بازیخوانی گروسی در برجام

به گزارش جهان صنعت نیوز:  «جوزف بورل» هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپایی نیز در اظهارنظری رسانه‌ای ضمن خوش‌بینی نسبت به نزدیک شدن مذاکرات رفع تحریم‌ها به مرحله پایانی گفته بود: «مذاکرات با هماهنگی اتحادیه اروپا به لحظه مهمی رسیده و این آخرین میلیمتر است.»طی هفته‌های اخیر و در مرحله‌ای که دیدگاه‌های ایران و آمریکا در مورد موضوعات اختلافی از سوی هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپایی در حال مبادله است، بیشتر مقامات سیاسی و رسانه‌های نزدیک به مذاکرات اظهارنظر اخیر بورل را با ادبیات مختلف اعلام کرده‌اند.

درست به همین دلیل است که مخالفان همیشگی توافق نیز تمام همت خویش را به‌کار بسته‌اند تا به هر شکل ممکن مانع وقوع آن شوند. در این میان یکی از موضوعاتی که دست‌آویز مخالفان قرار گرفته و با توجه به ایفای نقش موثر «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در آن به چالشی سیاسی و تبلیغاتی در روند مذاکرات تبدیل شده، موضوع مسائل پادمانی میان ایران و آژانس است.

تهران از ابتدا بر این اصل تاکید داشته که بسته شدن پرونده ادعاهای پادمانی که همگی ریشه سیاسی دارد یکی از الزاماتی است که ایران در کنار دیگر الزامات مورد نیاز برای ورود به توافق مدنظر دارد.بر این اساس حل و فصل این موضوع همواره در ردیف خطوط قرمز غیر قابل تغییر ایران بوده و در هیچ مرحله‌ای از مذاکرات نسبت به آن عقب‌نشینی نشده است. هدف روشن ایران برای ورود به توافق احتمالی، رفع تحریم‌های غیرقانونی و انتفاع اقتصادی است و اساسا بدون حل موضوعات پادمانی باقی‌مانده که همواره می‌تواند با رویکرد سیاسی، بهانه‌ای برای وارد کردن فشار به ایران باشد، توافق معنایی نخواهد داشت.

طرح موضوعات تعجب‌آوری چون لزوم ارائه دسترسی از سوی ایران به اماکن و افراد مورد نظر آژانس که با توافقات قبلی دو طرف نیز همخوانی ندارد، عملا خط و نشان کشیدن برای اعلام مخالفت آژانس با توافقی است که باید با اجرای آن موضوعات پادمانی بسته شود. بر این اساس تناقض‌های موجود میان ادعاهای اخیر گروسی با روند مذاکرات، نشان می‌دهد که شخص مدیرکل آژانس در حد توان خود، تلاش می‌کند که از حصول توافق جلوگیری کند.
رفتارهای قبلی گروسی مانند تدوین گزارش‌های خلاف واقع درباره روند فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران، سفر به سرزمین‌های اشغالی و هم‌سویی با جدی‌ترین مخالف مذاکرات یعنی رژیم صهیونیستی و پس از آن ارائه پیش‌نویس قطعنامه ضدایرانی به شورای حکام آژانس و اظهارات کاملا سیاسی و غیرفنی او نشان می‌دهد که این رفتارها، پیگیری مسیر سیاسی قبلی بوده و تغییری در آن ایجاد نشده است.

در چنین شرایطی حتی اگر طرفین برای دستیابی به توافق به جمع‌بندی نیز برسند، رفتار مدیرکل نهادی مانند آژانس که کار ویژه‌اش فنی- حقوقی است ولی وظایفش را به سیاسی‌ترین شکل ممکن طرح و پیگیری می‌کند، فرآیند راستی‌آزمایی را با اختلال جدی روبه‌رو خواهد کرد و دستیابی به توافق به معنی اجرای تعهدات متقابل از سوی طرف‌های مختلف را غیرممکن خواهد کرد.

