دست رد سعودی‌ها به سینه بایدن برای تولید نفت بیشتر/ورق به نفع ایران برمی‌گردد؟
با این حال فیصل بن‌فرحان، وزیر خارجه عربستان‌سعودی عنوان کرد که: «ما به صحبت‌های شرکا و دوستانمان از سراسر جهان به خصوص کشورهای مصرف‌کننده گوش می‌کنیم اما در نهایت، اوپک‌پلاس وضعیت بازار را دنبال می‌کند و انرژی را بر اساس نیاز، عرضه خواهد کرد.» اظهارات وزیر خارجه عربستان سیگنال افزایش قیمت نفت را به بازارهای جهانی داد و قیمت نفت در اولین روز معاملات این هفته بازارهای جهانی از ۱۰۰ دلار در هر بشکه عبور کرد.
حالا یک بار دیگر بازی به نفع روس‌ها در بازار نفت تغییر کرده است. اتفاقی که برای ایران یک بازی برد-برد در جریان مذاکرات احیای برجام محسوب می‌شود و شاید ایران بتواند بخشی از شروط و خواسته‌های خود را در جریان مذاکرات به دست بیاورد. واقعیت این است که بازگشت بایدن با دست خالی نمی‌تواند شرایط را برای اروپایی‌ها قانع‌کننده نشان بدهد. اروپا با بحران انرژی روبه‌روست و به زودی فصل سرد در این قاره آغاز خواهد شد. وضعیت اقتصادی و تورم فزاینده این قاره را در تنگنا قرار داده است و اروپایی‌ها بیش از هر زمان دیگری به دنبال احیای قرارداد برجام هستند.
سفر نمایشی
محمود خاقانی کارشناس ارشد انرژی در این رابطه در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» می‌گوید: «به نظر من سفر بایدن تاثیری بر روی ایران نداشت. به نظر من بن‌سلمان برای این سفر پول بسیاری را خرج کرد تا خود را به آمریکایی‌ها به عنوان حاکم بعدی عربستان بشناساند.»
وی افزود: واقعیت این است که رژیم صهیونیستی، آمریکا و اروپا در حال حاضر در بحران عجیبی گرفتار شده‌اند. به دلیل اینکه قیمت سوخت و انرژی در اروپا و آمریکا رو به افزایش است برخی می‌گویند چون اروپا صادرات دارد، ارزان شدن یورو باعث صادرات بیشتر به آمریکا و… شده باشد. حال آنکه بحران انرژی باعث شده که هزینه تمام‌شده تولید کالاها افزایش یابد. بنابراین اروپا هم در بحران گرفتار شده است.
خاقانی با تاکید بر اینکه این سفر بیشتر نمایشی بود، تصریح کرد: در واقع این نمایشی برای نمایش‌های بعدی بود که به طور پنهان در حال تصمیم‌گیری و اجرا است. متاسفانه هرچند که دوستان ما در دولت ۱۳ و مجلس ۱۱ علاقه‌ای به شنیدن این موضوع ندارند، اما در معادلات منطقه باید قبول کنند آنها نباید اجازه می‌دادند این نمایش بر روی صحنه بیاید. روحانی در اسفند ۱۳۹۹ گفت که می‌توانستیم به توافق خوبی دست پیدا کنیم. اما اجازه ندادند امضا کنیم. امیدوار بودیم دولت سیزدهم این کار را انجام دهد. اما چرا دولت نتوانست برجام را به جلو ببرد تا در معادلات منطقه جایگاهی را تعریف کند؟ البته ما یک جایگاهی تعریف کرده‌ایم که همه کشورهای دیگر را تهدید می‌کنیم.
این کارشناس ارشد انرژی با بیان اینکه آمریکا و رژیم صهیونیستی تمایل دارند تا ایران در منطقه در جایگاه تهدید بالقوه معرفی شود، خاطرنشان کرد: در آستانه سفر بایدن به منطقه باید گفت آمریکایی‌ها مدعی شدند که ایران برای کشتار مردم اوکراین به روسیه پهپاد می‌دهد. با قرار دادن ایران در کنار روسیه، آنها تمایل دارند ایران را یک تهدید بین‌المللی معرفی کنند تا عرب‌ها را به همراهی با غرب و پروژه ایران‌هراسی ترغیب کنند.او با بیان اینکه در داخل عربستان هم اختلاف‌های بسیاری وجود دارد، یادآور شد: ملاقات بایدن با نتانیاهو و سفر به عربستان به این معنی بود. تهدید اصلی در منطقه برای اروپا و آمریکا به نظر من ایران نیست. تهدید اصلی نهضت‌های مردمی و جمهوریخواهی مردمی است. نمونه‌ای از مورد را در سریلانکا دیدیم.خاقانی همچنین با اشاره به تاثیر افزایش قیمت نفت روی اقتصادهای بزرگ گفت: اکنون چین و آمریکا با هم وجه مشترک دارند و هر دو می‌خواهند قیمت کاهش پیدا کند، اما روسیه نگرانی بابت کاهش قیمت ندارد، زیرا روسیه در طول دورانی که در تحریم بود و صنعت نفت و گاز ایران نتوانست تکنولوژی جدید را از کشورهای غربی جذب کند. این کشور با همکاری شرکت‌های آمریکایی و اروپایی تکنولوژی بالا را وارد کرد، بنابراین روسیه نگران کاهش قیمت نفت در بازار نیست، زیرا هزینه تولید نفتش پایین است.
وی با اشاره به امکان توافق با عربستان برای افزایش عرضه و جایگزین کردن نفت روسیه بیان داشت: منافع حکومتی و ملی تعیین می‌کند که کشورها چگونه باشد، کمااینکه می‌بینیم ترکیه هم با آمریکاست و هم عضو ناتو است، هم به اوکراین پهپاد می‌دهد و هم با روسیه است و در همین حال برای مذاکرات روسیه و اوکراین جهت صادرات غلات اوکراین میانجی‌گری می‌کند، بنابراین کشورها دوست و یا دشمن دائمی نیستند این اقتصاد است که تصمیم‌گیری می‌کند. ضمن اینکه همه کشورها در شرق و غرب متقاعد شده‌اند که نباید در خاورمیانه بحران به وجود آید و یا تهدیدی برای کشورهای خاورمیانه به ویژه در جنوب خلیج‌فارس ایجاد شود چرا که امنیت انرژی به خطر می‌افتد.
کار سخت تولید بیشتر نفت
محمدعلی خطیبی نماینده اسبق ایران در اوپک هم بر این باور است که: «آمریکا در تحریم‌هایی که در سال‌های اخیر اعمال می‌کرد از قبل جایگزین تعیین می‌کرد و برای نفتی که از بازار خارج می‌شد، برنامه‌ریزی می‌کرد تا خلایی به وجود نیاید که معمولا این وظیفه به عربستان واگذار می‌شد.
ولی اکنون شرایط روسیه و تحریم از سوی آمریکا و اروپا به نحوی است که این کشورها ظرفیت مازاد و توان جایگزینی نفت روسیه را ندارند و رسما هم به آمریکا اعلام کرده‌اند، اما ایالات متحده اصرار دارد که نفت بیشتری از این کشورها دریافت کند در حالی که ظرفیت مازاد ندارند، ضمن اینکه عرضه نفت روسیه زیاد است و امکان جایگزینی سخت است.
وی افزود: در هر حال آمریکا تلاش دارد فشار وارد کند که از عربستان و اقمارش نفت بیشتری وارد بازار شود تا جلوی افزایش قیمت‌ها گرفته شود. آمار نشان می‌دهد این کشورها با حداکثر ظرفیت تولید می‌کنند. در نهایت اگر خوشبین باشیم یک میلیون بشکه ظرفیت مازاد داشته باشند که این رقم نمی‌تواند جایگزین روسیه شود. راه دیگر اینکه تولیدکنندگان را وادار کنند به ذخایر فشار وارد کرده و تولید غیرصیانتی داشته باشند که این اقدام به چاه‌ها آسیب وارد کرده و عمر ذخایر را کوتاه می‌کند، ضمن اینکه خلا نفت روسیه را هم پاسخ نمی‌دهد، راه دیگر اینکه ممکن است از کشورهای عربستان، کویت و امارات خواسته شود از سهم بازارهای دیگر خود کم کرده و به بازار اروپا عرضه کنند تا کمبود جبران شود و این به نفع عربستان نخواهد بود، حال باید ببینیم این کشورها منافع ملی خودشان را ترجیح می‌دهند یا منافع آمریکا.نماینده اسبق ایران در هیات عامل اوپک در ادامه خاطرنشان کرد: عربستان سعی کرده رابطه خوبی با روسیه داشته باشد و به نظر می‌رسد در نظر ندارد رابطه خود را با روس‌ها به هم بزند. به همین دلیل ممکن است با فشارهای آمریکا موافقت نکند، چون به روسیه و تعامل با روس‌ها نیاز دارد، چراکه معتقدند آمریکا پشت متحدین خود را خالی کرد و به آنها نیز وفا نمی‌کند، بنابراین سعودی‌ها سعی می‌کنند رابطه با روسیه را حسنه نگه دارند.
نگرانی‌های رکود
در همین حال بلومبرگ در گزارشی نوشت: گروه تولیدکنندگان اوپک پلاس شامل روسیه است که آمریکا در تلاش برای محدود کردن درآمدهای نفتی و مجازاتش بر سر جنگ در اوکراین است. روشن است که ریاض تمایل دارد اتحادش با روسیه را حفظ کند.اوپک پلاس در ژوئن تحت فشار کشورهای مصرف‌کننده بزرگ نفت، موافقت کرد به روند افزایش تولید نفت شتاب بیشتری ببخشد. اما با نزولی شدن قیمت‌های نفت تحت‌تاثیر نگرانی‌های رکود، دورنمای بازار ممکن است پیش از نشست سوم ماه آگوست وزیران اوپک پلاس تغییر کند.در هر صورت، افزایش بیشتر تولید ملایم خواهد بود زیرا تولیدکنندگان بزرگ منطقه خلیج‌فارس ترجیح می‌دهند ظرفیت مازاد تولید خود را در بحبوحه اختلالات عرضه در تولیدکنندگان دیگر مانند لیبی و تحریم‌ها علیه نفت روسیه حفظ کنند. طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، ظرفیت مازاد تولید اندکی بالای دو میلیون بشکه در روز است. تحت توافق فعلی اوپک‌پلاس، تولید عربستان‌سعودی قرار است ماه میلادی آینده به ۱۱ میلیون بشکه در روز برسد اما این سطح تولید در چند دهه گذشته به ندرت حفظ شده است. هرگونه افزایش تولید، حداکثر ظرفیت تولید پایدار عربستان‌سعودی را که از سوی آرامکوی سعودی ۱۲ میلیون بشکه در روز اعلام شده است، به محک خواهد گذاشت.
اکنون در سیاست کاهش نرخ انرژی در بازار بین‌الملل چین و آمریکا هماهنگ هستند و سفر بایدن به ریاض موجب می‌شود بهای انرژی در دنیا پایین بیاید.
لینک کوتاه :