در پیچ و خم امتیاز و تهدید
به گزارش جهان صنعت نیوز: در چنین شرایط پرابهامی شاهدیم که رسانه‌های غربی و مشخصا آمریکایی ضمن تاکید بر اندک بودن زمان باقی مانده و اینکه طرفین برجام باید تا ۱۵ آگوست نظر خود را اعلام کنند، دائما از امتیازاتی می‌گویند که ادعا می‌شود، غرب در این توافق به ایران داده است!
اینکه رسانه‌های غربی ضعف دیپلماسی عمومی در ایران و اطلاع‌رسانی قطره‌چکانی تیم مذاکره‌کننده دولت رییسی را مغتنم شمرده و سعی در فضاسازی به نفع خود دارند یا واقعا در راستای اطلاع‌رسانی آنچه از محتوای پیش‌نویس و روند مذاکرات دریافته‌اند را می‌گویند؛ به زودی مشخص خواهد شد. اما فعلا برای تحلیل، چیزی در دست نداریم غیر از ادعای وال‌استریت ژورنال که وعده حل اختلافات ایران و آژانس را داده و نوشته بود: «دیپلمات‌های اروپایی برای پیشبرد سریع‌تر روند مذاکرات احیای توافق هسته‌ای امتیازات جدیدی به ایران پیشنهاد کرده‌اند که دربرگیرنده راهکارهایی درباره مساله پادمانی است.»
همچنین گزارش دیروز پولیتیکو که مدعی شد در متن پیشنهادی اروپا برای احیای برجام، از برخی تحریم‌های اقتصادی آمریکا علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی عقب‌نشینی و مقرر شده پرونده «فعالیت‌های هسته‌ای مشکوک» ایران بسته شود.
پولیتیکو گزارش داده: «در حالی که در بسته پیشنهادی جدید اروپا با هماهنگی نزدیک با مقامات آمریکایی، تحریم‌های سپاه همچنان پابرجا هستند و لغو نمی‌شوند، اما اثربخشی آنها به شدت محدود می‌شود.
بر اساس متن پیشنهادی اروپا، اروپایی‌ها و افراد غیرآمریکایی می‌توانند بدون نگرانی از اعمال تحریم‌های آمریکا، با نهادهای اقتصادی تحت نظر سپاه تجارت کنند، به شرطی که شریک تجاری اصلی آنها در فهرست تحریم‌های آمریکا نباشد.
این ادعای پولیتیکو البته درحالی مطرح می‌شود که رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در یک مصاحبه برخی گزارشات مبنی بر کاهش تحریم‌های آمریکا علیه ایران را رد و تاکید کرد که هیچ توافقی بر سر رفع تحریم‌های ایران صورت نگرفته است.
همزمانی عجیب
این وضعیت پرابهام و تیره و تار مذاکرات کم بود، شاهد اتفاقات یا انتشار اخبار ادعایی نیز هستیم که به گفته تحلیلگران به روند مذاکرات هسته‌ای مربوط است. مثلا آنچه درباره تلاش برای جان بولتون و پمپئو گفته شد یا حتی ترور سلمان رشدی که محمد مرندی، مشاور تیم مذاکره‌کننده نیز همزمانی آن را با وضعیت فعلی مذاکرات مورد توجه قرار داده بود! بسیاری از کارشناسان وضعیت فعلی را فضاسازی‌هایی علیه تهران و برای اعمال فشار به مذاکره‌کنندگان طرف ایرانی می‌دانند و برخی دیگر هم البته به نحو دیگری تفسیر می‌کنند. حاصل و نتیجه هر دو دیدگاه البته یکی است و آن اینکه توافق به این زودی‌ها دست‌یافتنی نخواهد بود.
نمایش تمایل به احیای برجام
محمدجواد جمالی‌نوبندگانی، عضو سابق کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گروه نخست از تحلیلگران جای می‌گیرد و تمام اخبار و حواشی اخیر را نوعی فضاسازی می‌داند. او در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» ضمن تاکید بر اینکه «آمریکایی‌ها اراده جدی برای اجرایی شدن برجام ندارند» گفت: «آنها این را در خروج از برجام و عدم پایبندی به تعهدات خود نشان دادند و بعد از آن نیز فقط شعار تمایل به بازگشت به برجام را داده‌اند. عملا آقای بایدن نیز روی موجی که ترامپ و پمپئو ایجاد کرده بودند، سوار است.»
وی افزود: «آمریکایی‌ها نشان می‌دهند که خواهان بازگشت به برجام هستند اما واقعا اراده‌ای وجود ندارد، به خصوص که انتخابات کنگره را نیز در پیش دارند و فشارهایی از سوی جمهوریخواهان به بایدن وارد می‌شود. من تصور نمی‌کنم که آنها تا قبل از انتخابات اراده قوی برای بازگشت به برجام داشته باشند لذا بر مسائل تبلیغاتی تاکید کرده و همان طور که خودشان قبلا اعلام کرده‌اند، فشارهایی را به صورت همزمان به جامعه ایرانی و سیاستمداران وارد می‌کنند و این پیوست جنگ روانی است. یک روز می‌گویند که سپاه پاسداران مانع توافق است، یک روز می‌گویند، چین یا روسیه و یا ترورها!»
این نماینده پیشین مجلس ادامه داد: «بحث تلاش برای ترور جان بولتون که صرفا یک ادعا بوده و بدون هیچ سند و مدرکی بیان شد، بعد هم سلمان رشدی به این شکل ترور شد که هم او را از نظر جسمی داشته باشند و هم اینکه فضاسازی کنند. دیدیم که یک تبعه آمریکایی دست به این کار زد و بعد در شبکه‌های اجتماعی خود گفتند عکس امام‌خمینی و رهبری را گذاشته است! همه اینها اصلا نمی‌تواند تصادفی باشد و برنامه‌ریزی شده است. این یک شو است که دموکرات‌ها به آن نیاز دارند.»
جمالی‌نوبندگانی گفت: «ادعای کشتن الظواهری که اخیرا مطرح شد، سفر بایدن به منطقه، ترور سلمان رشدی و این قبیل مسائل همه زنجیره‌ای است برای جبران کاهش محبوبیت دولت بایدن و دموکرات‌ها و به انتخابات پیش رو مربوط است. آنها می‌خواهند ذهن رای‌دهندگان را از مسائل اصلی منحرف کنند.»
فشارهای تبلیغاتی
تحلیلگر مسائل بین‌الملل درباره ادعای رسانه‌های آمریکا مبنی بر امتیازاتی که به ایران در پیش‌نویس فعلی داده شده است، نیز گفت: «مسائل رسانه‌ای خیلی قابل اتکا نیست. مثلا آقای رابرت مالی گفت که جامعه جهانی باید به تحریم‌های ما علیه ایران احترام بگذارد و گفت که سطح استانداردهای تحریم را پایین نخواهند آورد. او تاکید کرد که در موضوع PMD وقت آژانس است که می‌تواند نظر دهد و ی‌دانیم که گروسی در هماهنگی کامل با آمریکایی‌ها است. متاسفانه پرونده PMD نیز موضوعی است که هر چند در هر مذاکره‌ای بسته شود، دوباره قابل باز شدن است و بعدا آمریکا می‌تواند بگوید که آژانس یک نهاد مستقل است و می‌تواند به مسائل فنی ورود کند لذا این یک اهرم فشار بر جمهوری اسلامی است چون دوباره نخست‌وزیر اسراییل یک حرف دیگری می‌زند و هرقدر هم که ایران جوابگو باشد، یک پرونده جدید برای ایران ایجاد می‌کنند.»
وی تاکید کرد: «باید بیشتر به اقدامات عملی طرف مقابل توجه کنیم، این بحث‌هایی که در رسانه‌ها مطرح می‌شود از جمله مولفه‌های فشار تبلیغاتی است، اگر نه مواضع آقای رابرت مالی نشان می‌دهد که چیزی تغییر نکرده است.»
جمالی‌نوبندگانی در پاسخ به اینکه با این حساب امیدی به حصول توافق در شرایط موجود نیست؟ گفت: «شخصا معتقد هستم که تا قبل از آبان‌ماه و انتخابات آمریکا توافقی صورت نمی‌گیرد. در واقع اگر توافق شدنی باشد، بعد از آبان‌ماه صورت می‌گیرد. در غیر این صورت نیاز به یک اتفاق خاص و ویژه وجود دارد تا در این دو، سه ماهه به توافق برسیم. به هرحال مسائل اساسی برای ایران اهمیت دارد و برجام بدون آنها معنا ندارد. وقتی که تحریم‌ها سرجای خود باشند و دسترسی به سیستم اقتصادی دنیا مثل سوییفت نداشته باشیم، بانک مرکزی ما تحریم باشد یا نتوانیم نفت بفروشیم، امضای برجام هم فایده ندارد و صرفا موجب افزایش فشارها بر ما و توسعه اقدامات سیاسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواهد شد. در واقع آن هزینه‌هایی که برای توسعه برنامه هسته‌ای خود کرده‌ایم نیز در چنین شرایطی ضرر و زیان‌های غیرقابل جبران خواهد بود.»
توافق شدنی است؟
جمالی‌نوبندگانی همچنان خوش‌بینی خود را حفظ کرده و باور دارد که شاید بعد از انتخابات در آمریکا، اراده جدی برای احیای برجام در طرف مقابل ایجاد شود. برخی دیگر از کارشناسان اما اساسا توپ را در زمین ایران دیده و باور دارند که تمایل جدی در این سوی میز مذاکره نیز برای احیای برجام نیست. برخی دیگر اما با تلاش برای نگاهی واقع‌بینانه به وضعیت و قائل شدن سهم مساوی برای طرفین مذاکره در امکان حصول توافق یا عدم امکان آن، باور دارند که فعلا زمینه احیای برجام فراهم نیست. حسن بهشتی‌پور کارشناس مسائل بین‌المللی از جمله همین افراد است که پیش‌تر در گفت‌وگویی با «جهان‌صنعت» تاکید کرده بود، دعوای فعلی بر سر این است که چه کسی مسوولیت شکست مذاکرات را به عهده بگیرد نه اینکه توافق چطور احیا شود.
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهسیاسیلینک کوتاه :