نوسان سیاسی دلار
به گزارش جهان صنعت نیوز: بررسی‌ها نشان می‌دهد که از زمان جدی‌تر شدن مذاکرات برجامی و افزایش خوش‌بینی‌ها به آینده برجام، شیب کاهش قیمت دلار تند شد و تا محدوده قیمتی ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی پایین رفت. از دیروز اما بازار ارز بار دیگر جان گرفت و دلار یک پله دیگر بالا آمد. نرخ ۲۹ هزار و ۸۰۰ تومانی بالاترین نرخی است که دلار در معاملات روز گذشته به خود دید. چند فاکتور مهم و اساسی در تغییر جهت بازار ارز در معاملات دیروز نقش داشته‌اند؛ فاکتور نخست را می‌توان بدبینی معامله‌گران بازار به آینده برجام دانست. هرچند اخبار مثبت سیاسی دلیل اصلی ریزش دلار در چند روز اخیر بوده است اما برخی معامله‌گران این موضوع را تنها خبرسازی برای کنترل قیمت ارز در بازار عنوان می‌کنند. فاکتور دومی که توانسته در افزایش قیمت ارز نقش داشته باشد صعودی شدن قیمت اسکناس در بازارهای همسایه بوده است. در عین حال فضای مبهم اقتصادی کشور نیز دیگر فاکتور تاثیرگذار بر دلار است و افزایشی شدن قیمت آن را رقم می‌زند.
در مجموع انتظار می‌رود تاخیر در انجام مذاکرات دلار را آماده ورود دوباره به نرخ‌های بالای ۳۰ هزار تومان کند. در این شرایط عقب‌نشینی دلار به نرخ‌های کمتر از ۳۰ هزار تومان تنها با اعلام خبرهای امیدوارکننده از وین امکان‌پذیر خواهد بود.
بازار ارز در سومین روز از معاملات خود تغییر جهت داد و وارد فاز صعودی شد. در معاملات روز گذشته و برخلاف تصورات رایج اسکناس آمریکایی توانست یک پله دیگر بالا بیاید و از نیمه کانال ۲۹ هزار تومان عبور کند.
مشاهدات از سایت‌های اعلام قیمت دلار نشان می‌دهد که دلار توانست تا ۲۹ هزار و ۸۰۰ تومان نیز پیش برود و آمادگی خود برای ورود مجدد به کانال ۳۰ هزار تومانی را اعلام کند. هرچند دلار در این کانال قیمتی نوسان داشت و در ساعات بعد از ظهر دیروز تا نیمه کانال ۲۹ هزار تومان نیز ریزش کرد، با این حال افزایش حدود هزار تومانی اسکناس آمریکایی در معاملات پیش از ظهر نشان از تحرکات جدید ارزی در بازار داشت. اما روند افزایش قیمت‌ها در سایر بازارها نیز محسوس بود به طوری که دلار در توافقی که تا کانال ۲۶ هزار تومان نیز پیشروی کرده بود دیروز با نرخ ۲۹ هزار و ۳۶۰ تومان به کار خود پایان داد. در عین حال دلار صرافی ملی نیز دیروز به کانال قیمتی ۲۷ هزار تومان نفوذ کرد. بر این اساس می‌توان گفت که روند افزایش قیمت‌ها در همه بازارهای قیمتی روز گذشته دیده شد.
ضد و نقیض‌های برجامی
اما اگر نگاهی جدی‌تر به وضعیت بازار ارز در چند وقت اخیر بیندازیم با وضعیت مشابه آنچه در سال‌های قبل دیده می‌شود نیز روبه‌رو بوده‌ایم. در حقیقت به دنبال ریزش چند هزار تومانی قیمت دلار بسیاری از معامله‌گران روانه بازارهای خرید و فروش دلار شدند تا از ریزش‌های دلاری بازار بی‌بهره نمانند. به این ترتیب تشکیل صف‌های طویل پشت صرافی‌ها تصویر این روزهای بازار بود، تصویری که در چند سال اخیر و در بحبوحه تحولات سیاسی به کرات دیده شده است. آن‌طور که شنیده‌ها نیز حاکی از آن است افراد می‌توانند با در دست داشتن کارت ملی اقدام به خرید ارزی سهمیه‌ای از صرافی‌ها کنند و همین موضوع نیز باعث تشکیل صف از سوی معامله‌گران بازار شده است. در خصوص چرایی رشد قیمت دلار در معاملات دیروز نیز در وهله نخست باید وضعیت مذاکرات را بررسی کرد. در این خصوص باید اعلام کرد که هفته گذشته جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از متنی پیشنهادی برای دستیابی به توافق هسته‌ای با ایران رونمایی کرد. از همان ابتدا نیز اعلام شد که ایران به این متن واکنش مثبت نشان داده با این حال باید منتظر اعلام پاسخ‌های روشن از سوی مقامات ایرانی باشیم. هرچند تاکنون ادعاهای مختلفی از سوی رسانه‌های خارجی مطرح شده که سیگنال‌های مثبتی روانه بازار ارز ایران کرده‌اند اما اظهاراتی که در این خصوص مطرح می‌شود کماکان ضد و نقیض است.
در معاملات بعد از ظهر دیروز اما یک خبر سیاسی دیگر توانست بازار ارز را ریزشی کند. جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در یک کنفرانس خبری اعلام کرد که پاسخ ایران به پیشنهاد این اتحادیه درباره احیای برجام معقول بوده است. همین خبر باعث شد که دلار از نیمه کانال ۲۹ هزار تومان نیز پایین‌تر بیاید و در نرخ ۲۹ هزار و ۴۵۰ تومان متوقف شود.
چشم‌انداز دلاری اقتصاد
برای مثال آمریکا بعد از گذشت یک هفته هنوز پاسخ نهایی خود را به درخواست‌های ایران در خصوص متن پیشنهادی اروپا اعلام نکرده است. در همین رابطه نیز ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه ایران درباره احتمال مخالفت آمریکا به پیشنهادات اروپا گفته «روابط اقتصادی خارجی و مسائل تجاری را با روند مذاکرات رفع تحریم‌ها گره نزدیم و نخواهیم زد. هنوز از سوی طرف مقابل مشخصا دولت آمریکا پاسخی به پیشنهادات طرف اروپایی دریافت نکردیم و ایران از خطوط قرمز خود عقب‌نشینی نخواهد کرد.” به گفته وی، تا درباره همه چیز توافق نشود، توافقی صورت نگرفته است. ایران از حقوق قانونی خود عقب‌نشینی نخواهد کرد. در همین حال گزارشگر پولیتیکو هم اعلام کرده ایالات‌متحده احتمالا تصمیم خود را در مورد پیشنهاد ایران گرفته است، اما در حال مشورت با متحدان E3، احتمالا رژیم صهیونیستی و غیره، قبل از ارسال است. این خبرها در کنار سایر خبرهایی که در روزهای اخیر نقل شده زمینه‌ساز رشد و یا ریزش قیمت دلار شده‌اند. همان‌طور که گفته شد خوش‌بینی معامله‌گران نسبت به توافق توانست به سقوط دلار تا نیمه کانال ۲۸ هزار تومان در معاملات روز یکشنبه هفته جاری نیز بینجامد اما دیروز دلار روند صعودی به خود گرفت تا روشن شود که معامله‌گران نسبت به آینده مذاکرات بدبین شده‌اند. به نظر می‌رسد این تصور در میان خریداران و فروشندگان در حال شکل‌گیری است که اعلام وضعیت مذاکرات تنها خبرسازی برای کنترل قیمت ارز و نزولی کردن روند قیمت‌ها بوده است.
نکته قابل توجه دیگر در خصوص وضعیت روز گذشته بازار ارز افزایش قیمت‌ها در بازارهای همسایه بود، به طوری که دلار هرات دیروز با افزایش ۹۲۰ تومانی قیمت مواجه شد و به ۲۹ هزار و ۴۰۰ تومان رسید. در عین حال دلار در بازار سلیمانیه نیز بیش از هزار و ۳۰۰ تومان افزایش قیمت داشت و به ۲۹ هزار و ۹۶۰ تومان رسید. بنابراین دو موضوع مذاکرات و تغییر قیمت دلار در بازارهای همسایه عوامل اصلی رشد قیمت اسکناس آمریکایی در بازار ارز ایران بوده‌اند. کارشناسان نیز بر این باورند که خبرهای برجامی سهم قابل توجهی در ترسیم مسیر ارزی بازار دارد و در صورتی که تعجیلی در دستیابی به توافق وجود نداشته باشد نوسانات قیمت ارز تداوم خواهد یافت.
هرچند نوسانات اندک و کوتاه‌مدت ارزی چندان نمی‌تواند بر فعالان اقتصادی اثرگذار باشد با این حال اگر سرنوشت مذاکرات روشن نشود و نوسانات قیمتی بازار نیز کمامان تداوم داشته باشد در این صورت زیان‌های ناشی از این موضوع گریبان فعالان اقتصادی را نیز خواهد گرفت. ناگفته نماند که صاحب نظران برای بررسی وضعیت بازار ارز در بلندمدت عملکرد شاخص‌های اقتصادی را زیرنظر می‌گیرند. بر این اساس اگر در سایه عدم توافق، کسری بودجه بردوام باشد، نقدینگی رشد کند و تورم نیز صعودی باشد آهنگ رشد دلار در بلندمدت نیز کند نخواهد شد و بنابراین باید منتظر دلارهای بالای ۳۰ هزار تومان در ماه‌های پیش‌رو باشیم.
موانع بازگشت دلارهای نفتی به اقتصاد
مسعود دانشمند، دبیر سابق خانه اقتصاد ایران در گفت‌وگوی خود با «جهان‌صنعت» گفت: بازار ارز ایران چند سال است که در بحبوحه تحولات سیاسی دچار نوسان قیمتی می‌شود. در روزهای اخیر نیز خبرهای جدیدی از مذاکرات به گوش رسیده و همین مساله نیز زمینه‌ساز ریزش قیمت دلار شده است. از آنجا که اتفاق ویژه‌ای در حوزه‌های پولی و اقتصادی حادث نشده است، ریشه اصلی نوسانات این روزهای بازار ارز را باید ناشی از هیجانات ارزی بازار دانست.
به گفته وی، ارزش واقعی دلار بر اساس قدرت خرید بالای ۳۰ هزار تومان است و هر تلاشی در راستای کاهش قیمت دلار نمی‌تواند به تثبیت آن در نرخ‌های زیر ۳۰ هزار تومان کمک کند.
دانشمند ادامه داد: نه تغییری در عرضه ارز بازار ایجاد شده و نه تقاضا تغییری کرده است و بنابراین نوسان قیمت دلار را تنها می‌توان ناشی از هیجان معامله‌گران دانست. برخی تصور می‌کنند که بعد از به نتیجه رسیدن مذاکرات حجم زیادی دلار وارد چرخه اقتصادی کشور می‌شود این در حالی است که موانع بسیاری بر سر بازگشت ارز به کشور وجود دارد. حتی اگر همین امروز به ما بگویند که برجام احیا شده و به ایران اجازه بدهند که روزانه ۴/۲ میلیون بشکه نفت بفروشد. اما سوال این است دولت چگونه می‌تواند درآمدهای حاصل از فروش نفت را وارد چرخه اقتصادی کند؟
[ ] وی خاطرنشان کرد: واقعیت این است که تا مساله FATF و سوئیفت حل نشود نمی‌توان این درآمدها را وارد چرخه صادرات و واردات کرد. حتی اگر مسوولین به دنبال حل مساله FATF نیز باشند باید اجلاس گروه ویژه اقدام مالی آغاز به کار کند تا ما بتوانیم درخواست خود را ارسال کنیم و درخواست ما در نوبت رسیدگی قرار بگیرد. بنابراین برجام به تنهایی نمی‌تواند کمکی به رهایی از چالش‌های اقتصادی کند و عبور از موانعی چون FATF و سوئیفت برای دسترسی به دلارهای نفتی و تزریق آن به اقتصاد ضروری است.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهسیاسیلینک کوتاه :