تخریب محیط‌زیست به بهانه توسعه گردشگری
به گزارش جهان صنعت نیوز: قدمت ۴۰میلیون ساله این جنگل‌ها که از منطقه هیرکان جمهوری آذربایجان آغاز می‌شود و تا استان گلستان در ایران امتداد می‌یابد یکی از مسائلی است که بر ارزشمندی این منطقه می‌افزاید، آنقدر این جنگل‌ها ارزشمند هستند که از آن به‌عنوان موزه طبیعی هم یاد می‌شود. ابتدا این خبر دست به دست می‌شد که یکی از نمایندگان استان گلستان به ملاقات وزیر میراث فرهنگی و گردشگری دولت روحانی رفته است و از او خواسته برای کمک به اجرای طرح تلهکابین کبودوال به خروج این منطقه از محدوده ثبت جهانی کمک کند! براساس آنچه در نامه منتشرشده وجود داشت، سه نفر از نمایندگان میراث فرهنگی، منابع طبیعی و محیط‌زیست در استان گلستان از استاندار این استان خواستند موانع و مشکلات پیش‌روی نصب تلهکابین کبودوال در علیآبادکتول را رفع کند، چراکه بخشی از پارک جنگلی کبودوال استان گلستان در منطقه ثبت جهانی‌شده جنگل‌های هیرکانی قرار دارد و همین مساله باعث شده در همان دوران شورای عالی و شهرسازی کشور با نصب تلهکابین در آن مخالفت کند. اما اخیرا در جریان سفر رییس‌جمهور و همراهان وی که در اسفندماه سال گذشته به استان گلستان مطرح شد، پروژه ساخت تلهکابین در جنگل‌های هیرکانی بود. عزت‌الله ضرغامی وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در این خصوص گفته بود: «با توجه به اخذ موافقت‌های محیط‌زیست و منابع طبیعی و رعایت قواعد میراث فرهنگی، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اجرای پروژه تلهکابین علیآبادکتول را تایید می‌کند.» ضرغامی در حالی از اخذ مجوز‌های این پروژه سخن گفته بود که در سال ۱۳۹۹ سازمان جنگل‌ها مخالفت خود را با این طرح اعلام کرده بود و میراث فرهنگی نیز مکان‌یابی این طرح را مغایر با اصول حفاظت از محیط‌زیست دانسته بود. موضوع ساخت تلهکابین در جنگل‌های هیرکانی در هفته گذشته مجددا توسط برخی از مسوولان استان گلستان مطرح شد و افرادی از داخل استان سعی بر این دارند تا بار دیگر این پروژه را دنبال کنند. این در حالی است که با پروژه ساخت تلهکابین در جنگل‌های هیرکانی درختان زیادی باید قطع شوند. تمام این اتفاقات در حالی به وقوع پیوسته است که تاکید رهبری بر حفاظت ویژه از فضای سبز، جنگل‌ها و منابع طبیعی است. مقام معظم رهبری در این خصوص اظهار کرده‌اند که حتی در فضاهای سبز حوزه علمیه هم ساخته نشود؛ تلهکابین هم اگر بخواهد ضرر و زیان و آسیبی به جنگل‌های ثبت‌شده هیرکانی با قدمت یک‌میلیون سال داشته باشد، قطعا در برابر آن موضع گرفته خواهد شد. پس از این، اما واکنش‌ها و اقدامات موافقان احداث تلهکابین در این محدوده ادامه یافت. از سوی دیگر به اذعان فعالان و کنشگران محیط‌زیستی هنوز ارزیابی زیست‌محیطی این ماجرا منتشر نشده و کم و کیف ماجرا مشخص نیست.
در رابطه با این موضوع، مریم شهبازی، عضو هیئت علمی گروه محیط‌زیست دانشگاه منابع طبیعی گرگان نیز در گفت‌وگو با برنامه تلویزیونی «مثبت سلامت» اظهار کرد: «موضوع ساخت تلهکابین در جنگل‌های هیرکانی دستخوش اصرارها و فشارهای بی‌ضابطه عده‌ای از مدیران شهری و برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی قرار گرفته است. متاسفانه نمایندگان مجلس که خود متولی قانون هستند به بهانه توسعه گردشگری بر اجرایی شدن این طرح مخرب محیط‌زیست اصرار می‌کنند.»
وی ادامه داد: «این توسعه به هیچ وجه پایدار نیست و تنها نفع عده قلیلی از افراد، از جمله کسانی که از افزایش قیمت زمین‌ها سود می‌برند را در پی خواهد داشت. این عده از مردم گرگان نیستند و شهروندان گرگانی بارها مخالفت خود را با ساخت تلهکابین در جنگل‌های هیرکانی اعلام کرده‌اند.»
عضو هیات علمی دانشگاه منابع طبیعی گرگان در رابطه با ادعای حامیان این طرح که «برای احداث تلهکابین تعداد کمی از درختان قطع می‌شوند»، گفت: «این ادعا و به طور کلی این طرح در شورای عالی شهرسازی به عنوان بالاترین مرجع برای تصمیم‌گیری در رابطه با طرح‌های توسعه و گردشگری در شهرها رد شده است.»
شهبازی افزود: «اطلاعات اولیه این طرح غلط بوده و در رابطه با تخریب آن کوچک‌نمایی شده است. متولیان، تخریب این طرح را محدود به دکل‌ها، ایستگاه‌های پایانی، مبدا و یک ایستگاه میانی دانسته‌اند در حالی که بر اساس استانداردها و نیازهای فاز بهره‌برداری این طرح، جنگل‌تراشی و تخریب آن بسیار زیاد و بالاتر از ۱۶ هکتار خواهد بود.»
تنفسی که بریده می‌شود
اسماعیل کهرم کارشناس محیط‌زیست نیز درخصوص قطع درختان و احداث تلهکابین در جنگل‌های هیرکانی به «جهان‌صنعت» گفت: در طول مدت‌ها بخشی از جنگل‌های هیرکانی در مازندران را رصد کردم. پیش‌تر این کار را بارها در گیلان و گلستان هم انجام داده‌ام. آنچه که نگران‌کننده است، نبود نهال‌های جوان در زیراشکوب جنگل است. فشار دام، اجازه زادآوری طبیعی را از هیرکانی گرفته است. باید از تنفس جنگل جدی‌تر حمایت کرد، زیرا تاکنون به دلیل سوءمدیریت حدود هشت میلیون‌هکتار جنگل را از دست داده‌ایم و اولویت هر دولت باید احیای مجدد آن هشت میلیون‌هکتار در هیرکانی، ارسباران، زاگرس و توران در طول سه دهه آینده باشد، نه اینکه با ورود هر دولت جدیدی طرح‌هایی بابت نابودی جنگل‌ها ارائه شود. هنوز جریان میانکاله ادامه دارد. هنوز کسی توانایی جلوگیری از تخریب میانکاله را نداشته است که احداث پروژه تلهکابین در جنگل‌های هیرکانی نیز مطرح شده است. اگر اینگونه پیش رویم دیگر فضای سبزی در کشور وجود نخواهد شد. این روزها برنامه مسوولان خشک کردن جنگل‌ها و تبدیل آن به کانون ریزگرد‌ها است. در صورت ادامه این وضعیت بین ۷۵ تا ۱۰۰سال دیگر چیزی به‌عنوان جنگل‌های هیرکانی نخواهیم داشت.
