چرایی تعلل آمریکا در اعلام نظر درباره پیش‌نویس احیای برجام/ هفته برزخی
به گزارش جهان صنعت نیوز: امروز دقیقا یک هفته از اعلام نظر طرف ایرانی به پیش‌نویسی که غربی‌ها بر مبنای طرح جوزف بورل که خودش آن را آخرین فرصت مصالحه خوانده بود، گذشته و به رغم آن فضای مثبت اولیه و استقبال‌هایی که شد؛ پاسخ روشنی از طرف آمریکایی دریافت نشده است. برجام و مذاکرات جاری در واقع در برزخ مانده و بلاتکلیف است. این سکوت و تعلل آمریکا البته معنادار است زیرا در این فاصله اتفاقات قابل‌توجهی نیز رخ داد. مثلا انتشار جزئیاتی از توافق احتمالی به نقل از علی باقری که تهران آن را تکذیب نکرد اما اروپا و آمریکاییها خیلی سریع آن را رد کردند! همچنین به تکاپو افتادن مقامات مسوول در رژیم صهیونیستی برای رایزنی با طرف‌های غربی و مشخصا آمریکا و اعمال فشار بر آنها. همچنین رایزنی‌های قابل توجه چهار رهبر جهان درباره ایران و مذاکرات احیای برجام. البته دیدار سران اروپایی با بایدن، صرفا حول محور ایران نبود و به گفت‌وگو درباره بحران اوکراین نیز پرداختند.
سیگنال‌های منفی؟
در مجموع، این مسائل سبب شد که برخی کارشناسان و رسانه‌ها در داخل، به سیگنال‌های منفی که از واشنگتن دریافت می‌شود اشاره کرده و امیدشان به حصول قریب‌الوقوع توافق را از دست بدهند. همچنان که رسانه آمریکایی اکسیوس نیز در گزارشی تاکید کرده بود که احیای برجام قریب‌الوقوع نیست.
این اما به معنی ناامیدی محض نیست و شاهدیم که بسیاری در تهران اصرار دارند به امیدوار ماندن و برای دلخوش ماندن به احتمال احیای برجام نیز بهانه‌های خوبی پیدا می‌کنند. مثلا اینکه جیم اسکیوتو، خبرنگار ارشد حوزه «امنیت ملی» شبکه سی‌ان‌ان دیروز در صفحه توییترش درباره مذاکرات احیای توافق هسته‌ای، نوشت: یک مقام ارشد وزارت امور خارجه [آمریکا] گفت، «برخی شکاف‌ها را پر کرده‌ایم اما برخی دیگر هنوز باقی مانده‌اند.»
روزنه‌های امید
میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین نیز در صفحه توییتر خود نوشت: «امروز با محسن نذیری‌اصل، نماینده دائمی ایران در سازمان‌های بین‌المللی در وین دیدار کردم. درباره برخی موضوعات مطرح مرتبط با مرحله نهایی مذاکرات وین بر سر برجام گفت‌وگو کردیم.» او در پیام دیگری درباره پاسخ ایران به پیشنهاد اتحادیه اروپا برای احیای برجام، نوشت: «ایران یک هفته پیش در چنین روزی، پیشنهادات نهایی و از نظر ما کاملا منطقی‌اش درباره پیش‌نویس احیای توافق را به دیگر شرکای مذاکرات ارائه کرد. بیایید امیدوار باشیم که بررسی این پیشنهادها در واشنگتن مدت زیادی طول نخواهد کشید.»
نشانه امیدوار‌کننده دیگر اما از سخنان ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه، در نشست هفتگی خود دریافت شد. آنجایی که وی در پاسخ به سوالی در ارتباط با موضوع مذاکرات و آخرین تحولات در این عرصه و برخی از گمانه‌زنی‌های منتشر شده در این ارتباط گفت: در موضوع مذاکرات ما هنوز در مسیر مذاکره هستیم و در همین چارچوب اجازه می‌خواهم که به استقبال جزئیات و روند بعدی که هنوز اتفاق نیفتاده نروید.
با در نظر گرفتن این نشانه‌ها است که تحلیلگران هنوز منتظر جواب آمریکاییها مانده و از بیان سناریو‌های بدبینانه پرهیز می‌کنند. این منتظران و امیدواران به احیای برجام اما خود به دو گروه تقسیم می‌شوند. یک گروه منتظر هستند که از درخواست‌های ایران مطلع شده، مواجهه آمریکا با فشارهای مخالفان داخلی و بیرونی برجام را بررسی کنند و در نتیجه یک تحلیل واقع‌بینانه ارائه کنند. گروه دیگر اما در فضای تمام حق با ما است و آمریکا دیر یا زود شکست خواهد، به سر برده و اصرار دارند که طرف آمریکایی حتی اگر الان از پس فشارهای صهیونیست‌ها برنیاید، در نهایت ناگزیر به عقب‌نشینی در مقابل ایران است!
چرایی تاخیر آمریکا؟
قاسم محبعلی، تحلیلگر مسائل بین‌المللی از جمله کارشناسانی است که در گروه اول جای می‌گیرد. او در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» گفت: «قبل از اینکه علت و آثار تاخیر آمریکا در پاسخگویی به پیش‌نویس مورد بحث در مذاکرات هسته‌ای را تحلیل کنیم، باید به نکاتی توجه داشته باشیم. نخست اینکه، ما نمی‌دانیم پاسخ ایران به پیش‌نویس مورد اشاره اتحادیه اروپا دقیقا چه بوده است و ایران چه نکاتی را به آن اضافه کرده است. اینکه ایران خواسته‌های جدید را مطرح کرده یا ملاحظات قابل‌توجهی داشته یا خیر، نکته مهمی است که باید به آن توجه کرد.»
وی افزود: «نکته دوم این است که آمریکاییها به دلایل مختلف که شاید یکی از این دلایل لابی رژیم صهیونیستی و کشورهای عربی، همچنین اعضای حزب دموکرات است، طبیعتا در پاسخگویی ملاحظاتی خواهند داشت.»
این کارشناس مسائل بین‌المللی ادامه داد: «نکته دیگر آنکه، بعید نیست آمریکاییها نیز بنا بر شرایط بازی خودشان را داشته باشند. یعنی آنها نیز ضمن اینکه به طور کلی با بازگشت به برجام موافق هستند، در حال زمان خریدن و چانه‌زنی بیشتر برای کسب منافع بیشتر هستند لذا باید بیش از این صبر کرد و منتظر واکنش طرف‌های غربی بود.»
محبعلی تاکید کرد: «جلسه اخیر رهبران سه کشور اروپایی با جو بایدن، جلسه مهمی بوده است و اگرچه خبر روشنی از آن منتشر نشده است، حتما می‌تواند در شرایط فعلی اثرگذار باشد لذا باید منتظر ماند و دید که آنها بین خودشان چه تفاهمی درباره برجام داشته‌اند.»
وی در پاسخ به اینکه «اگر فرض را بر این بگذاریم که آنچه به عنوان جزئیات توافق به نقل از علی باقری منتشر شد و از سوی طرف ایرانی هم تکذیب نشد؛ خواسته‌های ایران از توافق است، آیا سکوت آمریکاییها نشانه مخالفت با پیش‌نویس مورد بحث است و یا اینکه در حال زمان خریدن هستند؟» گفت: «به نظر من هر دو موضوع ممکن است. آنطور که آمریکا بعد از انتشار اخباری مبنی بر انعطاف طرف آمریکایی درباره لغو تحریم و مساله سپاه پاسداران، واکنش نشان داد و تکذیب کرد؛ می‌توان تصور کرد که آمریکاییها برخی از پیشنهادات یا خواسته‌های ایران را نپذیرفته‌اند.»
وی تاکید کرد: «همان‌طور که سخنگوی وزارت خارجه ایران گفت، ظاهرا مذاکرات ادامه دارد و باید منتظر ماند و دید که چه مسیری طی می‌شود.»
این مدیرکل پیشین در وزارت خارجه خاطرنشان کرد: «البته نکته حاشیه‌ای هم وجود دارد که به نظر من باید مورد توجه قرار داد. این نکته همان موضوع مبادله زندانیان دو تابعیتی آمریکا در ایران و ایران مقیم آمریکا است. اگرچه این موضوع در قالب برجام نیست اما شاید طرف آمریکایی منتظر باشد که در این زمینه هم نتیجه‌ای حاصل شود و یک فضای مثبت در افکار عمومی ایجاد شود و بعد از آن به پیش‌نویس مطرح در مذاکرات هسته‌ای پاسخ دهند.»
تعلل تا آبان‌ماه
جعفر قنادباشی، دیپلمات پیشین اما در گروه دوم از تحلیلگران داخلی قرار می‌گیرد. او در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» و در پاسخ به اینکه تاخیر آمریکاییها در اعلام نظر نهایی‌شان چه پیامی دارد؟ گفت: «تاخیر آمریکاییها نشان می‌دهد که آنها در تامین منافع ملی خود عاجز هستند و تحقق منافع ملی آنان در گرو خواست صهیونیست‌ها است. ریشه اصلی تاخیر آنها تماس‌های مقامات رژیم صهیونیستی، پیام‌ها و لابی‌های آنان در آمریکا است. این تاخیر آنها دلیل دیگری ندارد زیر آمریکاییها به این نتیجه رسیده‌اند که سیاست فشار بر ایران یک اشتباه فاحش بوده و این را علنا اعلام کرده‌اند. آنها می‌دانند که ادامه سیاست‌های قبلی به زیان آنها است اما گروه‌های فشار صهیونیستی به آنها اجازه نمی‌دهند در جهت منافع ملی خودشان عمل کنند.»
وی در پاسخ به اینکه فشار لابی صهیونیستی چقدر می‌تواند در شرایط موجود که مذاکرات تا اینجا رسیده، اثرگذار باشد؟ گفت: «آمریکاییها در شرایط بدی به خاطر بحران انرژی در پی مساله اوکراین قرار گرفته‌اند. همچنین در جهان به خاطر سیاست‌های مبتنی بر حمایت از دیکتاتورها مورد نفرت بوده و می‌توان گفت که در یک شرایط وانفسا قرار دارند. لذا پیش‌بینی می‌شود که خیلی نگذرد تا بتوانند راه خود را صهیونیست‌ها جدا کنند اما تا وقتی که صهیونیست‌ها مانع ایجاد می‌کنند، عاجز هستند. فعلا از مواضع خود عقب‌نشینی کرده‌اند اما اعلام نمی‌کنند تا موجب ناخشنودی صهیونیست‌ها نشوند.»
وی همچنین درباره اینکه منظور از «فعلا» دقیقا چند وقت است؟ گفت: «تصور من این است که آمریکاییها شیوه خود را تغییر داده و امتیازدهی قطره‌چکانی خود را بیشتر خواهند کرد. این اما احتمالا تا انجام انتخابات آتی آنها ادامه خواهد یافت. به نظر من تا آن زمان به صورت مرحله‌ای عقب‌نشینی خود را اعلام می‌کنند و ناگزیر هستند که تا پیش از انتخابات آبان ماه امتیازی به ایران بدهند تا لااقل در بحران انرژی از روسیه عقب نمانند.»
اینکه خوش‌بینی قنادباشی به اینکه آمریکا حتی اگر الان به اندازه کافی همراهی نکند تا قبل از انتخابات ماه اکتبر در آمریکا چنین خواهد کرد؛ بعدا معلوم خواهد شد. فعلا اما به قول محبعلی باید منتظر ماند و دید که خواسته‌های ایران از توافق احتمالی چیست و آمریکا تحت تاثیر فشارهای مخالفان برجام به آن چه واکنشی نشان می‌دهد.
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهسیاسیلینک کوتاه :