عراق بازار نفت ایران را ربود

نکته قابل تامل‌تر هم این است که سرمایه‌گذاران خارجی به سرعت در حال عقد قرارداد برای توسعه میادین نفتی عراق هستند که بین این میادین در دست توسعه، میادین مشترک با ایران هم وجود دارد. ایران در ۱۲ میدان نفتی با عراق مشترک است. توسعه میادین نفتی مشترک با عراق می‌تواند نگران‌کننده باشد، زیرا تجربه میدان مشترک گازی با قطر را ترسیم می‌کند.

از سویی، با چشم‌اندازی که این کشور در شرایط افزایش قیمت نفت دیده، شاید به زودی در توسعه صنعت نفت از ایران هم جلو بیفتد. به خصوص آنکه میادین مشترک نفتی ایران با مشکل تامین سرمایه روبه‌روست.

عراق جای ما را در اروپا گرفت

محمود خاقانی کارشناس بین‌الملل انرژی در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» می‌گوید: در حال حاضر مقایسه صنعت نفت ایران با عراق، مقایسه درستی نیست. زیرا عراق تحریم نیست. شرکت‌های بین‌المللی نفتی از جمله روسی و شرکت‌های مهم چینی و شرکت‌های آمریکایی و اروپایی در قراردادهای مختلفی در تولید نفت و گاز در عراق با دولت عراق مشارکت دارند.

او اضافه کرد: البته این ۱۱ میلیارد دلار صادرات عراق‌، فقط در جیب دولت عراق نرفته است. زیرا به دلیل فساد ساختاری که در نظام اداری و حکومتی عراق وجود دارد، آن سهم مردم عراق‌، متاسفانه به جیب کاسبان مشارکت با غرب و شرق می‌رود. آنهایی که در سیاست عراق نقش اول را دارند، در بخش‌های امنیتی‌، نظامی‌، عراق حضور پررنگی دارند. خاقانی با اشاره به تقسیم عراق بین کردها در شمال و شرکت‌های آمریکایی‌ها در جنوب عراق تصریح کرد: آمریکایی‌ها هنوز در عراق حضور دارند. حتی در بمب‌گذاری‌های داعش که در عراق انجام می‌داد، بیشتر مناطق شیعه‌نشین را مورد حمله قرار می‌داد و مردم عادی را می‌کشت، ولی حتی یک‌بار خطوط لوله را مورد حمله قرار نداد. حتی به میادین نفتی یا پالایشگاه‌ها آسیب نزد. بنابراین این موضوع نشان می‌دهد که منافع حاصل از فروش نفت عراق متعلق به مردم این کشور نیست.او با اشاره به اینکه تولید نفت عراق روزانه بیش از ۵ میلیون بشکه در روز است، یادآور شد: این کشور بعد از ونزوئلا بیشترین ذخایر نفت را در اختیار دارد. به نظر می‌رسد که ایران نمی‌تواند در ذخایر زیرزمینی نفت و گاز با ونزوئلا رقابت کند. نوع نفت خام عراق هم که بخش عظیمی از آن به اروپا می‌رود، با پالایشگاه‌های اروپا سازگاری دارد. بنابراین‌، طبیعی است که عراق بی‌سر و صدا در بازار‌های بین‌المللی‌، سهم ایران را گرفته است.

این کارشناس ارشد انرژی با تاکید بر اینکه روسیه و عراق بازار ایران را در آسیا و اروپا گرفته‌اند، گفت: به نفع روسیه است که عراق جای ایران در غرب نفت بفروشد. زیرا روسیه هم در تولید نفت در عراق سهیم است. نکته مهم اینکه در حتی با وجود تحریم‌های روسیه و قیمت پایین‌، تولید نفت این کشور‌، ۵ درصد در ماه‌های اخیر افزایش داشته است و به حدود ۱۰ میلیون و هفتصد هزار بشکه در روز نفت رسیده است.او افزود: از سویی تحریم‌های ایران در سال‌های گذشته باعث شده که بازار‌های بین‌المللی عادت کنند که با ایران وارد قراردادهای بلندمدت خرید و فروش نفت نشوند. یا در صنعت نفت و گاز و انرژی ایران سرمایه‌گذاری نکنند. با روش‌هایی که به کار می‌برند و با کمک کاسبان تحریم در داخل ایران و منطقه‌، برنامه‌هایی را اجرا می‌کنند که ریسک مشارکت با ایران و سرمایه‌گذاری در ایران افزایش می‌یابد.

در واقع‌، حالتی به وجود آوردند که هر نوع همکاری با ایران‌، اعتبار منفی در پی خواهد داشت. خاقانی گفت: ما در شرایط کاملا غیرمتفاوتی در مقاسیه با عراق قرار داریم. پس نباید با عراق یا هر کشور دیگری مقایسه کنیم. چون ما از داخل کشور هم تحریم هستیم. سود کاسبان تحریم در دور زدن‌های تحریم است. تا زمانی که این سیاست در کشور تداوم دارد و بر اقتصاد کلان حاکم است و از طرفی هنوز مقاومت برای شفافیت نظام بانکی در ایران وجود دارد، ما در بازار نفت عقب می‌مانیم.

او با اشاره به اینکه سیستم بانکی عراق به بانک‌های بین‌المللی وصل است، تصریح کرد: اخیرا گفته شد که عراق ۶/۱ میلیارد دلار‌، از بدهی‌های گازی ایران را پرداخت کرده، این در حالی است که حتی یک دلار از این پول وارد کشور نشده است، بلکه در حسابی در عراق گذاشته شده است که ایران به دلیل اینکه به بانک‌های بین‌المللی وصل نیست و در تحریم قرار دارد حتی قادر به برداشت این پول هم نیست.خاقانی همچنین به رقابت ونزوئلا با ایران در بازار نفت اشاره کرد و گفت: در حال حاضر ما در بازار نفت باید علاوه بر عراق با ونزوئلا هم رقابت کنیم. زیرا تولید و صادرات نفت ونزوئلا هم افزایش یافته است. ونزوئلا با هماهنگی روسیه بازار‌هایی که سهم روسیه بوده را پر کرده است.
بنابراین ونزوئلا و عراق نمونه‌های خوبی هستند زیرا هم با اروپا و آمریکا روابط خود را تعریف کرده و به تعادل رسانده‌اند و هم با چین و روسیه همکاری می‌کنند. با این شرایط نمی‌توان وضعیت ایران را با هیچ کشوری مقایسه کرد.

حسن مرادی کارشناس انرژی و نماینده پیشین مجلس هم در این رابطه به «جهان‌صنعت» می‌گوید: عراق قبل از جنگ دارای یک ظرفیت بسیار مناسبی در صنعت نفت خود بود و زیرساخت‌های خوبی را تهیه کرده بود. سال‌ها به دلیل جنگ این امکانات بی‌بهره ماند یا به صورت ناقص از آن استفاده می‌شد.
هر روز که جلوتر می‌رویم عراق تلاش می‌کند تا با همکاری کشورهای اروپایی و آمریکا خود را با تکنولوژی به‌روز برای استخراج نفت و خدمات فنی و مهندسی تجهیز کند. وی افزود: از سویی عراق مشکل تحریم هم ندارد و به راحتی می‌تواند نفت خود را در بازار‌های جهانی بفروشد.

این کارشناس انرژی با اشاره به رقابت ایران و عراق در میادین مشترک نفتی هم گفت: به طور حتم اگر اولویت‌هایی برای کار وجود داشته باشد، آنها هم به منافع خود فکر می‌کنند و تولید در منابع مشترک را اولویت قرار می‌دهند. پس برای آنها هم استفاده از منابع مشترک اولویت دارد.او با تاکید بر اینکه ما باید تلاش کنیم که با عراق در تولید و صادرات نفت رقابت کنیم، خاطرنشان کرد: ما در حال افزایش ظرفیت صادراتی خود هستیم. شرایط هم به نفع ماست. جنگ روسیه با اوکراین کشورهای اروپایی را در شرایطی قرار داده که آنها ناگزیر هستند که از ایران نفت بخرند‌.
ما امیدواریم از این فرصت استفاده شود و نفت ایران وارد بازارهای اروپایی شود.
نماینده پیشین مجلس متذکر شد: البته استفاده از این فرصت نیاز به یک دیپلماسی فعال دارد و لازمه آن هم احیای قرارداد برجام است تا ایران بتواند در این بازار طلایی نفت بیشترین سهم را ببرد.