وی افزود: متاسفانه باخبر شدیم که نمایندگان مجلس که خود متولی قانون هستند به بهانه توسعه گردشگری بر اجرایی شدن این طرح مخرب محیط‌زیست اصرار می‌کنند. چنین امری بسیار نگران‌کننده است. بر اساس قانون، همه طرح‌های توسعه و گردشگری در استان‌های شمالی کشور که مساحت آنها بیش از پنج هکتار باشد، باید گزارش کاملی را آماده کنند و آن را به کمیته ارزیابی سازمان حفاظت محیط‌زیست ارائه دهند و سازمان آن را تایید کند. در حال حاضر ارزیابی این طرح در حال انجام است اما به گواه ارزیابی‌های علمی اساتید دانشگاه این طرح تبعات زیست‌محیطی بسیاری دارد و باید از اجرایی شدن آن جلوگیری کرد، زیرا اگر چنین طرح‌هایی تصویب شود، نه تنها گیاهان بلکه جانوران هیرکانی نیز نابود می‌شوند. امروزه پستانداران مهمی جنگل‌های هیرکانی را پناهگاه خود قرار داده‌اند که از آن جمله می‌توان به پلنگ، کل و بز و گربه وحشی اشاره کرد که از جمله پستانداران در معرض خطر لیست IUCN هستند. بنابراین تخریب جنگل هیرکانی نشان از بی‌مسوولیتی افراد است.
تخریب جنگل‌های هیرکانی یک کج‌سلیقگی بزرگ است
در همین راستا محمد درویش، یکی از مدیران سابق سازمان حفاظت محیط‌زیست و فعال محیط‌زیستی به «جهان‌صنعت» گفت: به نظرم اولین اقدامی که در این رابطه باید صورت می‌گرفت، ارزیابی محیط‌زیستی این پروژه بود، چرا که طی همان زمانی که این طرح ارائه شد آقای کلانتری قول انتشار گزارش ارزیابی محیط‌زیستی‌اش روی سایت سازمان حفاظت محیط‌زیست را به کارشناسان محیط‌زیست داده بود. قرار بود صاحب‌نظران، فعالان و اساتید دانشگاه به صورت مستقل و مستقیم آن را بررسی کنند اما متاسفانه تاکنون هیچ‌گونه شفاف‌سازی‌ای در این مورد انجام نشده است و ما حتی نمی‌دانیم این پروژه گزارش ارزیابی محیط‌زیستی دارد یا نه، اگر دارد چه شرکتی این ارزیابی را انجام داده و چه ویژگی‌هایی دارد.
وی افزود: گام دوم ماجرا این است که از کل عرصه ۶/۱ میلیون هکتاری جنگل‌های هیرکانی فقط ۳۰۷هزار هکتارش ثبت جهانی شده است، یعنی کمتر از یک‌پنجم آن. چه دلیلی دارد ما توسعه را در همین ۳۰۷هزار هکتار انجام دهیم و در مناطق دیگری که چنین امتیازی را ندارد انجام ندهیم؟ ما امتیاز بسیار بزرگی را از ثبت جهانی این جنگل‌ها کسب کرده‌ایم، سال‌ها تلاش شده تا بالاخره یونسکو با این ثبت موافقت کرده است، چرا به این راحتی این دستاورد را از دست بدهیم. این یک کج‌سلیقگی بزرگ است.
این کارشناس محیط‌زیست اظهار کرد: هر دو مساله‌ای که عرض کردم در شمول وظایف سازمان حفاظت محیط‌زیست و سازمان جنگل‌ها و مراتع و آبخیزداری است که اگر اینها به درستی به وظایف خودشان عمل می‌کردند هرگز چنین مصیبتی اتفاق نمی‌افتاد. اصولا این سازمان‌ها حیاط‌خلوت دولت‌ها هستند. تصور رایج این است که اگر این سازمان‌ها و مدیران‌شان مخالفتی با دولت‌ها و سیاست‌ها داشته باشند، عزل می‌شوند. اینها نمی‌توانند وکیل‌مدافع طبیعت کشور باشند، اینها حداکثر وکیل‌مدافع روسای خود هستند.
اجتماعی و فرهنگیاخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهخواندنیلینک کوتاه :