مهارت فنی و حرفه‌ای، پایه کارآیی و بهره‌وری
علی شعبانی *
آموزش فنی و حرفه ای و مهارت از ارکان اصلی تولید و اشتغالزایی است. آموزش و کسب مهارت، سرمایه اصلی و مهم تر از سرمایه مادی در اشتغال است. بسیار سرمایه دارانی هستند که توان سرمایه گذاری، کارآفرینی و تولید را ندارند؛ و بسیار تولیدی هایی که کارآیی و سودآوری ندارند. طبعاً خلأ اصلی در فقدان مهارت لازم در دست اندرکاران- سیاست گذاران، مدیران و نیروهای اجرایی است. یک ضرب المثل محلی می گوید: کسی که مهارت ندارد، بال و پر ندارد.
به رغم افزایش نرخ تحصیل و تعداد دارندگان مدارج تحصیلی سطوح عالی، حقیقت تلخ آشکار، بیکاری افزونتر است. روشن است که دلیل اصلی آن، فقدان مهارت است. کسی با خواندن آیین نامه رانندگی، راننده نمی شود.
از دیدگاه اغلب اهل فن و صاحب نظران توسعه، مهارت آموزی و توانمندسازی، از پایه های اصلی توسعه است. در توسعه اجتماع محور، مشارکت جوامع محلی و توجه به مولفه های اجتماعی و اقتصادی آنان برای اجرایی شدن برنامه ها و پیشبرد امور، پایداری اشتغال و توسعه، هدف کانونی خط مشی است. توانمندسازی جوامع محلی با آموزش مهارت های مورد نیاز و برانگیختن روحیه کارآفرینی، شجاعت میدانی و محوریت مردم در پی گیری هدف های کمی و کیفی است که می تواند متضمن کارآمدی و تناسب و تطابق اهداف و روش‌ها باشد. انتظار کارآیی از نیروی غیر ماهر، منطقی نیست.
به لحاظ جوانی جمعیت جویای کار و نرخ بیکاری، اکنون مهم ترین بحث کارگروه های اشتغال و سرمایه گذاری در تحقق سیاست ها و هدفگذاری های دولت برای اشتغال زایی برای جوانان، حفظ و توسعه مشاغل خانگی، سرمایه گذاری های خرد، مهارت اموزی حرفه ای به نیروی کار تجربی سنتی، تربیت نیروی کار جدید، بازآموزی و کسب مهارت و گرفتن گواهینامه فنی و حرفه ای است.
آموزش فنی و حرفه ای، طبعاً امید به یافتن شغل را افزایش می دهد، امکان انتخاب افراد را از میان رشته های مختلف کسب و کار افزون می کند. اعتماد و اطمینان را در جویای کار و جویندگان نیروی کار بالا می برد، با افزایش مهارت و بالا بردن ضریب درستی فنی انجام کار، سرمایه اجتماعی در جامعه تقویت می شود. کارفرما فرصت می یابد تا بهترین و برترین نیروها ها را گزینش و جذب کند. شخص ماهر، در انجام کار کوتاهی نمی کند. وجدان کاری و علم و تجربه و انگیزه اش او را تشویق می کند تا بی چشم داشت و جدا از اینکه مزیت بیش تری عایدش خواهد شد یا خیر، کوک چهارم را نیز بزند. سرمایه گذاری و سیاستگذاری درمهارت آموزی و تربیت نیروی ماهر فنی و حرفه ای، ساختن برای ماندن است.
لازم است ضرورت فراگیری مهارت را به فرهنگ و باور عمومی تبدیل کنیم. همگان متعهد و باورمند باشند که کار باید به کاردان سپرده شود. در به کارگیری نیرو، از جذب رابطه ای و بی ضابطه پرهیز و اولویت به نیروهای ماهر داده شود.
آموزشگاه های خصوصی فنی و حرفه ای، کیفیت و تنوع آموزش های شان را افزایش دهند. دولت در حمایت از آموزشگاه ها، مسوولانه تر اقدام کند. باید در هر منطقه، بانک اطلاعات مناسب و در دسترس برای کارجویان و جویندگان نیروی ماهر ایجاد و با رتبه بندی مهارت ها، به سرمایه گذار و تولید کننده و جویندگان کار در رسیدن به مطلوبیت ها کمک شود.
معمولاً در بازار شاهد یک انگاره برتری تولید خارجی از حیث کیفیت و زیبایی و کارآمدی و دوام و … نسبت به تولید داخل هستیم، این، در واقع چیزی جز عدم باور به نبود مهارت لازم در فرآیند تولید داخلی نیست. اغلب مرغ همسایه را غاز می بینند! با مهارت آموزی و افزایش توانمندی نیروی کار و تولید، این کاستی برطرف و باورها اصلاح خواهد شد.
در بحث ایجاد اشتغال با تاکید بر ارایه گواهینامه های مهارتی برای برخورداری از تسهیلات و مزیت ها، شاهد اقبال روزافزون افراد به کسب مهارت هستیم. گام های ارزشمندی در تربیت نیروی انسانی فنی و ماهر- از جمله آموزش عملی در محیط کار- برداشته شده است اما همچنان نیاز قابل توجهی در این بخش وجود دارد. رفع این مسایل، نیازمند فراهم کردن ابزار ها و توسعه زیرساخت های توسعه آموزش های فنی و حرفه ای است که قطعا در برنامه های محوری دستگاه آموزش فنی و‌حرفه ای در کشور و استان دیده شده است.
ایرانشهر با توجه به مرکزیت نسبت به جنوب استان- به ویژه به عنوان یک شهر دانشگاهی، ظرفیت بسیار ارزشمند کشاورزی، صنعتی، معدنی، خدماتی، و به زودی علمی و فناوری، و محوریت نسبت به شهرستان های جنوب- باید مورد عنایت بیش تری قرار گیرد. ایجاد و توسعه مراکز پیشرفته و مدرن آموزش های فنی و حرفه ای و تجهیز کامل مراکز موجود، به روز آوری سیستم های سخت افزاری و نرم افزاری، ساماندهی بخش خصوصی آموزش فنی و حرفه‌ای، تخصیص اعتبارات بیش تر، احداث خوابگاه و مراکز پژوهشی و… از انتظارات مردم منطقه است.
با گرامیداشت و تبریک مناسبت هفته ملی مهارت به دست اندرکاران در سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور، مدیر کل و همکاران استان به ویژه رییس و کارکنان پرتلاش فنی و حرفه ای شهرستان، برای همه عزیزان سلامتی و توفیق بیش تر آرزومندم.
*معاون استاندار و فرماندار ویژه ایرانشهر ۰۶/ ۰۵/ ۱۴۰۱
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :