تکمیل زنجیره بازگشت اعتبار به چک
به گزارش جهان صنعت نیوز: بانک مرکزی در راستای اجرای بند ب ماده ۵ مکرر قانون صدور چک، برنامه‌ریزی‌های لازم را آغاز و پس از انجام اقدامات گسترده، زیرساخت‌های فنی مرتبط برای تغییر وضعیت عملیات مسدودسازی در سامانه تبادل احکام قضایی از آفلاین به آنلاین فراهم شد. مجموعه این زیرساخت‌ها به راه‌اندازی سامانه «محچک» با قابلیت به‌کارگیری استعلام، مسدودسازی و رفع مسدودی آنلاین حساب‌های بانکی منتهی و از هفتم خرداد ماه سال جاری به صورت آزمایشی عملیاتی شد.
کاهش زمان اقدام برای رفع سوءاثر چک در کنار افزایش ارزش مجموع چک‌های رفع سوءاثر شده تنها کمتر از ۳ ماه پس از اجرای آزمایشی سامانه محچک (مسدودی حساب‌های چک‌های برگشتی)، نشان‌دهنده اثر چشمگیر این اقدامات در کاهش هزینه‌های تبادلات اقتصادی و افزایش اعتبار چک در کشور است. به صورتی که متوسط زمان رفع سوءاثر ۸۰ درصد از مبالغ چک‌های برگشتی چک با کاهش ۶۳ درصدی از ۴۰ روز به ۱۵ روز کاهش یافته است. همچنین زمان متوسط رفع سوءاثر این چک‌ها با کاهش ۹۰ درصدی از ۳۷ روز به ۳ روز کاهش پیدا کرده است.
گفتنی است تا قبل از راه‌اندازی این سامانه، مجموع مبلغ چک‌های برگشتی که توسط صادرکنندگان چک رفع سوءاثر می‌شدند حدود ۶۰ درصد بود. در حال حاضر این نسبت به ۸۵ درصد رسیده است. بنا بر این گزارش، تعداد چک‌های پردازش شده به کل چک‌های برگشتی در سامانه محچک از ۲۲ درصد در ابتدای راه‌اندازی این سامانه به ۱۰۰ درصد چک‌ها پس از هفت هفته رسید. تاکنون در این سامانه ۱/۱ میلیون چک برگشتی پردازش شده است که ۲/۵ میلیون حساب متعلق به صادرکنندگان چک برگشتی به مبلغ ۱۷ هزار میلیارد تومان تاکنون مسدود شده است.
در همین مدت ۳ و نیم میلیون حساب با مبلغ ۱۴ هزار میلیارد تومان نیز پس از طی کردن فرآیند رفع سوءاثر رفع مسدودی شده‌اند. سامانه محچک و اجرایی شدن قانون جدید صدور چک همچنین اثر قابل ملاحظه‌ای در کاهش زمان اقدام برای رفع سوءاثر چک داشته است؛ در ابتدای سال ۹۸، افراد صادرکننده چک برگشتی به طور متوسط پس از حدود ۱۵۰ روز برای رفع سوءاثر چک اقدام می‌کردند، اما این زمان در حال حاضر به کمتر از یک ماه کاهش یافته است.
روش کار سامانه محچک بدین صورت است که پس از غیر قابل پرداخت بودن یا کسری مبلغ چک، اطلاعات چک برگشتی توسط بانک یا موسسه اعتباری در سامانه یکپارچه بانک مرکزی (سماچک) ثبت و کد رهگیری دریافت می‌شود. پس از گذشت ۲۴ ساعت از ثبت اطلاعات و در صورت عدم رفع سوءاثر چک، مراتب به سامانه محچک اعلام می‌شود. سامانه محچک موجودی تمام حساب‌های صادرکننده و امضاءکنندگان چک را از شبکه بانکی استعلام کرده و بر اساس موجودی استعلام شده، عملیات مسدودسازی وجوه حساب‌ها به میزان کسری مبلغ چک بر اساس اولویت مشخص شده برای حساب‌ها انجام می‌دهد. در صورت ثبت رفع سوءاثر چک برگشتی در سامانه سماچک نیز، فرآیند رفع مسدودی تمام وجوه مسدود شده توسط سامانه محچک آغاز می‌شود.
لازم به ذکر است پس از گذشت بیست و چهار ساعت از ثبت برگشت چک در سامانه بانک مرکزی علاوه بر مسدودسازی وجوه تمام حساب‌های صادرکننده چک نزد شبکه بانکی به میزان مبلغ کسری چک، امکان هرگونه افتتاح حساب و صدور کارت بانکی جدید، پرداخت هرگونه تسهیلات بانکی یا صدور ضمانتنامه ارزی یا ریالی و گشایش اعتبار اسنادی ارزی یا ریالی برای صادرکنندگان چک برگشتی وجود ندارد.
نیاز به پول نقد کاهش می‌یابد
در همین راستا، رییس کل بانک مرکزی در مراسم رونمایی از این سامانه با بیان اینکه وقتی مردم به هم اعتماد نداشته باشند بیشتر به سمت مبادلات نقدی سوق پیدا می‌کنند، تاکید کرد: سامانه محچک حلقه تکمیلی بود که اعتبار را به چک برگرداند.
علی صالح‌آبادی با بیان اینکه این سامانه یکی از پیچیده‌ترین سامانه‌های بانکی است که افتتاح شده، اظهار کرد: با اجرای سامانه محچک امکان مسدودی حساب‌ها به میزان مبلغ کسری چک فراهم می‌شود.
وی با بیان اینکه شاهد تحولی مهم در صنعت بانکداری هستیم که امیدواریم نیاز به ابزار نقدی هم کاهش پیدا کند، تصریح کرد: هرچند با اقدامات قبلی بانک مرکزی مانند سامانه صیاد امکان ثبت، استعلام و تایید چک فراهم شد و اعتبار خوبی به چک برگشته بود، اما یکی از حلقه‌های مفقودی که وجود داشت با سامانه محچک تکمیل شد.
صالح‌آبادی با تاکید بر اینکه مهم‌ترین گام‌های قانون چک انجام و این قانون تکمیل شد، افزود: یکی از مهم‌ترین ابزارها پرداخت چک است که حتما باید معتبر باشد و آثار اقتصادی خوبی هم داشته باشد. با اجرای سامانه محچک تشکیل پرونده‌های قضایی هم کاهش پیدا خواهد کرد و قاضی و دستگاه قضا نیز مانند بانک می‌تواند به صورت آنلاین حساب را مسدود کند.
رییس کل بانک مرکزی تاکید کرد: اوراق گام هم مشابه سامانه محچک عمل می‌کند به نحوی که در فضای تولیدی و صنعتی کشور نقش معاملات اعتباری را بازی خواهد کرد، چرا که می‌تواند نیاز به منابع نقدی را کاهش داده و از فشار به منابع بانکی جلوگیری کند.
صالح‌آبادی با بیان اینکه با تسهیل دستورالعمل اوراق گام در شورای پول و اعتبار به محض صدور اوراق در بازار سرمایه قابل معامله است، گفت: با این اتفاق در یک ماه اخیر ۷ هزار و ۵۶۰ میلیارد تومان اوراق گام صادر شد که نسبت به ماه‌های گذشته سرعت آن بسیار قابل توجه است.
رییس کل بانک مرکزی در ادامه از انتشار اوراق ارزی در سال جاری خبر داد و گفت: رمزریال به‌صورت آزمایشی آخر شهریورماه اجرایی و عرضه می‌شود. اوراق ارزی در هیات عامل بانک مرکزی تصویب شده و منتظر هستیم که درخواست‌ها به بانک مرکزی ارائه شود. چند درخواست در حال بررسی است که مجوز می‌دهیم و امسال حتما اوراق ارزی منتشر می‌شود.رییس کل بانک مرکزی درباره بررسی طرح بانکداری جمهوری اسلامی ایران در مجلس نیز گفت: این طرحی است که نمایندگان تهیه کردند و ما هم به‌عنوان بانک مرکزی نظرات خود را ارائه کردیم. بخشی از نظرات بانک مرکزی در طرح بانکداری مجلس اعمال شده و نیازمند اصلاحاتی است. ما پیشنهادات خود را ارائه کردیم و چنانچه اعمال شود، اقتدار خوبی به بانک مرکزی می‌دهد.
۱۴ هزار میلیارد تومان چک رفع مسدودی شد
معاون فناوری‌های نوین بانک‌مرکزی نیز در این مراسم گفت: ۹۹ هزار میلیارد تومان مجموع مبلغ چک‌های پردازش شده در محچک است. همچنین مبلغ مسدود شده در محچک ۱۷ همت بود که از این میزان ۱۴ همت رفع مسدودی توسط محچک شد.
مهران محرمیان از کاهش قابل توجه چک‌های برگشتی با اجرای قانون جدید چک خبر داد و گفت: تاکنون در سال جاری ۸/۱ میلیون چک برگشت خورده که ۱/۱ میلیون آن در محچک پردازش شده است. همچنین ۲/۵ میلیون حساب مسدود شده و ۴/۳ میلیون حساب نیز رفع مسدودی شد.
وی افزود: ۹۹ هزار میلیارد تومان مجموع مبلغ چک‌های پردازش شده در محچک است. همچنین مبلغ مسدود شده در محچک ۱۷ همت بود که از این میزان ۱۴همت رفع مسدودی توسط محچک شد. در ابتدای کار ۲۰ درصد چک‌ها در سامانه محچک وارد شده بود اما در حال حاضر دوهفته است که ۱۰۰ درصد چک‌ها در محچک پردازش می‌شود.
محرمیان در خصوص آمار چک‌های برگشتی نیز گفت: این آمار از ۷۷۰ هزار به ۵۰۰ هزار فقره رسیده است. ضمن اینکه مدت زمانی که طول می‌کشید فرد چک برگشتی را رفع سواثر کند به زیر یک ماه رسیده است.
به گفته این مقام مسوول در بانک مرکزی، قبل از راه‌اندازی محچک حدودا ۶۰ درصد چک‌ها رفع سواثر می‌شد که در حال حاضر به ۸۵ درصد رسیده است. با راه‌اندازی محچک بیش از ۸۰ درصد مبالغ چک‌های برگشتی پس از ۳ روز رفع سواثر شدند در حالی که قبلا این مدت زمان، ۳۷ روز بود که زمان متوسط رفع سواثر برای ۸۰ درصد چک‌ها ۹۰ درصد کاهش پیدا کرده است.
لینک کوتاه :