مذاکرات دوحه و تضعیف لبه مقاومت

از طرف دیگر اتحادیه اروپا و جوزف بورل تلاش دارند که برجام را زنده نگه دارند و به عنوان مقاومت وابسته از یک سو به آمریکا به واسطه اتحاد با ایالات‌متحده آمریکا عمل می‌کنند و از سوی دیگر به ایران توجه دارند چراکه ایران از اهمیت کلیدی در منطقه خاورمیانه و نوهارتلند برخوردار است و به این ترتیب حلقه پیوند میان آمریکا و ایران اروپا واقع شده و به صورت یک دستگاه لبه‌چسبان عمل می‌کند.
از سوی دیگر اروپای متحد برجام را یک میراث دیپلماتیک خود می‌داند که نزدیک به دو دهه زحمت دیپلمات آن برای هماهنگی و به ثمر رسیدن در ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۵، بر گرده اتحادیه اروپا قرار داشته است. اتحادیه اروپا به واسطه همین جایگاه متغیر وابسته از یک سو به آمریکا و از سوی دیگر معطوف به تهران، تلاش بسیاری می‌کند و اکنون این لبه مقاومت بسیار شکننده شده است چراکه ایران حاضر نیست و نمی‌تواند به سهولت از درخواست‌های خود دست بردارد و دولت انقلابی تهران با ریاست ابراهیم رییسی با نوعی ترک گفتمانی که می‌تواند هزینه‌های زیادی برای این دولت داشته باشد، رو‌به‌رو می‌شود. از طرف دیگر بایدن هم نمی‌تواند و نمی‌خواهد آنچه را که ایران درخواست دارد، بپذیرد. لذا اکنون این لبه چسبنده بسیار ضعیف شده است.
چین و روسیه نیز به عنوان مقاومت متغیر به دنبال منافع خود هستند و منفعت آنها ایجاب می‌کند که از یک سو با برگ تهران امتیازاتی از غرب در مناطق دیگر و موضوعات دیگر به دست آورند و از سوی دیگر بتوانند تهران را در برابر غرب و به ویژه ایالات متحده آمریکا به نحوی حمایت کنند که از مواضع انقلابی خود در برابر آنها عدول نکرده و عقب‌نشینی نکند.به این ترتیب باید بگوییم که اکنون مذاکرات موجود در دوحه نشان داد که لبه چسبان در حال ضعیف ‌شدن است و این لبه مقاومت بسیار شکننده نشان داده می‌شود. پنجشنبه شب نیز، جلسه شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره موضوع تهران و توصیه‌هایی که در این زمینه شد، می‌تواند این رویکرد را تشدید کرده و نمایشگر آن باشد که جمهوری اسلامی ایران تحت فشارهای فزاینده‌تری قرار دارد.
*تحلیلگر روابط بین‌المللی