توافق نزدیک است

به گزارش جهان صنعت نیوز:  رفع تحریم‌ها، تضمین و راستی‌آزمایی برای حصول منافع اقتصادی در کنار عبور از مسائل پادمانی خواسته‌های اصولی ایران برای توافق است. در روزهای اخیر بحث پاسخ‌های ایران به آژانس به مهم‌ترین موارد مورد مناقشه تبدیل شده است، اهمیت این موضع به اندازه‌ای است که رییس‌جمهور نیز اخیرا در نشست خبری به این مساله اشاره کرد و بحث بسته شدن ادعاهای سیاسی در رابطه با پادمان را یکی از مولفه‌های توافق اعلام کرد. اظهارات سخنگوی سازمان انرژی اتمی که این سوالات را زیاده‌خواهی تلقی کرده و اعلام کرد که ایران فقط به تعهدات پادمانی وفادار است، نه تعهدات غیرپادمانی و فراپادمانی. رییس سازمان انرژی اتمی ضمن تاکید بر اینکه سوالات آژانس مبنای پادمانی ندارد، اظهار کرد که ایران هیچ سایت هسته‌ای معرفی‌نشده‌ای ندارد و این اتهامات بی‌اساس را فقط ابزاری برای تخریب برنامه هسته‌ای ایران تلقی کرده است.

با اینکه موضوع برجام همیشه مخالفانی داشت و برخی هم به حصول توافق امیدوار نبودند ولی در نقطه مقابل برخی رسیدن به توافق را نزدیک می‌دانستند و به آن امیدوار بودند. حالا مشخص نیست که موضوعات پیش‌آمده چقدر در روند رسیدن به توافق اختلال ایجاد می‌کند.

بهشتی‌پور: تا دو هفته آینده توافق می‌شود

برخی از کارشناسان مانند حسن بهشتی‌پور معتقدند که ضمن اهمیت مساله پادمان هسته‌ای در مذاکرات برجام، همچنان سه موضوع دیگر یعنی تضمین، راستی‌آزمایی و رفع تحریم‌ها مورد بحث است. این تحلیلگر مسائل سیاسی ضمن بیان اینکه بحث‌های اخیر حول محور مسائل پادمانی به سال‌ها پیش بر‌می‌گردد، به «جهان‌صنعت» گفت: به طور کلی طبق پادمان هسته‌ای، ایران باید آژانس را از مراکزی که در آن فعالیت‌های هسته‌ای صورت می‌گیرد، مطلع کند ولی در سال ۲۰۱۸ آژانس مدارکی را از صهیونیست‌ها و آمریکا به دست آورد و با استناد بر آن مدارک مدعی بود که ایران در چهار مرکز اعلام نشده فعالیت هسته‌ای انجام می‌داده است. ایران نیز در سال ۲۰۱۹ برای اینکه نشان دهد مخفی‌کاری صورت نگرفته به آژانس اجازه بررسی آن مراکز را داد. با اینکه در بازدید آژانس از آن مراکز هیچ اثری از فعالیت هسته‌ای مشاهده نشد ولی آژانس مدعی شد که طبق آزمایشات و نمونه‌برداری از خاک اطراف، ذرات ناچیزی از اورانیوم غنی‌شده زیر ۵ درصد پیدا شده است. ایران نیز به دلیل اطمینان از عدم فعالیت هسته‌ای در این مناطق آلودگی را منشأ بیرونی اعلام کرد.

بهشتی‌پور افزود: اکنون نیز ایران معتقد است که این اتفاقات جنبه حقوقی ندارند که بتوان آن را در چارچوب پادمان حل کرد بلکه دارای جنبه سیاسی و برای تحت فشار قرار دادن ایران است؛ به همین دلیل ایران معتقد است این بازی که برای ایران ایجاد کردند را باید از طریق راه‌های سیاسی و صدور قطعنامه جدید توسط همان افرادی که بازی را آغاز کرده و در شورای حکام علیه ایران قطعنامه صادر کردند، پایان دهند، چراکه همواره فعالیت‌های ایران در چارچوب پادمان هسته‌ای انجام می‌شود و همان‌طور که دیروز رییس سازمان انرژی اتمی اعلام کرد، ایران همه مراکز را به آژانس معرفی کرده و مرکز هسته‌ای معرفی‌نشده‌ای ندارد. اکنون نیز ایران انتظار حل شدن این مسائل را به صورت همیشگی دارد تا پس از آن موضوعات بازگشت به برجام و تعهدات برجامی را اجرا کند. کارشناس مسائل سیاسی در ادامه با تاکید بر اینکه اکنون موضوعات اختلافی روشن و راه‌حل‌های آن بیان شده است، درباره رسیدن به توافق اظهار کرد: به حصول توافق امیدوار هستیم و باتوجه به اینکه ۲ طرف مذاکره، طرح‌های ارائه شده توسط آقای بورل به عنوان میانجی مذاکرات را پذیرفته‌اند و فقط خواسته‌ها و اگر‌هایی دارند، در حال مذاکره و گفت‌وگوهایی برای حل همین مساله هستند. بنابراین فکر می‌کنم که از همیشه به توافق نزدیک‌تر هستیم و در صورت به وجود نیاوردن مشکل جدیدی، ظرف یک تا دو هفته آینده توافق حاصل می‌شود.

نفوذ غربی‌ها و رژیم صهیونیستی بر گروسی

برخی نیز بر این باورند که مهم‌ترین موضوع از موارد تکمیلی گفته شده ایران در پاسخ به طرح ارائه شده اتحادیه اروپا همین مساله پایان یافتن پرونده پادمانی است؛ مثل جاوید قربان‌اوغلی کارشناس مسائل سیاست خارجی که معتقد است سایر موارد درخواستی ایران مثل تضمین و راستی‌آزمایی اهمیت چندانی ندارد، چراکه یا در این خصوص توافق صورت گرفته و یا اگر توافق صورت نگرفته، مشکل خاصی برای دستیابی به آنها نخواهد بود. وی در همین خصوص به «جهان‌صنعت» گفت: تاکنون مهم‌ترین موضوعات در روند مذاکرات، یکی مساله سپاه بود که ایران از آن عبور کرد و دیگری مساله تضمین بود که باتوجه به آزادی منابع ایران و تضمین‌های ۵/۲ تا ۵ ساله به شرکت‌ها برای فعالیت در ایران، تا حدود زیادی تحقق یافته است. اکنون مسائل پادمانی باقی مانده که باید حل شود.

تحلیلگر مسائل سیاسی در ادامه با اشاره به نامه ایران به اروپا بیان کرد: احتمال می‌دهم چون درخواست پایان یافتن مساله پادمانی به صورت کتبی در پاسخ ایران به اتحادیه اروپا ارائه شد، آمریکایی‌ها آن را به گونه‌ای مطرح کردند که مساله پادمانی مربوط به مذاکرات ایران و آژانس است و ایران باید به سوالات آژانس پاسخ دهد. این اتفاق تبدیل به معضل شده است در حالی که در سال ۲۰۱۵ ایران با آمریکا بر سر PMD تلقی کردن مساله توافق کردند و این پرونده با پاسخ ایران به چند سوال آژانس بسته شد. بنابراین به نظر من اگر ایران به جای درخواست کتبی، مساله پادمان را به صورت شفاهی و گفت‌وگو با آمریکا حل می‌کرد، آمریکایی‌ها قادر به تحت فشار گذاشتن آژانس برای خاتمه یافتن این مساله بودند. قربان‌اوغلی افزود: کتبی شدن این ماجرا به معنی تبدیل آن به سند است؛ به این معنا که کار آژانس که کار نظارت و فنی است را به کار سیاسی تبدیل کرده است و این اتفاق باعث بی‌اعتباری آژانس می‌شود که نه تنها برای کسی قابل پذیرش نیست بلکه برای ایران به عنوان یک کشور عضو نیز اقدام خوبی نیست.
البته نباید فراموش کنیم که آقای گروسی برخلاف همکاران سابق خود که بی‌طرف بودند، به شدت غربی‌تر و تحت نفوذ رژیم صهیونیست‌هاست.
وی تاکید کرد: بنابراین تنها مشکل باقی مانده مساله پادمانی و آژانس است که در ابتدا ایران نباید بر این مساله در متن توافق پافشاری می‌کرد، چراکه کار را مقداری دشوار می‌کند. پیشنهاد می‌کنم همانند سناریو ۲۰۱۵ این مساله را خارج از متن بازگو کنند و با پاسخ دادن به آژانس پرونده را ببندند. در غیر این صورت ائتلاف رژیم صهیونیستی و آژانس و برخی از کشورهای اروپایی می‌تواند پروسه توافق را که ما به حصول آن در هفته‌های آینده امیدوار بودیم، به تاخیر بیندازد که به صلاح ما نخواهد بود.