کشت قراردادی در حد حرف و کاغذبازی

به گزارش جهان صنعت نیوز:  یکی از مسائل مطرح‌شده در وزارت جهاد کشاورزی در دولت سیزدهم بحث ترویج و توسعه کشت قراردادی است که به شدت مورد تاکید وزیر جهاد کشاورزی هم قرار دارد. اما با این وجود برخی کارشناسان معتقدند دولت تنها در حد حرف و کاغذبازی به این امر می‌پردازد و هنوز نتوانسته است آن‌طور که شایسته است بحث کشت قراردادی را ساماندهی کند.

یکی از موثرترین اقداماتی که می‌توان امنیت غذایی کشور را تامین کرد، تحقق کشت قراردادی است. در همین خصوص عنایت‌الله بیابانی قائم مقام خانه کشاورز گفت: تا جایی که بنده اطلاع دارم وزارت جهاد کشاورزی کشت قراردادی را زمانی مطرح کرده که کشت بسیاری از محصولات از جمله گندم انجام شده است و این یعنی بحث کشت قراردادی برای این وزارتخانه در حد کاغذبازی است.

کشت قراردادی مقوله جدیدی نیست

با این وجود قاسم پیشه‌ور رییس اتاق اصناف کشاورزی ایران گفت: کشت قراردادی اصلا مقوله جدیدی نیست و قبل از انقلاب نیز در برخی کشت‌ها مثل پنبه یا دانه‌های روغنی رونق زیادی داشت و بعد از انقلاب به تدریج فروکش پیدا کرد. در حالی که بسیاری از کشورها در کشت قراردادی بسیار صاحب نظر هستند و الگوهای خوبی هم تعریف کرده‌اند و اجرا می‌کنند.

پیشه‌ور افزود: به عنوان مثال در حال حاضر کشورهای آمریکا، آلمان، هندوستان و چین بیشتر روی بحث کشت قراردادی تاکید دارند و شاهد هستیم که در این مناطق غالبا محصولات استراتژیک مثل گندم، جو، نیشکر، ذرت و به طور خاص دانه‌های روغنی را به صورت قراردادی کشت می‌کنند.

وی با اشاره به اینکه وزیر جهاد کشاورزی در برنامه‌ای که برای مجلس ارائه داد یکی از برنامه‌های اصلی خود را کشت‌های قراردادی عنوان کرد، افزود: در حالی که کشت‌های قراردادی هم به نفع کشاورز است، هم به نفع کارخانجات و هم مصرف‌کننده و در حال حاضر حدود ۱۰-۱۱ ماه است که این اقدام شروع شده اما هنوز اهمیت کشت قراردادی برای کشاورز، مسوولان و کارخانجات بزرگ خوب جا نیفتاده است.

قرار است همه سیستم یکپارچه شود

رییس اتاق اصناف کشاورزی ایران در پاسخ به این سوال که وزارتخانه آغاز طرح کشت قراردادی را با کدام محصولات شروع کرده است، گفت: سال گذشته در مورد گندم، دانه روغنی کلزا و سویا انجام شده و امسال هم محصول پنبه را شروع کرده‌اند.

وی ادامه داد: از سوی دیگر کشت قراردادی برنج را هم شروع کردند اما دیرهنگام بوده و امیدواریم در کشت قراردادی حمایت‌های خوبی را بخش دولتی در زمینه تولید به کشاورزان ارائه بدهد.

پیشه‌ور در خصوص ساماندهی کشاورزان برای اجرای کشت قراردادی نیز اظهار کرد: از ۴میلیون و ۵۰۰  هزار نفر کشاورزی که داریم تقریبا یک میلیون و ۳۰۰  هزار نفر در اتاق اصناف کشاورزی ایران، تا به حال ساماندهی شده منتها در سامانه متمرکز نیست و استانی است.

وی تصریح کرد: در واقع قرار است همه سیستم یکپارچه شود و وزارتخانه از این طریق بتواند آمار دقیق در مورد کشت قراردادی و سطوح زیر کشت همه محصولات را به صورت دقیق رصد کند.

پیشه‌ور همچنین گفت: یکی از مشکلاتی که در سطح کشور داریم عدم اطلاعات یکپارچه است و اطلاعات دقیقی در مورد اینکه چه مقدار کشت فلان محصول انجام شده است نداریم. به خصوص اینکه ممکن است هر سال کشت‌ها تغییر کند. با این وجود الان تمامی اطلاعاتی که داریم به صورت خود‌اظهاری کشاورزان است.

بخش خصوصی هم می‌تواند کشت قراردادی را عملیاتی کند

بر اساس این گزارش، در حال حاضر بحث کشت قراردادی غالبا از سوی دولت مطرح شده است اما بخش خصوصی هم خود می‌تواند به صورت مستقیم برای کشت قراردادی با کشاورزان وارد عمل شود. با این وجود برخی کشاورزان می‌گویند: هرچند تضمین کشت قراردادی برای بخش خصوصی شرایط خاص خود را دارد اما تا به امروز تجربه‌های نسبتا خوبی از انجام کشت قراردادی توسط بخش خصوصی داشته‌ایم.

رییس اتاق اصناف کشاورزی ایران در خصوص تجربه بخش خصوصی در انجام قرارداد با کشاورز برای کشت قراردادی اظهار می‌دارد: بخش خصوصی هم می‌تواند کشت قراردادی را عملیاتی کند کما اینکه چند صباحی است کارخانجات تولید رب گوجه فرنگی با کشاورزان قرارداد می‌بندند و به کشاورز خدمات می‌دهند و کشاورز نیز پس از برداشت، به کارخانجات محصول خود را تحویل می‌دهد.

وی ادامه می‌دهد: علاوه بر این در حوزه پنبه و چغندر‌قند هم کشت قراردادی توسط بخش خصوصی انجام شده است.

پیشه‌ور همچنین با اشاره به کشت قراردادی که توسط شرکت‌های روغن‌کشی صورت گرفته گفت: درست است که کشت قراردادی در شرکت‌های روغن‌کشی هم انجام شده است اما به صورت جزیره‌ای بوده و به صورت متمرکز نبوده است. با این وجود دولت از این شرکت‌ها حمایت می‌کند که با کشاورز کشت قراردادی ببندند.

بر اساس این گزارش، انجام کشت قراردادی نیاز به شرایط خاصی دارد و غالبا به دلیل فراهم نبودن برخی شرایط مشاهده می‌شود که برخی کشاورزان تمایل چندانی به انجام توافق برای کشت قراردادی ندارند. به طوری که رییس اتاق اصناف کشاورزی ایران در این خصوص به بازار گفت: در خصوص برخی محصولات مثل رب گوجه و چقندر‌قند کشاورز مجبور است محصول خود را به کارخانه تحویل دهد چون جای دیگری عمل‌آوری صورت نمی‌گیرد.

استقبال کم برنجکاران از کشت قراردادی

وی ادامه داد: با این وجود در مورد محصول برنج استقبال کشاورز از کشت قراردادی کمتر است چون نوسان بازار به قدری بالا است که کشاورز با توجه به تورم موجود، محصول خود را در بازار آزاد به قیمتی بالاتر می‌فروشد.

پیشه‌ور افزود: از سوی دیگر در چنین شرایطی برنجکار دیگر اجباری ندارد که وقتی محصول خود را برداشت کرد تحویل کارخانه یا مصرف‌کننده بدهد. بلکه می‌تواند در خانه انبار کند یعنی محصولی انبار‌خور است.

وی اظهار کرد: با این وجود در مورد برخی محصولات مثل دانه‌های روغنی، سویا، کلزا و گوجه‌فرنگی چون به اصطلاح انبار‌خور نیستند در نتیجه کارخانجات باید به میدان بیایند و از دولت اعتبارات بگیرند چون سرمایه در گردش کشاورزان بالا است در عین حال که ریسک کشاورزی هم بالا است و آسیب‌پذیر است.

پیشه‌ور افزود: از این جهت باید حمایت‌های ویژه‌ای شود تا کشاورز به کشت‌های قراردادی تن بدهد.

وی ادامه داد: از سوی دیگر برای اجرای درست کشت قراردادی تورم هم باید یک جا بایستد وگرنه اگر تورم روزبه‌روز افزایش یابد کشاورز آسیب می‌بیند. به عنوان مثال سال گذشته کشاورز برنج را به قیمت ۳۱  هزار و ۵۰۰ تومان فروخت و الان قیمت برنجی که محصول سال قبل است در بازار به ۱۰۰  هزار تومان رسیده است و در این میان سود را دلالان برده‌اند.

رییس اتاق اصناف کشاورزی ایران همچنین گفت: اگر کشت قراردادی صورت بگیرد و قیمت منصفانه باشد و دولت هم حمایت کند، کشاورز مجبور نمی‌شود بار را به دلال یا واسطه بدهد.

اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژه