تب کریمه کنگو C.C.H.F
دکتر بهاران فرخنده‌مهر *
تب خونریزی‌دهنده کریمه کنگو، از دسته بیماری‌های تب‌دار و خونریزی‌دهنده است. این بیماری جزو بیماری‌های اندمیک (بومی) کشور ما است و هر ساله تعدادی از افراد، مبتلا به این بیماری می‌شوند. داشتن اطلاعات کافی در مورد این بیماری بسیار مناسب است. این بیماری جزو بیماری‌هایی است که از طریق بندپایان (آرتروپود) منتقل می‌شود.
کنه یانوما جزو ناقلین این بیماری است. بیماری می‌تواند از طریق گزش کنه آلوده‌ای که دام آلوده را مورد گزش قرار داده است و یا تماس با گوشت حیوان آلوده یا تماس با فرد آلوده به ویروس یا خوردن گوشت آلوده‌ای که به طور مناسبی پخته نشده است منتقل شود، یا بیماری از طریق له کردن کنه آلوده روی پوست نیز منتقل می‌شود.
این بیماری جزو بیماری‌های اندمیک کشورمان است و در جنوب و شرق کشور که دامپروری شیوع بسیار بیشتری دارد، می‌تواند شایع باشد، اما در سایر شهرها نیز ممکن است دیده شود. در مورد انتقال بیماری از طریق ماکیان اطلاعات دقیقی در دسترس نیست به‌جز شترمرغ که می‌تواند این بیماری را منتقل کند.
این بیماری در فرد مشکوک به ابتلا، که ریسک فاکتورهای ابتلا را دارد، معمولا با تب شروع می‌شود که به مدت ۱ تا ۷ روز و به طور متوسط ۳ روز طول می‌کشد، همراه با تب، ضعف عمومی و بی‌حالی، سردرد و درد گردن و احساس درد در کل سیستم عضلانی، اسکلتی فرد به وجود می‌آید که فرد مبتلا را کاملا بی‌حال می‌کند و به دنبال تب، خونریزی رخ می‌دهد که ابتدا به صورت نقاط خونریزی‌دهنده (پورپورا و پتشی) است که در سطح پوست فرد مبتلا رخ می‌دهد و سپس به سطوح مخاطی می‌رسد که در مخاط چشم‌ها و دهان و دستگاه گوارش و ادراری خونریزی شروع می‌شود که در سطح چشم‌ها می‌تواند منجر به حساسیت به نور (فتوفوبی) شود و در سطح دستگاه گوارشی و ادراری به صورت مدفوع خونی و ادرار خونی، خود را نشان بدهد که این نقاط خونریزی‌دهنده معمولا تا یک هفته تداوم دارند. گزش کنه آلوده‌ای که فرد مستقیما آن را دیده و گزارش دهد معمولا به‌‌طور متوسط ۳ روز بعد، باعث ایجاد علائم فوق به ترتیب مراحلش می‌شود. تماس با حیوان آلوده معمولا بین ۹ الی ۱۳ روز بعد باعث بیماری می‌شود چون این بیماری جزو بیماری‌های اندمیک کشور عزیزمان است، در مواردی که شرح حال مثبتی وجود دارد، باید فرد مراجعه‌کننده به مراکز درمانی، حتما ایزوله (قرنطینه) شود و چون بیماری از طریق قطرات و ترشحات شخصی و نقاط خونریزی‌دهنده پوست و مخاط نیز منتقل می‌شود حتما باید هر سه نوع ایزوله
( CONTACT, AIRBORNE, DROPLET) در مورد شخص مبتلا رعایت شود و افرادی که در تماس با فرد مبتلا بودند به طور کامل تحت اطلاعات کافی و آموزش قرار بگیرند و در صورت بروز علائم مربوط به بیماری حتما به مراکز درمانی مراجعه کنند.
بیمار مبتلا به این ویروس می‌تواند فقط درجاتی از ضعف و بی‌حالی را داشته باشد یا علائم جدی‌تر و سیستمیک را همراه با خود داشته باشد که شامل افت فشار و کاهش رده‌های سلول‌های خونی مانند گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها باشد که منجر به عدم خون‌رسانی به ارگان‌های حیاتی و سیر نزولی وضعیت بیمار و ایجاد شوک در بیمار است که در آن صورت بیمار نیاز به مراقبت‌های ویژه ICU پیدا می‌کند و حتی ممکن است خونریزی در ارگان‌های حیاتی بدن مانند مغز، ریه‌ها و دستگاه گوارش به طور وسیعی رخ بدهد.
تشخیص این بیماری به‌جز منطقه اپیدمیولوژیکی که بیمار از آنجا مراجعه کرده است و تماس دام با محصولات مرتبط یا کنه را نشان می‌دهد، از طریق جداسازی ویروس از خون فرد مبتلا در روزهای ۰-۵-۱۰ بیماری صورت می‌گیرد. آنتی‌بادی (ایمونوگلوبولین) تولید شده علیه این بیماری بین ۶ ماه تا ۵ سال در بدن فرد مبتلا باقی می‌ماند. و این آنتی‌بادی به معنای عدم ابتلا نیست، بلکه به معنای ایجاد خاطره در سیستم ایمنی است. به طور کلی تا حدود ۸۰ درصد موارد بیماری SELF LIMITED (خودمحدود‌شونده) هستند و با ایزوله کردن بیمار و اقدامات حمایتی بهبود می‌یابند ولی حدود ۲۰ درصد از بیماران سیر پیشرونده را با بدتر شدن حال عمومی خود پیدا می‌کنند که نیازمند درمان‌های ضدویروس مانند ریباویرین می‌شوند. پس نکته اساسی این است که بدانیم در مورد بیماری‌هایی که قدرت انتقال وسیعی دارند و به ویژه در کشورهایی که بومی (اندمیک) هستند نکات بهداشتی را رعایت کنیم و جدی بگیریم و با بروز علائم مشکوک در مناطق اندمیک به مراکز درمانی و بهداشتی مراجعه داشته باشیم. بهترین راه برای مبارزه با بیماری‌ها، پیشگیری است. این جمله، هم درمورد بیماری‌های غیرواگیردار و هم درمورد بیماری‌های واگیردار کاملا صادق است مثلا درمورد بیماری کرونا که اخیرا کاهش موارد ابتلا و مرگ و میر این بیماری و سیر نزولی آن را شاهد هستیم، نیز همین جمله صادق است. دکتر جماعتی، دبیر کمیته علمی کشوری کرونا، گفته است: در محیط‌های سربسته به ویژه محل‌هایی که افراد زیادی حضور دارند و سیستم تهویه مناسبی ندارند، استفاده از ماسک همچنان مورد تایید است و همچنین افرادی که ریسک بالا دارند مانند افرادی که ایمون ساپرس هستند و پیوند عضو شده‌اند یا تحت درمان با داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی هستند و یا سالمندان، استفاده از ماسک باید استمرار داشته باشد و همچنین در مراکز درمانی و بهداشتی نیز استفاده از ماسک الزامی است.
در مورد شهرهایی که رنگ زرد یا آبی دارند فقط محیط‌های باز! آن هم افرادی که هیچ‌گونه ریسک فاکتوری از نظر ضعف سیستم ایمنی ندارند و تحت درمان‌های سرکوب‌کننده سیستم ایمنی قرار ندارند یا جزو بیماران خاص یا سالمندان نیستند، الزامی به استفاده از ماسک نیست. کرونا، تب کریمه کنگو، آبله میمون و هزاران بیماری دیگر ممکن است همیشه مهمان ناخوانده ما باشند ولی ما با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و واکسیناسیون به طور کامل می‌توانیم آنها را مهار کنیم. به امید سلامتی روزافزون برای مردم کشور عزیزمان.
* متخصص بیماری‌های عفونی و گرمسیری
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :