افزایش قیمت کالاهای مصرفی بعد از حذف دلار ترجیحی/ جهش تورم خوراکیها
به گزارش جهان صنعت نیوز: جزئیات آمارهای ارائه‌شده حاکی از آن است که از ۵۳ کالای مورد بررسی، ۵۱ قلم با رشد قیمتی مواجه شدهاند. در این بین، ۲۶ کالا تورمی بالاتر از تورم ماهانه و ۳۴ کالا نیز افزایش قیمتی بیشتر از تورم نقطه به نقطه داشتهاند. از بین اقلام مورد بررسی، دو کالای روغن نباتی و روغن مایع با تورم ماهانه بیش از ۲۳۰ درصدی در صدر پرتورم‌ترین کالاهای خرداد ماه قرار گرفته‌اند. چهار کالای ماکارونی، پنیر، ماست و شیر پاستوریزه نیز تورم بالای ۵۰ درصدی را تجربه کرده‌اند. با توجه به آنکه کالاهای یادشده اقلامی هستند که زودتر در معرض سیاست حذف دلار ترجیحی قرار گرفتند، بیشترین واکنش قیمتی را در خرداد ماه داشتهاند. با این حال سیگنال افزایش قیمت این اقلام به سایر کالاها نیز رسید و موجب رکوردشکنی در افزایش هزینه‌های مصرفی خانوارها شد. تورم ۳۱ درصدی خوراکیها در دهک اول در مقایسه با تورم ۲۲ درصدی دهک دهم نیز به روشنی نشان میدهد که کمدرآمدها بیشتر از سایرین از تورم آسیب دیده‌اند. هرچند به نظر می‌رسد شوک روانی حذف ارز ترجیحی در خرداد ماه تخلیه شده، اما انتظارات تورمی ناشی از تحولات سیاسی میتواند عاملی اساسی در حفظ توالی رشد قیمت‌ها در ماه‌های آتی باشد.
مرکز آمار در تازه‌‌ترین گزارش خود به بررسی وضعیت تورم کالاهای خوراکی در خرداد ماه پرداخته است. این گزارش در حقیقت تاییدی رسمی بر جهش قیمت کالاهای خوراکی به دنبال حذف دلار ترجیحی است. این مرکز در گزارش پیشین، نرخ تورم خرداد ماه را ۲/۱۲ درصد اعلام کرد که بالاترین تورم ماهانه ثبت شده بعد از انقلاب محسوب می‌شود. در عین حال تورم نقطه به نقطه این ماه را نیز ۵/۵۲ درصد اعلام کرده بود. نکته قابل توجه اما اینکه تورم ماهانه کالاهای خوراکی در خرداد برابر با ۹/۲۵ درصد اعلام شد حال آنکه این نرخ در اردیبهشت ماه برابر با ۳/۳ درصد بود. به این ترتیب در خرداد جهش قیمتی کالاهای خوراکی ۶/۲۲ درصد بوده است. تورم نقطه به نقطه خوراکیها نیز در اردیبهشت برابر با ۶/۴۹ درصد بود که در خرداد ماه به ۶/۸۲ درصد رسید. به این ترتیب آمارها نشان میدهد که خوراکیها نقطه اصابت سیاست حذف ارز ترجیحی در خرداد ماه بوده‌اند. حال بررسی‌های آماری ارائه شده نشان میدهد که از ۵۳ کالای خوراکی در ماه قبل، ۵۱ قلم با افزایش قیمت همراه شدهاند. بررسی جزئیات آمارهای ارائه شده نیز حاکی از آن است که از بین این ۵۳ کالا، ۲۶ قلم تورمی بالاتر از تورم ماهانه و ۳۴ قلم نیز افزایش قیمتی بیشتر از تورم نقطه به نقطه داشتهاند.
رکوردشکنی تورم خوراکیها
بررسی مرکز آمار از وضعیت تورمی کالاهای خوراکی در خرداد حاکی از افزایش شکاف تورمی اقلام خوراکی با تورم نقطه به نقطه دارد. بر اساس این بررسی‌ها، از ۵۳ قلم کالای مورد بررسی، ۳۷ مورد تغییر سالانه بالاتر از نرخ تورم نقطه‌ای نقاط شهری یعنی ۴/۵۱ درصدی داشتهاند. دسته‌بندی انجام‌شده از سوی مرکز آمار نشان میدهد که سه کالای روغن مایع، روغن نباتی جامد و سیب‌زمینی بیشترین تورم نقطه‌ای را در خرداد ماه به ثبت رسانده‌اند. تورم این سه کالا نسبت به ماه مشابه سال قبل به ترتیب ۳/۳۳۲، ۲/۲۷۲ و ۲/۱۷۲ درصد بوده است. نکته قابل توجه آنکه ماکارونی، برنج ایرانی درجه یک، رب گوجه‌فرنگی، ماست، پنیر و تخم‌مرغ نیز اقلامی هستند که تورم نقطه‌ای آنها در خرداد بالای ۱۰۰ درصد بوده است. همان‌طور که مشخص است بیشترین تغییرات قیمتی خرداد ماه در اقلامی دیده شده که در اردیبهشت ماه و به دستور دولت با افزایش قیمت همراه شدند. مرغ، تخم‌مرغ، لبنیات و روغن از جمله کالاهایی هستند که دولت مجوز عرضه آنها با نرخ جدید را از اواخر اردیبهشت ماه صادر کرد. بررسی جداول آماری مرکز آمار نیز نشان میدهد که قیمت مرغ ماشینی از کیلویی ۳۴ هزار و ۴۰۰ تومان در اردیبهشت ماه به حداکثر ۵۱ هزار و ۴۰۰ تومان در خرداد ماه رسیده است. در عین حال قیمت یک کیلو تخم‌مرغ نیز در همین بازه زمانی از حدود ۳۰ هزار تومان به حداکثر ۴۴ هزار تومان رسیده است. این میزان تغییرات قیمتی برای روغن مایع ۹۰۰ گرمی نیز از ۲۱ هزار و ۵۰۰ تومان در اردیبهشت ماه تا حداکثر ۸۰ هزار تومان در خرداد ماه و برای روغن نباتی جامد نیز از ۲۴ هزار تومان تا حداکثر ۹۰ هزار تومان بوده است. کالای ماکارونی نیز که پیش از حذف دلار ترجیحی و به دنبال افزایش بیش از چهار برابری قیمت آرد صنف و صنعت به استقبال گرانی رفته بود، در خرداد ماه با نرخ ۱۸ هزار تومان در هر بسته ۵۰۰ گرمی عرضه شد. این کالا در اردیبهشت ماه با قیمت ۱۱ هزار تومان به فروش می‌رفت.
پیشتازی تورم ماهانه ۲۶ کالا
همان‌طور که پیش‌تر نیز اشاره شد، مرکز آمار در بررسی‌های خود تورم ماهانه خرداد را برابر با ۲/۱۲ درصد اعلام کرده است. تورم ماهانه کالاهای خوراکی نیز ۹/۲۵ درصد به ثبت رسیده است. در عین حال ۲۶ کالا نیز تورم بالاتر از تورم ماهانه داشتهاند. بررسی جزئی تغییرات قیمتی کالاهای خوراکی در خرداد نشان میدهد که روغن نباتی جامد و روغن مایع در صدر پرتورم‌ترین کالاهای مصرفی قرار داشتهاند. تورم ماهانه این دو در خرداد به ترتیب ۲/۲۴۷ و ۸/۲۳۳ درصد بوده است. شکاف تورمی این اقلام با تورم ماهانه بیش از ۲۰۰ درصد است. به لحاظ قیمتی نیز این دو کالا در خرداد ماه سال گذشته با قیمت ۲۲ هزار (هر هزار گرم روغن نباتی جامد) و ۱۶ هزار تومان (بطری ۹۰۰ گرمی) به فروش می‌رسیدند. اما قیمت این دو کالا در خرداد امسال به ترتیب ۹۰ و ۸۰ هزار تومان بوده است. ماکارونی سومین کالای پرتورم خرداد ماه است که نرخ تورم آن نیز برابر با ۱/۵۶ درصد بوده است. در ادامه نیز سه کالای پنیر، ماست و شیر هریک به ترتیب تورم‌های ۷/۵۵، ۴/۵۲ و ۹/۴۹ درصدی داشتهاند. در عین حال تورم ماهانه تخم‌مرغ و مرغ ماشینی نیز به ترتیب ۳۳ و ۵/۳۲ درصد بوده است. همچنین قند، برنج ایرانی و شکر نیز تورم‌های ۹/۱۸، ۸/۱۸ و ۳/۱۵ درصدی در این ماه داشتهاند. بررسی جزء به جزء تغییرات قیمتی کالاها در گروه‌های مختلف نشان میدهد که در گروه نان و غلات، اقلام ماکارونی با ۱/۵۶ درصد، شیرینی خشک با ۶/۲۷ درصد و رشته آش با ۵/۲۵ درصد بیشترین افزایش قیمت را نسبت به ماه اردیبهشت داشتهاند. در گروه گوشت قرمز، سفید و فرآورده‌های آنها، اقلام مرغ ماشینی با ۵/۳۲ درصد، گوشت گاو یا گوساله با ۱۶ درصد و گوشت گوسفند با ۴/۷ درصد بیشترین افزایش قیمت را نسبت به ماه قبل داشتهاند. در گروه میوه و خشکبار و طبق اعلام مرکز آمار، بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه اردیبهشت مربوط به خربزه با ۱/۳۱ درصد و هلو با ۲۲/۷ درصد بوده است. همچنین در این گروه بیشترین کاهش قیمت نسبت به اردیبهشت مربوط به هندوانه با ۴/۲- درصد بوده است. در گروه سبزیجات و حبوبات نیز بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه اردیبهشت مربوط به هویج فرنگی با ۵/۲۸ درصد، بادمجان با ۸/۱۳ درصد و سیب‌زمینی با ۵/۱۳ درصد بوده است. همچنین در گروه قند، آشامیدنی‌ها و سایر خوراکیها نیز بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه اردیبهشت مربوط به سس مایونز با ۷/۲۷ درصد و قند با ۹/۱۸ درصد اعلام شده است.
نقطه اصابت تورم کالاهای خوراکی
بررسی ضریب اهمیت هریک از کالاهای یاد شده در سبد معیشتی دهکهای مختلف درآمدی میتواند گویای این حقیقت باشد که کم‌‌برخوردارها فشار تورمی بالاتری را نسبت به سایر گروه‌ها تحمل می‌‌کنند. در همین راستا، بررسی مرکز آمار از وضعیت تورمی دهکهای درآمدی نشان میدهد که ضریب اهمیت کالاهای خوراکی برای دهک اول تا سوم بین ۳/۴۳ تا ۳/۳۸ است، حال آنکه این مهم برای دو دهک نهم و دهم درآمدی ۳/۲۴ و ۲/۱۷ است. این مساله نشان میدهد که گروه‌های کم‌درآمد بخش بیشتری از درآمد ماهانه خود را صرف خرید کالاهای خوراکی می‌‌کنند. به این ترتیب گرانی کالاهای خوراکی میتواند منجر به حذف این اقلام از سبد مصرفی کمدرآمدها شود. نگاهی به تورم ماهانه دهکهای درآمدی نیز نشان میدهد که دهکهای پایینی افزایش قیمت بیشتری را تجربه کرده‌اند چه آنکه تورم ماهانه کالاهای خوراکی در خرداد برای دهک اول تا سوم به ترتیب ۳۱، ۳/۲۹ و ۱/۲۸ درصد بوده حال آنکه این نرخ برای دو دهک نهم و دهم ۶/۲۳ و ۳/۲۲ درصد بوده است. به این ترتیب نقطه اصابت تورم خوراکیها در ماه قبل دهکهای پایین درآمدی بوده است.
با توجه به تحولات قیمتی در خرداد ماه می‌توان استدلال کرد که شوک روانی ناشی از حذف دلار ترجیحی در تورم این ماه نمایان شده است. دست‌اندرکاران دولت بر این باورند که این شوک روانی تنها در کوتاه‌مدت اثرات تورمی دارد و در بلندمدت از کانال کنترل پایه پولی می‌توان تورم را مهار کرد. اما به نظر می‌رسد که انتظارات تورمی عاملی است که میتواند مانع از عقبگرد شاخص قیمت مصرف‌‌کننده در ماه‌های آتی باشد؛ انتظاراتی که هم برخاسته از سیاست‌های اخیر دولت در زمینه حذف ارز ترجیحی و صدور سیگنال گرانی به بازار کالاهای مصرفی بوده و هم ناشی از تحولات سیاسی و مذاکرات برجامی است. پیش‌بینی‌ها نیز نشان میدهد که حتی اگر شوک روانی حذف دلار ترجیحی در خرداد ماه تخلیه شده باشد، اما مادامی که انتظارات تورمی وجود داشته باشد و اقتصاد در سایه تحریم‌ها راهی به سوی رونق نیابد، کماکان باید شاهد تداوم روند رو به رشد تورم و افزایش قیمت کالاهای اساسی باشیم که به معنای تداوم فشارهای تورمی به گروه‌های کم‌درآمد و آسیب‌پذیر است.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :