پیک هفتم با واریانت جدید

دکتر بهاران فرخنده‌مهر *

زیرشاخه جدیدی از اومیکرون که مورد توجه WHO قرار گرفته است به عنوان ایمن‌‌گریزترین سویه شناخته‌شده از ویروس ۴۴ نسبت داده‌اند. سخنگوی مراکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های آمریکا از شناسایی دومورد در ایالات متحده خبر داد. COC در مورد واریانت‌های درحال ظهور تا زمانی که یک درصد موارد شناسایی‌شده را تشکیل نمی‌داد، به اطلاع عموم نمی‌رساند. طبق اطلاعات حاصله BA.2.7s، کمتر از ۳ درصد موارد را در ایالات متحده در هفته گذشته تشکیل داده است. این سویه اولین بار در اوایل ژوئن در هند شناسایی شد و ظاهرا رشد سریع داشته است و گسترش جغرافیایی سریع آن نگران‌کننده است، به طوری که به غیراز هندوستان در استرالیا، کانادا و آلمان، نیوزیلند و بریتانیا و اخیرا آمریکا نیز شناسایی شده است. در این سویه به همراه جهش‌های معمول در اومیکرون، ۹ تغییر اضافی نیز دیده می‌شود که هیچ‌کدام به تنهایی نگران‌کننده نیستند اما ظاهر شدن همه با هم به صورت یک‌جا موضوع دیگری است. سنتاروس با زیرشاخه BA.5 اومیکرون که جهان را فرا گرفته است درحال رقابت است. مقامات WHO درحال ردیابی این واریانت جدید هستند و اطلاعاتی درمورد آن منتشر کرده‌اند. قابلیت انتقال و شدت و پتانسیل فرار ایمنی در حال حاضر ناشناخته است و هنوز در زمره واریانت‌های نگران‌کننده از طرف WHO نیست اما برخی کارشناسان اظهار نگرانی کرده‌اند که حتی از هر دوی BA4/5 از مصونیت دربرابر واکسیناسیون و عفونت قبلی بیشتر فرار می‌کند و می‌تواند از BA.4 و BA.5 پیشی بگیرد. لازم به ذکر است که BA.5 بدترین عضو از زیرشاخه‌های اومیکرون است که دیده‌ایم، فرار گسترده از سیستم ایمنی، قابلیت انتقال آن را افزایش داده است. اخیرا مطالعه‌ای در آفریقای‌جنوبی نشان داد که افرادی که قبلا با اومیکرون آلوده شده‌اند اما واکسینه نشده بودند، تقریبا در مواجهه با BA.4 و BA.5 تقریبا هشت برابر کاهش در قدرت خنثی‌کنندگی آنتی‌بادی‌ها را تجربه کردند، اما کسانی که واکسینه شده بودند و قبلا به اومیکرون آلوده شده بودند، سه برابر کاهش خفیف‌تری داشتند. واکسن‌های ویروس کرونا که شامل سویه اومیکرون می‌شوند، می‌توانند به عنوان دوز بوستر، محافظت در برابر کووید را بهبود بخشند اگرچه واکسن‌های کرونا ویروس همچنان محافظت خوبی دربرابر بستری شدن در بیمارستان و مرگ ایجاد می‌کنند، اما اثربخشی واکسن‌ با تکامل ویروس آسیب‌دیده است. به این ترتیب واکسن بوستر اختصاصی اومیکرون یا دوظرفیتی به معنای واکسنی که هم سویه جدید و هم سویه اصلی کرونا ویروس را شامل می‌شود، می‌تواند حفاظت را افزایش و گسترش دهد. هر دو شرکت فایزر و مادرنا، نسخه‌های جدید واکسن خود را با گنجاندن واریانت اومیکرون آزمایش کرده‌اند.

کاهش ماسک زدن در سطح جامعه به زیر ۴۰ درصد بسیار خطرناک است. در این خیز و اوج اخیر کووید می‌توان  ورود زیرشاخه BA.4 اومیکرون به ایران عزیز ما و پوشش پایین واکسن دوز بوستر (همان دوز سوم) به میزان ۳۴ درصد اشاره کرد. البته عدم استقبال از واکسن در طیف سنی ۵، ۱۱ سال و بازه زمانی بلند و طولانی از دوره اول واکسیناسیون هم مزید علت هستند. پس همچنان در فضاهای بسته و فضاهایی که ازدحام جمعیت وجود دارد باید ماسک بزنیم. عدد R یا عدد سرایت بیشتر شاخصی است برای توانایی انتقال عامل بیماری از یک فرد به افراد دیگر. این عدد R درمورد سویه ووهان ۳/۳، دلتا ۵/۱، BA4/4 برابر ۱۸/۶ است. این اعداد را با عدد R آنفلوآنزا که حدود ۱/۸ است یا با سرخک که ۱۶تا۱۸ و بسیار مسری است می‌توان مقایسه کرد. ببینید که این ویروس چقدر زیبا خود را در طبیعت حفظ می‌کند. پس ماسک زدن در تمامی فضاهای بسته الزامی است. رییس WHO (دکتر تدروس ادهانوم) گفت: به دلیل افزایش آمار ابتلا به کووید۱۹ در سراسر جهان نگران هستم که فشار بیشتری بر کادر درمان وارد کند. کمیته اضطرار COVID19 جلسه‌ای اضطراری تشکیل داد و مطرح کرد که کووید همچنان یک نگرانی در سطح بین‌المللی است. این کمیته اظهار کرد که زیرشاخه BA4/5 همچنان می‌تواند موجب افزایش بستری شدن و مرگ و میر شود. ثانیا توالی‌یابی ژنتیکی رو به کاهش است. سوما تشخیص‌ها و درمان‌ها و واکسن‌ها به طور کارآمدی به کار نمی‌روند و این ویروس آزادانه درحال گردش است. دکتر مایک ریان از اهمیت واکسیناسیون افراد آسیب‌پذیر مسن و افراد حاضر در کادر درمان، خط‌مقدم کرونا برای خروج از وضعیت اضطراری پاندی سخن گفت. سخنگوی ستاد مقابله با کرونا نکات آخرین جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا را برشمرد و برلزوم استفاده از ماسک و تزریق دوز یادآور واکسن کرونا تاکید کرد. وزارت بهداشت ضمن اعلام اسامی مرکز واکسیناسیون، تعداد و ساعات خدمت‌رسانی مراکز واکسیناسیون برای ایجاد تسهیل در امر واکسیناسیون را افزایش می‌دهد. مراقب باشیم که موج جدید کرونا قربانی نگیرد.

* فوق‌تخصص بیماری‌های عفونی و گرمسیری