بوروکراسی و تامین مالی گریبانگیر دانش‌بنیان‌ها
به گزارش جهان صنعت نیوز: مساله‌ای که مطرح است اینکه چرا در کشور ما شرکت‌های کوچک نسبت به بزرگترها کمتر مورد توجه هستند. چرا فضا آن‌طور که باید برای کوچکترها فراهم نیست و همه‌جا صحبت از بزرگترهاست! به عنوان مثال در حوزه معدن شرکت‌های کوچک و متوسط وضعیت مناسبی ندارند و مثل شرکت‌های بزرگ فولادی فضا برای ایفای نقش ندارند. این در حالی است که دنیا به سمت رشد دانش‌بنیان‌ها پیش می‌رود و ایده‌های جدید هر روز بیشتر مورد استقبال قرار می‌گیرند.
جدا از بوروکراسی دولتی و کمبود فضا برای دانش‌بنیان‌ها مساله این است که بیشتر دانش‌بنیان‌ها مشکل تامین بودجه دارند؛ مشکلی که اغلب مواقع مانع از ادامه فعالیتشان می‌شود. با توجه به اینکه دولت توان مالی لازم را ندارد و البته باید در مقام سیاستگذار ایفای نقش کند، نمی‌تواند به این حوزه کمک مالی کند. اما انتظار می‌رود که موانع فعلی برداشته شده و فضایی ایجاد شود تا ارتباطی بهینه میان سرمایه‌گذاران و دانش‌بنیان‌ها ایجاد شود.
دانش‌بنیان‌ها نه مرز می‌شناسند و نه محدودیت، بنابراین باید بتوانند در فضایی عاری از تنش و نگرانی به خلق ایده‌های نو بپردازند. دولت هم به عنوان نهادی سیاستگذار باید در کنارشان باشد. در این روند انتظار می‌رود که وزارتخانه از حالت واکنشی خارج شده و به سیاستگذار واقعی تبدیل شود.
محمدرضا مرتضوی دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران در حاشیه اولین نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی شرکت‌های کوچک و متوسط درباره این سوال که چرا شرکت‌های کوچک نسبت به بزرگترها کمتر مورد توجه هستند به «جهان‌صنعت» گفت: در همه نقاط دنیا در حوزه اقتصاد و تجارت بزرگترها درخشش بیشتری داشته و به طور حتم بیشتر هم به چشم می‌آیند ولی باید بدانیم که همه این بزرگترها کار خود را از یک ایده کوچک شروع کرده‌اند. نکته مهم این است که امروز نقش شرکت‌هایی پررنگ است که پایه‌شان بر حوزه دانش می‌چرخد و به عبارتی ایده جدیدی را مطرح می‌کنند.
نیازمند سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر هستیم
بیشتر دانش‌بنیان‌ها مشکل تامین بودجه دارند. این مهم گاهی مانع ادامه فعالیتشان می‌شود. در این رابطه مرتضوی با بیان اینکه ما باید شرایطی را فراهم کنیم که عده زیادی سرمایه‌گذار ریسک‌پذیر در کشور داشته باشیم، تصریح کرد: قطعا دولت نمی‌تواند نیاز دانش‌بنیان‌ها را تامین کند و در این زمینه ما باید مثل کشورهای دیگر عمل کنیم. در واقع شرکت‌های کوچک نیازمند آن هستند که سرمایه‌های بزرگتر از آنها حمایت کند. از طرفی سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیری وجود دارند که حاضرند روی ایده‌های نو سرمایه‌گذاری کرده و آنها را به ثروت تبدیل کنند.
دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران ادامه داد: به این ترتیب بخشی از کار به شرکت‌ها و استارت‌آپ‌هایی برمی‌گردد که آمادگی ریسک‌پذیری بالایی در حوزه ایده‌های نو دارند و بخشی هم به شرکت‌های بزرگ صنعتی بازمی‌گردد که به محصولاتی نیاز دارند که باید در شرکت‌های ایده‌پرداز تولید شود.
مراجعه ایده‌پردازان به معاونت کسب‌و‌کار اتاق
دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران با اشاره به اقداماتی که خانه صنعت و معدن و اتاق بازرگانی در این خصوص انجام داده‌اند، گفت: ما ساز‌و‌کاری را در اتاق بازرگانی و به طور خاص در معاونت کسب‌و‌کار به وجود آورده‌ایم. به این ترتیب گروه‌های مختلف ایده‌پرداز می‌توانند به معاونت کسب‌و‌کار اتاق مراجعه کنند و در آنجا به دنبال سرمایه‌گذار بگردند.
مرتضوی تاکید کرد: خانه صنعت، معدن و تجارت ایران وقت و انرژی می‌گذارد که ایده‌پردازان بتوانند به سرمایه‌گذاران یا واحدهای صنعتی وصل شوند. باور داریم تا زمانی که این حلقه را بین سرمایه‌گذاران و شرکت‌های دانش‌بنیان ایجاد نکنیم همیشه یک خلأ وجود دارد اما ما تلاش خود را کرده‌ایم تا اینها را در کنار هم قرار دهیم. به این ترتیب اتاق بازرگانی و خانه‌های صنعت و معدن به طور مشترک این وظیفه را ایفا می‌کنند.
مرزهای فیزیکی ناتوان از مانع‌تراشی
دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران با تاکید بر اینکه در حوزه دانش‌بنیان هیچ مرزی وجود ندارد، تصریح کرد: هر قدر ایده جدید و قابل ارائه باشد و در فضای مجازی بتوان آن را به حرکت درآورد، شاهد خواهیم بود که آن ایده منتظر نمانده و از همه جای دنیا متقاضی خواهد داشت. بنابراین بهانه اینکه مرزهای فیزیکی باعث می‌شود شرکت‌های کوچک دانش‌بنیان بی‌تحرک بمانند، درست نیست. او یادآور شد: البته موضوعات مربوط به دانش‌بنیان‌ها دائما در حال تغییر و پرچالش است و بنده به این موارد آگاهی دارم اما مهم این است که شرکت‌های دانش‌بنیان ایده‌های جدیدی داشته باشند.
موانع دانش‌بنیان‌ها
مرتضوی درباره این سوال که چه انتقادی به دولت و به طور خاص وزیر صمت دارید، گفت: هیچ‌گاه توقع بزرگی از هیچ‌یک از دولتمردانی که بر سر کار بوده‌اند، نداشته‌ام. همین که امسال سالی بود که توجه همه را به شرکت‌های دانش‌بنیان جلب کرد، جای تقدیر و تشکر دارد اما موانعی بر سر راه دانش‌بنیان‌ها وجود دارد.
دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران با اشاره به مشکلی که در قواعد گمرکی وجود دارد، گفت: قواعد گمرکی طوری نیست که بتواند از دانش‌بنیان‌ها حمایت کند. در این بین وزارتخانه ممکن است مطرح کند که شرکت‌های دانش‌بنیانی که پروانه می‌گیرند، مورد حمایت قرار می‌گیرند اما مساله این است که وزارتخانه باید از آنها حمایت بیشتری کند. البته در همین رابطه و در مذاکراتی که اخیرا با مدیران وزارتخانه داشته‌ایم، این قول داده شده که تمام تلاش خود را برای رفع موانع بوروکراسی در کشور انجام دهند.
بوروکراسی گسترده در ایران
مرتضوی درباره این سوال که نظرتان در مورد استیضاح وزیر صمت چیست، خاطرنشان کرد: بنده موافق هیچ استیضاحی نیستم چراکه باور دارم در ایران بوروکراسی اداری بیشتر از همه مانع‌تراشی می‌کند. در این بین اگر هر فردی وظیفه خود را به درستی انجام دهد، کمتر شاهد بروز مشکل هستیم.
دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران تاکید کرد: به این ترتیب انتقادم نسبت به بوروکراسی است. این مهم و نقش متمرکز دولت سمی برای اقتصاد هستند که باید مورد توجه قرار گیرد. این در حالی است که دانش‌بنیان نه مرز می‌شناسد و نه محدودیت! با توجه به این مسائل خطابم به دانش‌بنیان‌ها این است که وقت و انرژی خود را روی موضوعاتشان بگذارند و بر موانع تمرکز نکنند.
فضایی برای سنجش شعار و عمل
آرمان خالقی قائم‌مقام دبیرکل و عضو هیات‌مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت ایران نیز با بیان اینکه نمایشگاه برای حمایت از کوچکترها و دانش‌بنیان‌هاست به «جهان‌صنعت» گفت: با یک فراخوان اینجا فضایی برای گفتمان ایجاد شده است. فعالان حوزه دانش‌بنیان می‌توانند در مورد تجارب، موفقیت‌ها و مشکلاتشان با مسوولان مربوطه و هم‌صنفی‌های خود به تبادل‌نظر پرداخته و به نوعی به عرضه دستاوردهایشان بپردازند.
قائم‌مقام دبیرکل و عضو هیات‌مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت ایران با بیان اینکه نمایشگاه فضایی برای آشنایی کلی است که میزان شعاردهی و عملکرد دولتمردان مورد ارزیابی قرار می‌گیرد، ادامه داد: مساله این است که ببینیم آیا در کشور فقط شعار می‌دهیم یا کسانی هستند که به طور جدی کار می‌کنند. ضمن اینکه کسانی که به طور اختصاصی فعالیت کرده و فضایی برای ارائه نظرات خود ندارند، می‌توانند در این فضا حاضر شده و از فرصت به وجود آمده استفاده کنند.
جای خالی فن‌بازارها در کشور
خالقی درباره مشکل تامین مالی دانش‌بنیان‌ها نیز گفت: افراد دانش‌بنیان معمولا ریسک بالایی برای سرمایه‌گذاری دارند بنابراین به طور حتم به یک سرمایه‌گذار نیاز دارند. در این بین باید جایی باشد که سرمایه‌گذارانی که حامی کوچکترها هستند را بتوان به دانش‌بنیان‌ها وصل کرد.
قائم‌مقام دبیرکل و عضو هیات‌مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت ایران با اشاره به فن‌بازارها گفت: به تازگی بحث‌هایی در کشور به اسم فن‌بازارها ایجاد شده که نقش بنگاه معاملات ملکی را دارند. در حالی که فن‌بازارها در دنیا به مراتب مورد توجه قرار گرفته‌اند اما در ایران جایگاه مناسبی ندارند. این نشان می‌دهد که خیلی عقب هستیم و باید بیش از اینها بر دانش‌بنیان‌ها تمرکز کنیم. البته فراموش نشود که ما به حالت بزرگ‌تری از فن‌بازارها نیاز داریم که بتوانند بر مبحث مهم دانش‌بنیان‌ها تمرکز کنند.
جایگاه وزارتخانه روشن نیست
خالقی درباره این سوال که چه انتقادی به وزارت صمت در خصوص ضعف حمایت از دانش‌بنیان‌ها و ایجاد فضایی بهتر برای این عرصه دارید، تصریح کرد: وزارتخانه هنوز جایگاه خود را به عنوان عامل یا سیاستگذار روشن نکرده است. در این روند متاسفانه وزارتخانه جایگاه خود را به صدور مجوز تقلیل داده است. در حالی که این نهاد باید بتواند بین سرمایه‌گذار و دانش‌بنیان نقش به‌هم‌رسانی ایفا کند. بنابراین انتظار این است که وزارتخانه از حالت واکنشی خارج شده و به سیاستگذار واقعی تبدیل شود.
اختصاص بخشی از سود شرکت‌های بزرگ به توسعه محصولات دانش‌بنیان
وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز روز یکشنبه ضمن حضور در نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی شرکت‌های کوچک و متوسط از غرفه‌های دانش‌بنیان‌ها بازدید کرد. سیدرضا فاطمی‌امین گفت: اختصاص درصد اندکی از سود شرکت‌های بزرگ به توسعه محصولات دانش‌بنیان به انقلاب بزرگی در این حوزه و صادرات محصولات خواهد انجامید.
فاطمی‌امین تصریح کرد: در هدفگذاری صادرات علاوه بر توجه به مبالغ صادراتی و افزایش آن به ترکیب صادرات نیز توجه داریم. وی با اشاره به صادرات برخی محصولات خام و نیمه‌خام این رویه را اشتباه برشمرد و تاکید کرد: باید به سمت صادرات محصولات دانش‌بنیان رفته و ترکیب و سهم آنها را افزایش دهیم.
فاطمی‌امین اظهار کرد: نزدیک به ۵۷۰ واحد دانش‌بنیان تولیدی در شهرک‌های صنعتی مستقر شده‌اند و حدود هزار و ۶۰۰ کارگاه در این شهرک‌ها برای استقرار شرکت‌های دانش‌بنیان احداث می‌شود.
فاطمی‌امین ادامه داد: شرکت‌های دانش‌بنیان کوچک به طور معمول از سرمایه لازم برای تامین زمین، ساختمان و امکانات مورد نیاز برخوردار نیستند و چنین مواردی منجر به از دست رفتن زمان از آنها خواهد شد و بر این اساس ۱۶۰۰ کارگاه در شهرک‌های صنعتی در حال ساخت است تا زمانی که شرکت‌های دانش‌بنیان وارد فاز تولید می‌شوند به استقرار آنها کمک کنند.
وی اظهار کرد: اقدام خوب دیگر در شرکت شهرک‌های صنعتی برای حمایت از واحدهای دانش‌بنیان، حذف مزایده زمین برای این شرکت‌ها است؛ همچنین فقط بین ۵ تا ۱۰ درصد پیش‌پرداخت در مناطق محروم از آنها گرفته می‌شود و مدت زمان بازپرداخت زمین‌شان ۴۸ ماه است.
وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به ایجاد بازاری برای عرضه و تقاضای محصولات دانش‌بنیان که به زودی راه‌اندازی می‌شود، خاطرنشان کرد: در این زمینه دو مشکل وجود دارد؛ دسته نخست افرادی که مدعی هستند محصولاتی کیفی با قیمت مناسب و دانش‌بنیان تولید کرده‌اند و باید مورد استفاده قرار بگیرد و در مقابل، افرادی که معتقدند مواد و تجهیزات مورد نیاز آنها از داخل قابل تامین نیست و باید از خارج تامین شود؛ در این راستا نیازمند ساز‌و‌کاری برای به‌هم‌رسانی این دو دسته و ساماندهی موضوع هستیم.
وی یادآور شد: در گسترش فناوری در کشور شاهد دو رویکرد عرضه‌محور و تقاضامحور هستیم؛ در رویکرد نخست شرکت‌های دانش‌بنیان با یک ایده ایجاد می‌شوند و از بابت مشاوره و تسهیلات مورد حمایت واقع می‌شوند تا به بلوغ برسند، اما با چالش بازاریابی محصولات آنها مواجه هستیم. وی اضافه کرد: در رویکرد تقاضامحور، واحدها و صنایع بزرگ که نیاز دانش‌بنیان دارند تقاضایشان را مطرح می‌کنند و متناسب با ظرفیت‌های کشور به آن سمت و سو حرکت خواهند کرد.
گفتنی است، اولین نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی شرکت‌های کوچک و متوسط از تاریخ ۵ تا ۸ تیرماه توسط سازمان صنایع کوچک شهرک‌های صنعتی ایران با همکاری و مشارکت راهبردی خانه صنعت، معدن و تجارت ایران برگزار شده است.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :
