هلیا ۴ توله یوز سالم به ایران هدیه داد/دولت زیستگاه یوزپلنگ‌ها را مدیریت کند
به گزارش جهان صنعت نیوز: تصویر شکارشده پنجشنبه گذشته گروه‌های محیط‌بان نشان از وجود گله‌ای ۵ قلاده‌ای و جدید دارد که یک تولد موفق را تقریبا همزمان با زایمان پرحاشیه و خبرساز ایران در اسارت، نشان می‌دهد. تصاویری که تطبیق ژنتیکی‌شان با تصاویر ثبت‌شده قبلی نشان می‌دهد، هلیا یکی از معدود یوزهای ماده باقیمانده در طبیعت بکر دشت ملی توران حالا خود یک مادر بالغ شده و گله‌ای جدید را پس از زایمانی موفق در اطرافش دارد. هلیا یوز ماده که حاصل زایمان هرب در سال ۱۳۹۸ است، حالا مادر بزرگ‌ترین سرمایه ثبت شده جمعیت یوزهای آسیایی ایران است. او به دور از اسارت و در دل طبیعت در زایمانی موفق صاحب ۴ توله شده که اگرچه هنوز جنسیت‌شان اعلام نشده اما حالا نویدبخش تداوم زنجیره حیات یوزهای آسیایی و نماد زیبای حیات‌وحش ایران است. بر اساس گزارش‌ها در حال حاضر اقلا ۸ قلاده زایش یوز جدید در منطقه ملی توران وجود دارد.
اما انتقادهای زیادی به بارداری تحت اسارت ایران و از دست دادن دو توله یوز آن به وجود آمده است. منتقدان بر این عقیده‌اند که دلیل تلف شدن توله یوزهای ایران کم‌تجربگی تیم دامپزشکان فعال در پروژه زایمان پیش از موعد ایران به روش سزارین و تولد سه نوزاد نارس بوده است. توله‌هایی که باز بر اثر اشتباه عجیب تیم نگهداری و عدم استفاده از دستکش در زمان انتقال و مراحل بدو تولد و لمس از سوی انسان، از سوی ایران پس‌زده شدند و بی‌مادر چشم گشودند. حال تنها یک پیروز از این جمع سه‌نفره باقی مانده است. پیروز که در تهران زیر نظر پزشکان تحت درمان و کنترل ۲۴ساعته است و تصاویر منتشره از این یوز زیبا نشان می‌دهد بدل به یک گربه‌سان دست‌آموز شده است. اتفاقی که با انتقادات تند از سوی دامپزشکان زیادی روبه‌رو شده است اما تیم نگهداری پیروز هم اعتقاد دارند چاره‌ای جز این برای نجات این توله بازمانده از ایران نداشتند. اگرچه مسوولان محیط‌زیست ایران پس از معاینات انجام گرفته توسط دامپزشک اعزامی از کشور آفریقای جنوبی ادعا کرده‌اند ایران مشکلی برای بارداری‌های مجدد ندارد اما حالا تصاویر و اخبار کشف گله‌های جدید یوزها که در شمارش‌های پیشین لحاظ نشده بودند، نوید از روزهای خوش در انتظار یوزهای آسیایی ساکن ایران می‌دهد. البته مسیرهای مواصلاتی که از دل منطقه توران می‌گذرند و ماشین‌هایی که با سرعت بالا در تردد هستند نگرانی‌های جدیدی برای حفظ هلیا و توله یوزهایش برای دوستداران محیط‌زیست به وجود آورده است. به همین دلیل کارزار ایمن‌سازی جاده عباس‌آباد یکی از مهم‌ترین خواسته‌های دوستداران محیط‌زیست ایران است. جاده‌ای که نصب چراغ‌های نور و فنس‌های کنار جاده‌ای هم به نجات سرمایه‌های حیات‌وحش کشور می‌انجامد و هم یکی از مسیرهای پرتردد کشور را برای رانندگان ایمن می‌سازد. خواسته‌ای که باید دید در اولویت‌های مسوولان ذی‌ربط است یا خیر؟! این در حالی است که به گفته برخی دامپزشکان تهدیدات دیگری نیز در زیستگاه یوز آسیایی وجود دارد اما توجهی به آنها نمی‌شود. از طرفی نباید توجه سازمان محیط‌زیست معطوف به تکثیر یوز در اسارت باشد زیرا با رهاسازی آنها در زیستگاه فعلی نیز منجر به انقراض پیروز می‌شود.
عدم مدیریت صحیح از زیستگاه یوزپلنگ
دکتر ایمان معماریان، دامپزشک و متخصص حیات‌وحش درخصوص ایراد دخالت دیگر افراد در زایمان و از دست رفتن یوزهای ایران به «جهان‌صنعت» گفت: وقتی یوزپلنگی از ابتدا در اسارت است باید برای زایمان و توله‌های آن نیز مدیریت وجود داشته باشد. اما این مدیریت می‌تواند درست یا اشتباه باشد. از طرفی با این باور که یوزها را در طبیعت رها کنیم و توجهی هم به آنها نداشته باشیم، راه‌حل مناسبی نیست. بنابراین برای حفظ یوزهای آسیایی باید حفاظت اصولی انجام دهیم تا در زیستگاه به صورت طبیعی فعالیت کنند. در نتیجه برخلاف تصورات نباید از اینکه هلیا چون در طبیعت و به تنهایی ۴ توله یوز سالم را به دنیا آورده آن را در طبیعت رها کرد با این تفکر که طبیعت کار خودش را انجام می‌دهد. چه‌بسا در طول این چند شبی که به دلیل مرگ یک یوز در جاده پایش زیاد صورت گرفته هلیا مشاهده شده است. چنین موضوعی نشان‌دهنده میزان پایش در منطقه است. به نظرم میزان این پایش در چنین منطقه مهمی به اندازه کافی و لازم نیست. چراکه گویا با چند شب پایش بیشتر خانواده‌های بیشتری نیز پیدا می‌شود. البته منظورم این نیست که تعداد یوزها در ایران خیلی بیشتر از آن چیزی است که اعلام شده است اما در واقعیت هنوز تعداد واقعی آنها را نمی‌دانیم. چنین امری ناشی از کمبود تحقیق، کمبود حفاظت و کمبود پایش است. بنابراین باید علمی‌تر از منطقه حفاظت شود. مسلما راه جلوگیری از انقراض یوزهای ایرانی حفاظت از زیستگاه آنها است. زیستگاه آنها باید به گونه‌ای باشد تا یوزها در طبیعت بتوانند زایمان کنند. وگرنه تولد یوز در اسارت مانند پیروز قطعا قابلیت برگشت به طبیعت را ندارد. اگر درصدد بقای این گونه از یوزپلنگ در ایران هستیم باید از زیستگاه‌هایش به صورت اصولی حفاظت شود. همین طور مسیرهای بین زیستگاه‌های آن.
وی با اشاره به بایدها و نبایدهای برخورد با هلیا و یوزهایش بیان کرد: بیشتر از ۲۰ سال است که پروژه حفاظت از یوز آسیایی شروع به کار کرده است. اما طی سال‌های اخیر فعالیت‌های این پروژه به دلایل مختلف متوقف شده است. تقریبا بیشتر خطراتی که برای یوزپلنگ آسیایی در منطقه وجود دارد را می‌دانیم. به طورکلی جاده عباس‌آبادی که از پارک ملی رد می‌شود، یکی از معضلات زیستگاه یوزها است. از سویی به دلیل عدم مدیریت گونه‌های دیگر مانند سگ، شتر، گرگ و دیگر حیوانات گله‌ای برای بقای این یوز مشکل‌آفرین است. زیستگاه یوز با پلنگ و گرگ در تعارض است. با وجود اینکه اطلاعات ما درخصوص حفظ این گونه کم نیست اما به خوبی مدیریت از زیستگاه به دلایل مختلف از جمله کمبود نیرو، کمبود لوازم و تجهیزات، رشد معدن در منطقه، ناآگاهی و اینکه اسارت حیوان برای برخی سود بیشتری دارد، صورت نمی‌گیرد. به همین دلیل با پاشیدن بذر ناامیدی درباره اینکه یوز منقرض شده است، از حفاظت زیستگاه او دست می‌کشیم و تهدیدها را از بین نمی‌بریم. حتی اگر مسوولان ذی‌ربط در فکر رهاسازی پیروز در منطقه بودند نیز باید تهدیدها برطرف می‌شد. چراکه وقتی یوزی که در طبیعت متولد و بزرگ شده است توسط ماشینی کشته می‌شود، مشخص نیست چه بلایی سر پیروز خواهد آمد. بنابراین رفع تهدیدات موجود در زیستگاه آنها مهم است. به بهانه انقراض یوز زیستگاه را رها کردند و این بزرگ‌ترین خطری است که یوزپلنگ منطقه را تهدید می‌کند. البته جدای از این موضوع بودجه کافی نیز برای حفاظت از زیستگاه یوز آسیایی وجود ندارد. زیرا تاکنون توجه کافی به آنها نشده است. تمام این موارد دست به دست هم می‌دهد تا مشکل چندین برابر شود.
این دامپزشک اظهار کرد: طی ۱۰ سال اخیر در محدوده جاده عباس‌آباد سمنان-مشهد ۸ یوزپلنگ کشته شده‌اند. سال‌ها به دنبال فنس‌کشی در کناره این جاده برای رفع تهدیدات بودیم که بالاخره بخش کوچکی از آن فنس‌کشی شد اما بعد از مدتی فنس‌های آن دزدیده شد. به اندازه کافی مسیرهای امن برای تردد یوز ایجاد نشد. زیر‌گذر و رو‌گذر مناسب برای آن تعیین نشد. بعد از آخرین تلفات جاده‌ای یوز اعلام کردند که جاده ایمن شده است و به طورکلی بی‌خیال رفع تهدیدات شدند. حال که به تازگی یک یوز در جاده کشته شده است پایش و حفاظت را بیشتر کرده‌اند. وقتی یوزی در جاده کشته می‌شود تا مدت اندکی فعالیت‌ها نیز بیشتر می‌شود و بعد از آن دوباره به فراموشی سپرده می‌شود. با اینکه هنوز از تعداد یوزهای موجود در منطقه اطلاعی نداریم اما مسلما یوزپلنگ ایرانی در لبه انقراض قرار دارد. بنابراین برای حفظ آن به یک عزم ملی و تعیین بودجه اساسی برای حفاظت از یوزهای ایرانی از سوی دولت نیاز است.
او ادامه داد: همگان باید بدانند که یوزپلنگ آسیایی را تنها برای خودش حفظ نمی‌کنیم، بلکه حفظ گونه پرچم، حفظ دیگر گونه‌های موجود در پارک ملی توران است. وقتی دیگر یوزی وجود نداشته باشد، دلیلی هم برای حفاظت از پارک نیست. بنابراین به راحتی زیستگاه جایش را به کارخانه و معادن می‌دهد. حتی اگر تکثیر در اسارتی هم وجود داشته باشد دیگر زیستگاهی برای برگشت آنها در طبیعت وجود نخواهد داشت. البته با این روند چنین موضوعی دور از ذهن نیست. بنابراین پیدا شدن این خانواده باید تلنگر جدی به مسوولان ذی‌ربط بزند، که ما هنوز فرصت حفظ یوزپلنگ آسیایی را داریم. توجه مسوولان را نباید به سوی تکثیر یوزها در اسارت برد، اگر شبانه‌روز نیز از پیروز مراقبت شود باز هم با رهاسازی آن در زیستگاه منقرض می‌شود. امیدوارم این تلنگر به مسوولان وارد شود اگر چه تاکنون چنین اتفاقی رخ نداده است.
دکتر معماریان درخصوص ایجاد کارزار ایمن‌سازی جاده عباس‌آباد گفت: با اینکه خودم نیز آن را امضا کرده‌ام اما بعید می‌دانم تاثیر شگرفی داشته باشد. فشار مردمی بازده زمانی کوتاهی است. وقتی جو مردم نیز بخوابد، قضیه فراموش می‌شود. بنابراین بعید می‌دانم این کارزار به قدری باشد که وزارت راه تصمیم به ایمن‌سازی جاده مذکور بگیرد. سازمان محیط‌زیست باید پیگیر این موضوع باشد. البته تنها تهدید یوزها جاده نیست، چون تلفات یوزها را در جاده می‌بینیم این تهدید بیشتر پررنگ می‌شود. این در حالی است که داخل زیستگاه تهدیدات بسیار بیشتری برای آنها وجود دارد که ما آنها را نمی‌بینیم. یوزهای زیادی توسط سگ‌های ولگرد تلف می‌شوند اما لاشه آنها را پیدا نمی‌کنیم و از این اتفاق نیز خبردار نمی‌شویم. بنابراین علاوه بر اینکه باید فشار مداوم بر مسوولان برای ایمن‌سازی جاده وجود داشته باشد، تهدیدات داخل زیستگاه نیز باید برطرف شود. ساماندهی و جلوگیری از افزایش جمعیت غیرطبیعی گونه‌های مختلف مانند گرگ، سگ، شتر و دام شرط اصلی حفاظت از یوزها است.
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :