خشونت برای انحراف افکار عمومی

به گزارش جهان صنعت نیوز:  مثلا همین گفته اخیر دبیر ستاد امر به معروف خراسان‌رضوی که «می‌توان کارمندان دولت را به دلیل گذاشتن عکس بی‌حجاب در پروفایلشان اخراج کرد» و یا به گفته دبیر ستاد امر به معروف استان اصفهان که «استخدام مربی خارجی برای زنان مسلمان خلاف قرآن است» نمونه‌هایی از افزایش احساسات منفی در میان مردم کشور است. البته برخی اوقات حرف‌هایی هم حول محور جریمه کردن افراد بی‌حجاب و بد‌حجاب بیان می‌شود که پس از مدتی نیز تکذیب می‌شوند ولی به گفته کارشناس‌ها این‌گونه اظهارات و انتشار چنین خبرهایی، آسیب‌های اجتماعی و روانی بسیاری را به جامعه وارد می‌کند. در همین راستا گروهی از منتقدین که از روحانیون نیز هستند معتقدند عکس پروفایل بی‌حجاب و یا استخدام مربی خارجی نه‌تنها خلاف شرع نیست بلکه منع قانونی نیز ندارد. همچنین عده‌ای از جامعه‌شناسان و روانشناسان بر این باورند که انتشار این‌گونه خبرهای منفی و ایجاد دلهره برای مردم، آن هم در شرایط اقتصادی که اکثریت جامعه را درگیر کرده باعث افزایش تنش و دلسردی آنها نسبت به کشور می‌شود.

تضعیف نظام در پی فراموشی منکرهای اصلی

«این سخنان و رفتار‌ها جدا از تبعاتی که در زمینه‌های مختلف به دنبال دارند، به طورکلی از نظر شرعی و فقهی نیز صحیح نیستند»… این داوری محمدتقی فاضل‌میبدی عضو مجمع محققین و مدرسین قم در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» درباره مسائل بالاست. او می‌گوید: از نظر شرعی و نظر بیشتر فقها گذاشتن عکس بی‌حجاب در پروفایل و یا استخدام مربی خارجی و مسائلی از این قبیل اشکالی ندارد و حتی قانون صریحی نیز در این خصوص وجود ندارد. در واقع متاسفانه این اظهارات ناشی از ترویج نوعی دینداری سلیقه‌ای در مملکت است که به نظر می‌رسد شاید پشت پرده آن منافع شخصی نهفته باشد، اگر بخواهند با این دینداری سلیقه‌ای مردم را هرچه بیشتر گرفتار مناسک دینی ولو غلط کنند، پشت سر آن می‌توانند کارهای بیشتری انجام دهند.

فاضل میبدی بیان کرد: متاسفانه برخی از مسوولانی که برای جلوگیری از معلوم شدن چند تار موی یک زن گشت ارشاد راه می‌اندازند، از مسائل مهمتری مثل اختلاس و سوءاستفاده‌های مالی غافل شده‌اند. همین باعث می‌شود در شرکتی مثل فولاد مبارکه شاهد سو‌ءاستفاده مالی کلانی باشیم. نکته اصلی اینجاست که سو‌ءاستفاده مالی، دزدی مخفی، دست در جیب مردم کردن و غیره را منکر هستند؛ اما چرا هیچ‌وقت در جامعه ما برای چنین مسائلی گشت ارشاد نمی‌گذارند؟ ولی به جای آن به سمت مسائل فرعی می‌روند و مردم را سرگرم‌ می‌کنند تا مسائل اصلی فراموش شوند.

عضو مجمع محققین و مدرسین قم ادامه داد: این روز‌ها بزرگ‌ترین منکری که در جامعه ما صورت گرفته ارائه گزارش مجلس از فولاد مبارکه است. علمای اسلام و مراجع و هرکسی که دلسوز دین است باید اینجا فریاد بزند چراکه اگر چنین مسائلی را منکر می‌دانستیم گرفتار منکرات کوچکی همچون بد‌حجابی زنان نمی‌شدیم. منکر بعدی همین موضوع است که چند جوان با اسم اسلام، قرآن و یا گشت ارشاد رفتارهایی انجام می‌دهند که به تحریف دین و فراری دادن جوانان از دین ختم می‌شود.

 وی گفت: علی (ع) فرموده‌اند «اگر منکر‌های اصلی فراموش شد و به سمت منکر‌های فرعی رفتند، آن نظام از بین خواهد رفت.» این دقیقا همین کاری است که امروز در جامعه شاهد آن هستیم. به طورکلی به نظر من این جرم‌های صغیره، نیستند و اقداماتی مثل برخوردهای فیزیکی، انداختن زنان در ون و این درگیری‌ها آبروی اسلام را می‌برد. آقایان فکر می‌کنند چنین کارهایی وظیفه شرعی آنها است در حالی که خلاف شرع است. بنابراین اگر واقعا به دنبال انجام وظایف شرعی خود هستند، امید را در جوانان ایجاد کنند و سرمایه برای رشدشان در نظر بگیرند تا برای کشور خلاقیت داشته باشند و در آن خدمت کنند.

فاضل‌میبدی درخصوص تبعات منفی چنین رفتار‌ها و اظهارنظرهایی توضیح داد: «آسیب‌های منفی بسیاری نظیر دین‌ستیزی و دین‌گریزی را ایجاد می‌کند. از تبعات دیگر آن می‌توان به گفته رییس سازمان نظام پزشکی درخصوص خروج بسیاری از پزشکان متخصص از کشور اشاره کرد که نشان می‌دهد متخصصان در حال مهاجرت هستند.

عضو مجمع محققین و مدرسین قم در پایان تاکید کرد: هویت نظام اسلامی این مسائل نیست بلکه هویت اسلام‌، عدالت اجتماعی، نبود فقر و نبود کینه است. متاسفانه ما روح اسلام و انقلاب را گرفته‌ایم و مسائلی را پررنگ می‌کنیم که نه انقلاب، نه دین و نه وعده‌هایی است که به مردم داده‌ایم. بنابراین بهتر است آقایان به منکرات اصلی و مسائل مهم‌تر بپردازند و مشکلات تشنگی، خشکسالی، فقر و غیره را حل کنند و زنان جامعه ما حتی اگر چند تار مویشان مشخص بود را رها کنند.

منحرف کردن افکار عمومی

امیر محمود حریرچی- جامعه‌شناس- هم که معتقد است دولت سیزدهم بیشتر به دلیل ناکارآمدی در تحقق وعده‌های خود قصد به انحراف کشاندن افکار عمومی را دارد، به «جهان‌صنعت» گفت: در واقع چون دولت فعلی باعث شده است روزبه‌روز وضعیت مردم در حوزه‌های مختلف که مهم‌ترین آن مسائل اقتصادی است، وخیم‌تر شود، برخی می‌خواهند با چنین اقدامات و اظهارنظراتی اعلام حضور کنند تا مردم متوجه شوند که دولت می‌تواند کارهای زیادی از جمله همین موضوع اخراج و یا جریمه کردن را اجرایی کند. از آنجا که دولت نیز می‌داند که چنین حرف‌ها و یا به قول خودشان دستوراتی، قابلیت اجرا ندارند، ولی منت اجرا نکردن آنها را بر سر مردم می‌گذارد.

آسیب‌شناس اجتماعی در ادامه با بیان اینکه «مردم درباره دولت‌ها همه چیز را می‌دانند» افزود: یک زمانی این اتفاقات می‌توانست نگرانی را در میان مردم افزایش دهد ولی اکنون مردم می‌دانند که چنین حرف‌هایی بیشتر رفتارهای نمایشی هستند. دولت‌ها همواره در حال ایجاد مانور‌های اینچنینی هستند تا مردم را سرگرم کنند اما شاید دیگر گوش مردم بدهکار نباشد ولی در عین حال این موضوع که هیچ حرکتی در جهت منافع مردم و رفع مشکلات آنها صورت نمی‌گیرد و نخواهد گرفت اعصاب مردم را به‌هم می‌ریزد و در مردم حس رهاشدگی ایجاد می‌کند.

حریرچی با اشاره به اینکه مردم فکر می‌کنند دولت نگاهی از بالا به آنها دارد، ادامه داد: تمام این ادعا‌ها و نمایش‌های دولت بی‌فایده است چراکه واقعا در میان مردم نیستند که اگر بودند صدای مردم را می‌شنیدند و از کنار دردهایشان به سادگی عبور نمی‌کردند. نتیجه همه اینها این است که مردم، دولت‌ها را به چشم ارباب خود می‌بینند و فکر می‌کنند اهمیتی برای دولتمردان خود ندارند. این نگاه ارباب – رعیتی درست نیست و همچنین اینکه معضلاتی مثل فقر، سختی‌ها و مشکلات مردم را نادیده می‌گیرند و در مقابل آن اخراج نکردن کارمندان دولت به دلیل بی‌حجابی عکس‌هایشان را نشانه علاقه خود نسبت به مردم می‌دانند که این به معنی دوست داشتن نیست.

وی درباره تبعات و آسیب‌های اجتماعی این اتفاقات تصریح کرد: از جمله آسیب‌های وارد شده به مردم می‌توان به افزایش اضطراب، عصبانیت، شاد نبودن، احساس رها‌شدگی، از بین رفتن همبستگی اجتماعی و بی‌اعتمادی مردم نسبت به مسوولان که سال‌هاست ایجاد شده اشاره کرد. اما این موارد به نظر می‌آید در این یک سال اخیر به دلیل نوع گفته‌ها و رفتارهای دولت این بی‌اعتمادی افزایش یافته است. این موضوعات پیامدهایی برای دولت نیز دارد. مثلا بالاخره مسوولان متوجه خواهند شد که مردم آگاه شده‌اند و دیگر نمی‌توانند مردم را ساده فرض کنند و باید دست از شوآف و نمایش بردارند.

این جامعه‌شناس در پایان اظهار کرد: اینکه مسوولی می‌گوید مسائل ما مسائل اقتصادی نیستند بلکه مسائل فرهنگی و اجتماعی هستند نشان می‌دهد چقدر از موضوع و شرایط فعلی فاصله دارند. حتی نمی‌دانند که در ابتدا مبنای هرچیزی توسعه اقتصادی است و پس از آن، توسعه اقتصادی منجر به ایجاد توسعه اجتماعی و فرهنگی می‌شود که در نتیجه جامعه به عنوان سرمایه شناخته می‌شود و می‌توان روی حمایت چنین جامعه‌ای حساب باز کرد. در نتیجه همین نادیده گرفتن‌ها و بی‌توجهی‌ها به اصلی‌ترین زمینه‌های توسعه و عبور از این مسائل است که وضعیت ناهنجار فعلی را در جامعه ایجاد می‌کند.

افزایش تنش‌های مردم

سختگیری‌ها و ایجاد فضای منفی در جامعه از لحاظ روانی نیز آسیب‌های زیادی به مردم وارد می‌کند. در این‌باره سمانه تابش روانشناس بالینی در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» بیان کرد: از نظر روانشناسی به طورکلی در بخشی از زمینه‌ها ارزیابی مردم از ماموران نظامی و امنیتی با احساس نگرانی همراه است.

تابش درباره گشت ارشاد افزود: موضوع گشت ارشاد نیز فارغ از وظیفه اصلی خود یعنی حفاظت از شئونات اسلامی، به دلیل لباس نظامی خود برای مردم و حتی کسانی که از نظر ظاهری نیز مشکلی ندارند، دغدغه و نگرانی ایجاد می‌کند. حال فکر کنید این ظاهر نظامی به همراه رفتارها و سختگیری‌ها چه بار روانی سنگینی را به مردم تحمیل می‌کند. به نظر من اگر در مرحله اول تعریف گشت ارشاد، نحوه حضور ماموران و برخوردشان از تعریف نظامی به یک تعریف اجتماعی تغییر کند، می‌تواند از بار روانی آن بکاهد.

روانشناس بالینی ضمن بیان اینکه حضور ماموران پلیس و ایجاد قانون‌های سختگیرانه در رابطه با رعایت شئونات اسلامی، به لحاظ ذهنی برای مردم نگرانی ایجاد می‌کند، گفت: به طور طبیعی انسان‌ها نشانه‌های ویژه‌ای از عوامل خطر دارند که متاسفانه به نقطه‌ای رسیده‌ایم که ماموران پلیس و یا قوانینی که باید به منظور حفاظت از مردم و راحتی آنها ایجاد شوند، به عنوان نشانه‌ای از تهدید تلقی شده و مردم را دغدغه‌مند‌تر کرده است. چنین اتفاقاتی آن هم در وضعیتی که هر یک از مردم درگیر مشکلات اقتصادی، شغلی، خانوادگی و یا بیماری هستند، تنش‌های ذهنی و روانی آنها را افزایش می‌دهد.

اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژه