گامی به سوی توافق
به گزارش جهان صنعت نیوز: این را اول «المیادین» نوشت و بعد هم یک منبع آگاه در وزارت خارجه قطر به «میدل ایست» گفت. برای ما در ایران اما وقتی مسجل شد که محمد مرندی، مشاور رسانه‌ای تیم مذاکره‌کننده کشورمان اعلام کرد که برگزاری مذاکرات در دوحه انتخاب ایران بوده است.
بعد هم که سفیر ایران در دوحه، با معاون وزیر امور خارجه قطر دیدار و رایزنی کرد. حمید رضا دهقانی در صفحه توئیتر خود در این ارتباط نوشت: «دیدار با دکتر عبدالعزیز الخلیفی معاون وزیر خارجه قطر در امور منطقه… گفت‌وگو در مورد تعمیق و گسترش روابط دوجانبه…» بر اساس این گزارش سفیر ایران در قطر، با مدیرکل تشریفات وزارت خارجه قطر نیز دیدار و رایزنی کرده بود .
پلی به سوی دنیای عرب
سوالی که به ذهن می‌رسد این است که تغییر محل مذاکرات چه تاثیری بر روند مذاکرات خواهد داشت؟ خاصه اگر در نظر داشته باشیم که قطر و امیر آن تا کنون چقدر نسبت به ایفای نقش میانجیگری بین ایران و آمریکا ابراز علاقه و تلاش کرده است، این موضوع اهمیت ویژه‌ای خواهد یافت. آنقدر که گمانه احتمال مذاکره مستقیم بین ایران و آمریکا را نیز در فضای رسانه‌ای مطرح کرده است.
علی بیگدلی تحلیلگر مسائل بین‌الملل انتخاب قطر به عنوان محل مذاکرات را «یک تحول بزرگ در زمینه مناسبات برجامی می‌داند». او در گفت‌وگو با «جهان صنعت» با تاکید بر اینکه «انتقال مذاکرات از وین به دوحه حادثه مهمی است» گفت: «به نظر می‌رسد که خواسته‌اند در آستانه سفر بایدن به خاورمیانه، ایران را به دنیای عرب نزدیک کنند و از قطر پلی برای نزدیک شدن ایران و شیخ‌نشین‌های خلیج فارس بسازند تا سطح تنش در منطقه کاهش پیدا کند.»
وی افزود: «اکنون با توجه به شرایطی که در اوکراین وجود دارد و مشکلات حوزه انرژی، اروپا و آمریکایی‌ها تلاش می‌کنند که سطح تنش را در منطقه خلیج فارس به عنوان یکی از منابع اصلی تامین انرژی کاهش دهند. این کار بسیاری جالبی است و این پل می‌تواند بعدها برای ما گذرگاهی برای نزدیکی با شیخ‌نشین‌های خلیج فارس باشد. به عنوان نمونه آقای رییسی در ملاقاتی که با نخست وزیر عراق داشت، دوباره مساله رژیم صهیونیستی را مطرح کردند که از جهت مبانی سیاست ارتباط رژیم صهیونیستی با شیخ‌نشین‌ها برای ما اهمیتی ندارد. اما هنوز شیخ‌نشین‌ها علاقه‌مند هستند تا رابطه خود را با ما حفظ کنند. بنابراین پلی که در قطر ایجاد می‌شود می‌تواند برای ما و در جهت گسترش مناسبات منطقه‌ای، مرجع مطلوبی باشد.»
بیگدلی در پاسخ به اینکه انتخاب قطر به عنوان میزبان مذاکرات برجامی آتی در نتیجه این گفت‌وگوها نیز می‌تواند نقش داشته باشد؟ گفت: «حتما تاثیر دارد. منتها هیچ ملاقات مستقیمی بین دو هیات ایرانی و آمریکایی صورت نمی‌گیرد. یعنی در این دور قطعا ملاقاتی نیست. ممکن است که در آینده بر سر مسائلی غیر از برجام ملاقات‌های پنهانی و بعدا غیرپنهانی صورت بگیرد اما در شرایط فعلی زمینه ملاقات مستقیم بین هیات ایرانی و آمریکایی وجود ندارد. به اضافه اینکه هیات ایرانی قدری هم ملاحظه شرایط داخلی را دارد به خصوص با توجه به واکنش‌های منفی روزنامه‌ها و رسانه‌های راست‌افراطی.»
وی درباره اینکه ازسرگیری مذاکرات برجامی چقدر موجب خوشبینی به حصول توافق است، نیز گفت: «به نظر من این آخرین فرصتی است که به ایران داده شده است. همانطور که بارها در مصاحبه‌ها گفته‌ام، هر دو کشور یعنی آمریکا و ایران نیازمند حل مساله برجام هستند. هر دو داوطلب هستند که این کار صورت بگیرد. در شرایط فعلی اما ایران با کاهش سطح انتظارات یک نوع نرمش را نشان داده و به نظر می‌رسد که منافذی در مذاکرات برجامی باز شده است و امیدواریم که به نتیجه برسد. الان نمی‌توان گفت که حتما این مذاکرات به نتیجه می‌رسد اما ازسرگیری گفت‌وگوها و انعطافی که ایران در خواسته‌های خود داشته نشان‌دهنده یک ره‌گشایی در مذاکرات است.»
اوضاع به نفع ایران
جعفر قنادباشی دیپلمات پیشین برای قطر نقش چندانی قائل نیست اما شرایط را به نفع ایران ارزیابی کرده و به آینده این مذاکرات خوشبین است. او در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» گفت: «قطر نقش چندانی غیر از اینکه مکانی را در اختیار مذاکرات می‌گذارد و سیاست متعادلی که دارد، ندارد. این کشور در منطقه معروف است به اینکه به هیچ کشوری، گرایش ندارد. ضمن اینکه با ما ارتباط خوبی دارد. الان هم به خاطر رویداد ورزشی پیش رو از نظر امنیتی شرایط خوبی دارد.»
وی افزود: «در عین حال اینکه ما محل مذاکرات را انتخاب کرده‌ایم یعنی ما ابتکار عمل را به دست داریم. دیدیم که کنش‌های ایران موجب واکنش‌هایی شد که ثابت کرد ایران می‌تواند مواضع کشورهای مقابل را تغییر دهد. البته در این زمینه بیشترین سهم را مردم دارند که در برابر ناملایمات مقاومت کردند.»
این کارشناس مسائل بین‌المللی همچنین گفت: «البته اقداماتی مثل توقیف کشتی یونانی و پرتاب بجا و به موقع ماهواره‌برها کمک کرد که این موفقیت حاصل شود.»
این دیپلمات پیشین به بهانه‌های طرف غربی هم اشاره کرد و گفت: «در مجموع آنها نمی‌خواهند که موضع‌شان ضعیف شود لذا بهانه نبود آمریکا در وین را گرفتند. اما این مساله خاصی نیست و پشت صحنه آن نرمش‌هایی است که اروپا و آمریکا از خود نشان دادند و سفر بورل برای ترغیب ایران نیز در همین راستا بود. در سخنان او هم دیدیم که برای دلجویی از ایران آمده بود.»
وی در پیش‌بینی آینده مذاکرات نیز گفت: «به نظر من همه اسباب برای تحقق خواسته‌های ایران محقق شده است. راهبرد ایران بسیار درست بود. راهبردهای قبلی ما مناسب زبان غربی‌ها نبود و دیدیم که فشار بسیاری به ما آوردند. حتی خیلی هزینه کردند که افکار عمومی را در ایران تحت تاثیر قرار دهند، منتها موفق نشدند.»
قنادباشی تصریح کرد: «برگزاری این مذاکرات یک گام به سوی تحقق خواسته‌های ما است. طبیعتا غرب به خاطر مشکلاتی که دارد مثل بحران اوکراین و تورم آمریکا که آنها را تحت فشار گذاشته، همچنین به خاطر انتخابات آینده آمریکا که دموکرات‌ها را نگران کرده، ناگزیر به تغییر رویه است و همه اینها به نفع ایران است.»
امیدواری به احیای برجام
قنادباشی و بیگدلی درباره اینکه ایران نرمش به خرج داده یا طرف غربی مذاکرات اختلاف نظر دارند، هر دو نسبت به آینده این گفت‌وگوها امیدوار هستند. این امیدواری را در سخن و اظهارات مقامات و کارشناسان و حتی رسانه‌ها نیز می‌توان دید. خوشبینی‌ای که برآمده از شرایط جهانی و اراده متقابلی است که به نظر می‌رسد دو طرف برای احیای برجام دارند.
گزارش‌ها حاکی است مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا برای احیای برجام قرار است با میانجیگری اتحادیه اروپا در دوحه قطر برگزار شود.
در همین زمینه، خبرگزاری رویترز به نقل از یک «منبع آگاه» گزارش داد که علی باقری، مذاکره‌کننده ارشد جمهوری اسلامی هم «برای گفت‌وگوها در ۲۸ و ۲۹ ژوئن (هفتم و هشتم تیر) در دوحه خواهد بود».
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهسیاسی
لینک کوتاه :