بحران بلاتکلیفی

به گزارش جهان صنعت نیوز:  از سوی دیگر ارزش معاملات خرد نیز روزهاست در میانه کانال سه هزار میلیارد تومانی سیر می‌کند و مهر تاییدی بر رکود معاملات بازار سرمایه زده است. بازار در حالی گرفتار این رکود شده است که به گفته کارشناسان می‌توانست با قرار گرفتن در سطح ارزندگی فعلی‌، این روزها را به سکوی رشد تبدیل کند. با این حال اما سایه سنگین ابهامات اقتصادی و سیاسی داخلی و بین‌المللی این بازار را در بحران بلاتکلیفی فرو برده است. از یک سو سیاست‌های پولی آمریکا و اروپا، بازار کامودیتی‌ها را در محاق قرار داده و از سوی دیگر جنگ میان اوکراین و روسیه فضای اقتصاد بین‌الملل را مه آلود کرده است. در همین حال کشور نیز خود با ابهامات فزاینده‌ای روبه‌رو است و دولت هنوز نتوانسته است مسیر مشخصی را برای اقتصاد تعریف کند. تهدید بازارها و فعالیت‌های اقتصادی با ابلاغیه‌های ناگهانی و وضع قوانین پشت درهای بسته بدون اتخاذ آرای کارشناسان از یک سو و سایه سنگین مذاکرات پر افت و خیر برجام از سوی دیگر، قدرت تصمیم گیری را از سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی سلب کرده است. بدین ترتیب بازار سرمایه به عنوان دماسنج اقتصاد هر روز چراغ خطر تازه‌ای را روشن می‌کند و نسبت به وضعیت قرمز فعالیت‌های اقتصادی هشدار می‌دهد.

صاحب نظران بر این باورند که نمی‌توان در حال حاضر پیش‌بینی دقیقی از وضعیت بازار سرمایه ارائه داد. با این حال اما عموم آنها تاکید می‌کنند که در فضای مبهم اینچنینی اصولا بازار تحرک خاصی چه در مسیر افت و چه در مسیر رشد نخواهد داشت. نوسانات روزهای گذشته بازار نیز که شاخص کل را تحت‌تاثیر قرار داده است به معنای ریزش یکپارچه بازار نبوده و برخی شرکت‌ها توانسته است بازدهی مثبت ثبت کنند. با این حال اما بازار با پله‌های رشد فاصله زیادی دارد و به ویژه نگاهی به ارزش و حجم معاملات نشان می‌دهد که عوامل زیادی بازار سرمایه را به عقب می‌رانند. به نحوی که اغلب سرمایه‌گذاران در حالت نقد قرار گرفته‌اند و هنوز برای ورود به معاملات تصمیمی را اتخاذ نکرده‌اند. در همین حال روند تغییر مالکیت‌های حقیقی به حقوقی و ورود پول حقیقی به درامد ثابت‌ها نشان می‌دهد برخی اهالی بازار در حال خروج از آن هستند.

 افزایش تحرکات و  دادو‌‌ستدها در بازارهایی مانند دلار، طلا و سکه نیز حاکی از افزایش تمایل صاحبان سرمایه‌های خرد برای ورود به بازارهایی است که در شرایط کنونی نقدشونده‌تر محسوب می‌شوند. ناظران اقتصادی بر این باورند که مهمترین عامل عقب ماندگی بازار سرمایه، سردرگمی دولت در تدوین نقشه راه اقتصادی است و پس از آن نیز می‌توان وضعیت بازارهای جهانی را در شرایط بازار سرمایه ایران دخیل دانست.

عوامل سرکوب بازار

در حال حاضر مذاکرات احیای برجام میان ایران و ۱+۴ به عنوان مهم‌ترین متغیر اثرگذار بر بازار سرمایه شناخته می‌شود که در شرایط فعلی در ابهام جدی قرار گرفته و به عاملی برای سرکوب بازار و عقب راندن سرمایه‌گذاران بدل شده است. کارشناسان بازار سرمایه عنوان می‌کنند در صورتی که این مذاکرات به نتیجه برسد می‌تواند به سرعت آثار روانی خود را در معاملات بازار نمایان کند. در همین حال در صورتی که نتیجه مذاکرات مثبت باشد، آثار میان مدت و بلندمدت مثبتی نیز بر بازار سرمایه خواهد داشت. با این حال اما آنچه در شرایط فعلی نصیب بازار سرمایه شده است، بلاتکلیفی مطلق نسبت به نتایج مذاکرات است. این روند اثر نامناسبی نیز بر بازار ارز داشته و نرخ دلار را در روز گذشته مجددا به سطح ۳۳ هزار تومان رسانده بود. این در حالی است که نرخ دلار نیمایی همچنان در کانال ۲۵ هزار تومانی قرار دارد و با حرکتی بسیار کند به سمت ۲۶ هزار تومان میل می‌کند. نرخ دلار در کنار فاصله زیاد دو نرخ نیمایی و آزاد این ارز به عنوان متغیری مهم به سرعت آثار خود را در بازار سرمایه نمایان می‌کند و اکنون با توجه به نوسانی شدن نرخ‌ها، این اهرم نیز به عامل بلاتکلیفی بازار بدل شده است. در این میان ناظران بازار سرمایه عنوان می‌کنند در صورتی که خبر یا اقدامی معین بتواند به عنوان اهرمی قوی برای ورود نقدینگی هوشمند به بازار عمل کند، می‌توان امید وار بود که رونق مجددا بازگردد و بورس د رمسیر رشد قرار گیرد. یکی از اهرم‌های ورود نقدینگی که طی ماه‌های گذشته خبرهای ضد و نقیض زیادی پیرامون آن منتشر می‌شد، عرضه بلوک سهام دولتی در دو خودروساز بزرگ کشور است. حتی انتشار خبر تصمیم دولت برای  عرضه سهام خود در ایران خودرو و سایپا در مقاطعی توانسته بود جان تازه‌ای به معاملات بدمد. با این حال اما همین محرک نیز در حد وعده باقی مانده و خبری از اجرای آن نیست. همین خلف وعده‌ها اما اثر سوئی نیز بر بازار داشته و سرمایه‌گذاران را نسبت به روند بازار سرمایه و تصمیمات مسوولان و تصمیم گیران بی اعتماتر کرده است. در عرضه جهانی نیز بازار سرمایه با عامل مهم دیگری روبه‌روست و آن مسیر نامشخص بازارهای جهانی است. بازارهای جهانی نیز تحت تاثیر تورم اروپا و آمریکا، سیاست‌های انقباضی بانک‌های مرکزی و جنگ روسیه و اوکراین در مسیر نزولی قرار گرفته اند اما با این حال مشخص نیست این مسیر به رکود منجر می‌شود یا تنها تا حد تعدیل قیمت‌ها پیش می‌رود؟ با این حال اما کارشناسان معتقدند با توجه به وضعیت مناسب سهام شرکت‌ها و گزارش‌های مثبتی که غالبا در عملکرد سه ماهه خود ارائه داده‌اند می‌توان امیدوار بود بازار سرمایه به کمک یک محرک قوی نظیر برجام یا عرضه سهام دولت در شرکت‌های بزرگی نظیر خودرویی‌ها مجددا به ریل صعودی بازگردد.

معاملات سه هزار میلیارد تومانی

در نتیجه فشار عواملی که از آن یاد شد، معاملات خرد بازار سرمایه روز گذشته نیز در کانال سه هزار میلیارد تومانی درجا زد. بدین ترتیب در حالی که ارزش کل معاملات بورس و فرابورس در روز گذشته به هفت هزار و ۷۶۵ میلیارد تومان رسیده بود، تنها سه هزار و ۶۶۳ میلیارد تومان آن نصیب دادوستدهای خرد شد. روز گذشته همچنین نمادهای طلا، خگستر و فردا توانستند بیشترین ارزش معاملات خرد را نصیب خود کنند. در نگاه کلی گروه‌های ETFسهامی، ‌خوردو و فرآورده‌های نفتی در راس گروه‌های بازار سرمایه از لحاظ بیشترین ارزش معاملات خرد قرار گرفتند. گفتنی است روز گذشته نیز بازار سرمایه شاهد خروج ۶۲۹ میلیارد تومان پول حقیقی یا تغییر مالکیت از حقیقی به حقوقی بوده است. این روندی است که از خردادماه شدت گرفته و از ابتدای تیرماه تا کنون نیز تداوم یافته است.

گفتنی است روز گذشته شاخص کل بورس با ریزش ۱۲ هزار و ۸۳ واحدی،‌ عقبگرد ۸۰/۰ درصدی را ثبت کرد و در پله یک میلیون و ۵۰۱ هزار و ۶۳۱ واحدی قرار  گرفت. در همین حال شاخص هم وزن نیز چهار هزار و ۲۷۷ واحد دیگر معادل ۰۱/۱ درصد افت کرد. شاخص‌های آزاد شناور، بازار اول و بازار دوم هم به ترتیب معادل ۹۱/۰ درصد، ۹۹/۰ درصد و ۵۶/۰ درصد عقب نشستند. در این روز نمادهای فولاد، پارس، خودرو، وبملت، فملی، شستا و شبندر بیشترین تاثیر منفی را در شاخص کل بورس داشتند. روز گذشته همچنین شاخص کل فرابورس هم افت ۲۰۲ واحدی را تجربه کرد. در این بازار نمادهای کگهر، آریا، زاگرس، شاوان، وغدیر، دی و دماوند بیشترین تاثیر منفی را در شاخص کل فرابورس داشتند.