رفتارهای کاملا سیاسی و غیرحقوقی رافائل گروسی در قبال ایران که مسبوق به سابقه نیز است ضمن آنکه در شرایط فعلی می‌تواند مانعی جدی برای جمع‌بندی توافق تلقی شود، چشم‌انداز فراهم شدن زمینه اجرای تعهدات اولیه طرفین برای ورود به اجرای توافق احتمالی را نیز تیره خواهد کرد.
بر این اساس و فارغ از نتیجه نهایی مذاکرات، آنچه از هم‌اکنون کاملا روشن و واضح است اینکه متاسفانه نهادی حقوقی- بین‌المللی که مطابق اساسنامه‌اش باید تسهیل‌گر فرآیندهای دیپلماتیک اینچنینی برای حل موضوعات و مسائل میان کشورها باشد، به‌دلیل رفتارهای سیاسی و کاملا جانبدارانه مدیرکل آن نه تنها به وظیفه قانونی خود عمل نمی‌کند بلکه به بستری برای تضییع حقوق قانونی اعضا با هدف اغنای جاه‌طلبی‌های پیدا و پنهان شده است.

۴ سناریوی رویترز در مورد پادمان

خبرگزاری رویترز نیز در گزارشی با استناد به اظهارات منابع مطلع درباره حل‌وفصل مسائل پادمانی در روند احیای توافق هسته‌ای، چهار نتیجه احتمالی را برای تلاش‌های دیپلماتیک ایران و قدرت‌های غربی در این زمینه متصور شد.رویترز در گزارشی درباره پیشرفت‌های حاصل شده در مسیر احیای توافق هسته‌ای نوشت: طبق گفته سه منبع مطلع، آمریکا و ایران راهی برای رسیدگی به مساله تحقیقات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در برنامه هسته‌ای ایران پیدا کرده‌اند که به دو طرف اجازه می‌دهد فعلا در مذاکرات احیای برجام اعلام پیروزی کنند اما ممکن است حل‌وفصل نهایی مساله احیای توافق را به تاخیر بیندازد.رویترز نوشت: تهران به واشنگتن فشار آورده بود تا پیش از آنکه تهران به طور کامل متن پیشنهادی برای احیای توافق هسته‌ای را اجرایی کند، زیر بار پایان یافتن تحقیقات آژانس درباره ذرات اورانیوم یافت‌شده در سه محل اعلام‌نشده در ایران برود. اگرچه، آمریکا و شرکای آن با این موضع مخالفند و استدلال‌شان این است که تحقیقات آژانس فقط در صورتی پایان می‌یابد که ایران پاسخی رضایت‌بخش به این نهاد مستقر در وین[آژانس] بدهد.در این گزارش آمده است: به گفته منابع مطلع ایران گفته است، اگر تحقیقات مختومه اعلام نشوند، توافق را اجرایی نخواهد کرد. این موضوع پاسخ به این سوال را که آیا آژانس این تحقیقات را پایان خواهد داد و اگر راضی به این کار نشود، ایران با توافق گسترده‌تر موافقت خواهد کرد یا نه، به تعویق می‌اندازد.این خبرگزاری با پرداختن به ادعاهای یک مقام آمریکایی در این زمینه نوشت: یک مقام آمریکایی که می‌خواست نامش فاش نشود، گفت: «ایران در ابتدا خواستار تعهدی در این زمینه بود که آژانس تحقیقات پادمانی‌اش را تا تاریخ معینی به پایان برساند.» اگرچه به گفته این مقام آمریکایی، آمریکا و شرکایش این درخواست را رد کردند.گزارش رویترز می‌افزاید: این مقام آمریکایی می‌گوید، «ایران بعدا گفت اگر مسائل پادمانی تا زمان ازسرگیری اجرای توافق حل‌وفصل نشوند، حق خود برای انجام ندادن اقدامات لازم در زمینه محدود کردن برنامه هسته‌ای‌شان را که مقرر شده در آن تاریخ انجام شود، محفوظ دانست.» این مقام آمریکایی مدعی است، اگر تهران تا زمان ازسرگیری اجرای توافق با آژانس همکاری نکند، مقامات ایران با یک انتخاب روبه‌رو خواهند شد که «یا لغو تحریم‌ها به تعویق بیفتد، حتی از آن چشم‌پوشی کنند یا توافق را با وجود در جریان بودن تحقیقات درباره موضوعاتی که مطرح هستند، اجرایی کند.»رویترز در ادامه با اشاره به اینکه «با توجه به خودداری غرب از تعهد نسبت به پایان دادن به این تحقیقات در تاریخی معین و پافشاری ایران روی اینکه اگر این تحقیقات در جریان باشند، توافق را به طور کامل اجرایی نخواهد کرد»، نوشت: به نظر می‌رسد با چهار نتیجه احتمالی روبه‌رو خواهیم بود؛ در اولی، ایران نگرانی‌های آژانس را به موقع برطرف خواهد کرد و توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ احیا می‌شود. در دومی، تهران نگرانی‌های آژانس را قانع نمی‌کند و از انجام دادن اقدامات هسته‌ای برای نهایی کردن توافق خودداری می‌کند و واشنگتن هم از لغو تحریم‌ها که در مرحله نهایی توافق پیشنهادی معین شده، خودداری می‌کند. اگرچه محدودیت‌های هسته‌ای و لغو تحریم‌ها که در مراحل مقدماتی توافق پیشنهادی معین شده‌، اتفاق می‌افتد.در ادامه گزارش این خبرگزاری آمده است: یک مقام آمریکایی و یک مقام ایرانی در این باره گفته‌اند، «اگرچه احتمال این وجود دارد که بازه‌های زمانی تعیین شده در توافق طولانی‌تر یا تمدید شوند تا ایران زمان بیشتری برای قانع‌ کردن آژانس داشته باشد». به گفته این مقام آمریکایی، بندی غیرمرتبط با مساله آژانس در توافق وجود دارد که به ایران و آمریکا این اجازه را می‌دهد تقاضای به تعویق افتادن روز ازسرگیری اجرای توافق را داشته باشند.بر اساس ادعای این گزارش، «در سناریوی سوم، تهران ممکن است با وجود در جریان بودن تحقیقات آژانس توافق را اجرایی کند، تغییر سیاستی که ممکن است برای مقامات ایران، هضمش یا ایجاد مقبولیت برای آن در داخل کشور، سخت باشد». احتمال چهارم می‌تواند این باشد که فشارهای سیاسی باعث شوند آژانس با وجود رضایت نداشتن از پاسخ‌های ایران، به تحقیقاتش در ایران پایان دهد، اگرچه مقامات آمریکایی می‌گویند این نهاد را تحت فشار نخواهند گذاشت.

مرندی: در دولت رییسی اهرم فشار آمریکا در مذاکرات هسته‌ای ضعیف شده است

مشاور تیم مذاکره‌کننده ایران در مذاکرات وین نیز در پیامی به تحولات سیاست‌های ایران در سال اول ریاست‌‌جمهوری سیدابراهیم رییسی اشاره کرد. محمد مرندی، مشاور تیم مذاکره‌کننده ایران در مذاکرات وین در صفحه توئیترش نوشت: «در سال اول ریاست‌جمهوری رییسی، برخی تغییر سیاست‌ها رخ داده است. دولت او اقداماتی برای مبارزه با فساد و تقویت عدالت اجتماعی انجام داده است. مرندی افزود: او در زمینه سیاست خارجی، روابط با جنوب جهانی را تحکیم کرده و از این رو، اهرم فشار آمریکا در مذاکرات هسته‌ای ضعیف شده است.»