نمایندگان شهر علیه میراث ملی

به گزارش جهان صنعت نیوز:  این اظهارات می‌تواند در حکم مقدمه‌ای باشد که ابنیه و بافت‌های تاریخی شهر تهران را با خطر جدی مواجه کرده و زنگ خطر برای حفظ و نگهداری از بناهای تاریخی را به صدا در آورد.برای بررسی بیشتر موضوع با اردشیر گراوند فعال حوزه شهری و وحیدرضا شهاب‌موحد کارشناس ارشد حوزه گردشگری و مدیر خانه موزه شهید مدرس گفت‌و‌گو کردیم.

هر دوی این کارشناسان ضمن اشتباه خواندن این اظهارنظر حفظ حریم آثار تاریخی را لازم دانسته و از مطرح شدن چنین اظهارنظرهایی ابراز تعجب کردند.گراوند فعال حوزه شهری معتقد است مطرح شدن چنین صحبت‌هایی از سوی نماینده شورای شهر نشان از عدم درک صحیح فرد نسبت به جایگاه حقوقی که در آن قرار گرفته، دارد.

شهاب‌موحد فعال حوزه میراث فرهنگی که در این سال‌ها اقدامات بسیاری جهت حفظ بافت تاریخی محله عودلاجان صورت داده نیز بر این نظر است که ساخت‌و‌ساز در اطراف خانه‌های تاریخی جلوی دیده شدن آنها را گرفته و بافت تاریخی منطقه را مخدوش می‌کند.

حرکت در مسیر پاک کردن تاریخ

اردشیر گراوند فعال حوزه شهری در خصوص اظهارنظر صورت گرفته از سوی نماینده شورای شهر تهران این اظهارات را اشتباه و در مغایرت با حقوق مردم ایران و شهروندان تهرانی دانست. گراوند در پاسخ به پرسش «جهان‌صنعت» در خصوص اظهارات نماینده شورای شهر در خصوص بلامانع بودن ساخت‌و‌ساز در حریم بناهای تاریخی خاطرنشان کرد: قرار نیست هر کسی در یک پستی و در یک شورایی فعالیت می‌کند حتما انسان آگاهی باشد. قاعدتا ایشان اظهارنظری برای خودش کرده و متوجه الزامات قانونی، فرهنگی و اهمیت بناهای تاریخی نبوده است. چنین اظهارنظرهایی اساسا اشتباه است چراکه هم قانون وجود دارد و هم میراث فرهنگی متعلق به همه مردم و جامعه است. ایشان متوجه نیست که میراث بخشی از حاکمیت است، همان‌طور که شهرداری نیز بخشی از حاکمیت است.

وی در خصوص بخش دیگر صحبت‌های نماینده شورای شهر که خواستار آن شده که وزارت میراث فرهنگی اگر خواستار تخریب بناهای تاریخی نیست آنها را از مالکان بخرد و برای مردم تعیین‌تکلیف نکند نیز ضمن رد این سخنان اظهار کرد: این چه معنی می‌دهد که اعلام کنند بناهای تاریخی را از مردم بخرید. چه چیز را بخرند؟ آنچه که به مردم تعلق دارد را از مردم بخرند؟ اینها به عنوان عضو شورای شهر نماینده مردم هستند و نماینده مردم باید از حقوق عامه مردم که همان تاریخ، فرهنگ و تمدن آنها است حمایت کند. به نظرم کسی که چنین اظهارنظری را مطرح می‌کند درک صحیحی از جایگاه خود و اهمیت آن نداشته است.

این فعال حوزه شهری در خصوص آسیبی که این نگاه می‌تواند به بافت شهری وارد کند نیز اظهار کرد: کشور یا شهری که تاریخ نداشته باشد به شهر یا کشور بی‌هویت تبدیل می‌شود. نقدهایی که به برخی از کشورهای کوچک و تازه‌تاسیس مطرح می‌شود بی‌هویت بودن آنها است. کسی که روی آثار تاریخی، فرهنگی و اجتماعی حساس نیست یعنی متوجه موضوع نیست؛ اگر شهر تهران از یکسری از عناصر معمارانه و فرهنگی خود خالی شود اصلا جاذبه‌ای برای آیندگان نخواهد داشت. توجه داشته باشید که ما یکسری از عناصر معماری را در کتابخانه‌ها نگهداری می‌کنیم تا بعدا دیده شوند، درحالی که این بناهای تاریخی مجسم بوده و هستند و نباید از بین بروند. آیندگان باید بدانند که ما یک تاریخ، فرهنگ و معماری داشته‌ایم و باید اینها را نگهداری کنیم.

حفظ حریم بنای تاریخی اصلی اولیه

وحیدرضا شهاب‌موحد کارشناس ارشد گردشگری و فعال حوزه میراث فرهنگی که به عنوان مدیر موزه شهید مدرس فعالیت دارد نیز اظهارات مطرح شده در خصوص بلامانع بودن ساخت‌و‌ساز در حریم بافت تاریخی را اساسا اشتباه و خلاف اصول اساسی حوزه میراث فرهنگی دانست.

وی در خصوص اظهارات مطرح شده توسط یکی از اعضای شورای شهر در زمینه بلامانع بودن ساخت‌و‌ساز در حریم بناهای تاریخی به «جهان‌صنعت» گفت: قبل از دوران کرونا مدیریت بافت تاریخی شهر تهران یکسری جلسات داشتند که اقدامات مرتبط با حریم بافت تاریخی را انجام می‌دادند و من هم در جلسات آنها شرکت کردم. در این جلسات شورای شهر، میراث فرهنگی و شهرداری نیز شرکت داشتند و در آنجا بحث حریم بافت تاریخی مطرح شد. در آنجا این بحث مطرح بود که صرفا حریم یک بنای تاریخی در نظر گرفته نشود بلکه برای کل بافت تاریخی حریم در نظر گرفته شود. شهاب‌موحد افزود: بحث حریم بنا آنقدر مساله واضحی است که اظهارنظر‌های اینچنینی نشان می‌دهد فرد اطلاع صحیحی از اصول اولیه حریم بنا و بافت تاریخی ندارد.
مدیر خانه‌موزه مدرس با اشاره به مشکلاتی که ارتفاع بلند ساختمان‌های تازه‌ساخت در حریم خانه شهید مدرس به وجود آورده گفت: از زمانی که خانه‌های اطراف خانه شهید مدرس ارتفاع‌سازی کرده‌اند اصلا شکل و شمایل خانه را بر هم زده‌اند. بحث خط آسمان و حفظ حریم میراث فرهنگی یک اصل مشخص است و متوجه نمی‌شوم چگونه برخی مسائل اینچنینی را مطرح می‌کنند.

شهاب‌موحد در خصوص آسیب‌هایی که ساخت‌و‌ساز در حریم بناهای تاریخی به وجود آورده نیز به «جهان‌صنعت» گفت: در بحث حریم متاسفانه یک قانون کلی در سال‌های گذشته تعیین شده است که خیلی هم اجرایی نمی‌شود. توجه داشته باشید که وقتی ساخت و ‌سازی با ارتفاع‌سازی در نزدیک یک بنای تاریخی ساخته می‌شود، ارزش بنای تاریخی پایین می‌آید. یک بنای تاریخی بسته به ارزشی که دارد برایش حریم تعیین می‌شود، یعنی یک بنای تاریخی می‌تواند ارزش محلی، شهری و یا بین‌المللی داشته باشد. وی با ذکر مثالی ادامه داد: نمونه قبل در ایران که خیلی سرو صدا کرد بحث خط آسمان میدان نقش جهان بود. وقتی شما در میدان نقش جهان می‌ایستید و به اطراف نگاه می‌کنید فقط آسمان را می‌بینید. با این وجود برخی قصد داشتند در یکی از میدان‌های نزدیک به نقش جهان ساختمانی مرتفع ایجاد کنند اما از آنجایی که نقش جهان ثبت یونسکو بود اعلام شد که ساخت برج در اطراف آن باعث می‌شود ارزش و اهمیت اثر تاریخی کم شود و اگر این برج ساخته شود نقش جهان از فهرست یونسکو خارج می‌شود. همین موضوع نیز در نهایت باعث شد که اجازه ندهند ساخت‌و‌ساز در اطراف نقش جهان صورت گیرد.

شهاب‌موحد با ذکر نمونه دیگری ادامه داد: در اطراف کاخ گلستان نیز قرار بود پاساژی ساخته شود که باز هم به دلیل مساله حریم متوقف شد و هنوز هم بحث‌هایی پیرامون آن مطرح است. توجه داشته باشید زمانی که ارتفاع‌سازی در اطراف یک خانه تاریخی صورت گیرد حس(تاریخی بودن) آن خانه را از بین می‌برد و در مخاطب و گردشگر اثر منفی می‌گذارد، همچنین ارتفاع‌سازی در اطراف خانه تاریخی، بنای ساختمان تاریخی را از دید خارج می‌کند، لذا این مساله در بنا تاثیرگذار است. این کارشناس ارشد گردشگری و فعال حوزه میراث فرهنگی در خاتمه خاطرنشان کرد: ساخت‌و‌ساز در اطراف بناهای تاریخی در شکل و ساختار شهر نیز تاثیرگذار است و زیبایی شهری را مخدوش می‌کند.