والدین است.

تخصیص بودجه به محافظت آنلاین کودکان در آمریکا

در این میان آمریکا نیز در کنار اروپا و آسیا سعی دارد از کودکان محافظت کند. پس از افشاگری «فرانسیس هوگن» کارمند سابق «فیس‌بوک» و اسناد داخلی «اینستاگرام» که نشان می‌داد این پلتفرم برای سلامت ذهنی نوجوانان خطرناک است، گزارش‌های مختلفی بررسی شد و حتی «آدام موسری» مدیر «اینستاگرام» برای شهادت به کنگره احضار شد. پس از این جنجال‌ها لایحه ایمنی آنلاین کودکان توسط دو سناتور آمریکایی از احزاب دموکرات و جمهوریخواه ارائه شد. طی این لایحه پلتفرم‌های آنلاین موظف می‌شوند به والدین برای کنترل بهتر فعالیت‌های آنلاین فرزندانشان کمک کنند. طبق آن پلتفرم‌های آنلاین ملزم هستند از ترویج رفتارهای مخرب از جمله خودکشی، آسیب به خود، اختلالات غذا خوردن و قلدری اجتناب کنند. همچنین ابزارهایی در اختیار والدین کودکان زیر ۱۶ سال قرار می‌گیرد تا از آنها محافظت شود از جمله توانایی اصلاح الگوریتم‌های توصیه محتوا، ممنوع کردن نوع خاصی از محتوا، جلوگیری از دسترسی طرف‌های ثالث به داده‌های افراد زیر سن قانونی و محدود کردن مدت زمانی که کودکان صرف فضای مجازی می‌کنند. در کنار این موارد لایحه مذکور پلتفرم‌های اینترنتی را ملزم می‌کند گزارش‌های سالانه درباره ریسک‌های احتمالی برای افراد زیر سن قانونی منتشر کنند.

ایران در آغاز راه صیانت آنلاین از کودکان

ایران نیز در سال گذشته قانونی برای محافظت از کودکان در فضای آنلاین ارائه کرد. این قانون که سند صیانت از کودکان و نوجوانان در فضای مجازی نام گرفته در خردادماه ۱۴۰۰ در راستای تبیین الزامات و طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات و با هدف ساماندهی فضای مجازی کودک و ایجاد یک زیست‌بوم محافظت‌شده، به تصویب شورای عالی فضای مجازی رسید. در این سند سیاست‌های کلان و اقدامات کلان و تقسیم کار ملی دیده شده است تا هدف «فراهم‌سازی فضای مجازی ویژه خردسالان، کودکان و نوجوانان در چارچوب فرهنگ اسلامی-ایرانی برای استفاده مناسب از فضای مجازی و پیشگیری از آسیب‌های احتمالی آن» محقق شود. همان‌طور که گفته شد در عصر غیرقابل پیش‌بینی اینترنت، علاوه بر مزایا، خطرات زیادی در کمین کودکان است. هرچند تلاش کشورها برای محافظت از کودکان آغاز شده و در آینده نیز تقویت می‌شود. اما به طور حتم بدون نظارت مستمر بر شرکت‌ها و همچنین پافشاری و پیگیری برای اجرای قوانین، نسل آینده با غول هراس‌انگیزی روبه‌رو خواهد شد که سلامت جانی و روانی‌اش را به خطر می‌اندازد.