ایران مسیر سوآپ گاز روسیه؟
به گزارش جهان صنعت نیوز: زمزمه سوآپ گاز روسیه از طریق ایران این روزها بسیار شنیده می‌شود. ظاهرا در سفر اخیر پوتین به ایران هم این موضوع مطرح شده و قرار است بخشی از گاز روسیه از طریق ایران به جنوب سوآپ شود.
برخی‌ها به دولت توصیه می‌کنند که از مناقشه روسیه و اروپا به عنوان یک فرصت بی‌نظیر استفاده کند و با استفاده از ظرفیت مازاد گاز و فرآورده‌های نفتی روسیه، در مسیر تبدیل شدن به هاب توزیع گاز و فرآورده‌های نفتی منطقه قدم بردارد.
گزارش‌ها نشان می‌دهد که روسیه در سال ۲۰۲۱ روزانه ۰۰۰/۷۵۰ بشکه گازوییل به اروپا صادر کرده و به عبارت دیگر تامین‌کننده حدود ۶۰ درصد گازوییل وارداتی اروپا بوده است. علاوه بر گازوییل، عمده بنزین صادراتی روسیه به کشورهای اروپایی صادر می‌شود به‌طوری که تا پیش از وقوع جنگ، فرانسه، انگلیس، آلمان و لهستان پنج مقصد برتر صادرات بنزین روسیه بوده‌اند.
یکی از اهداف بسته تحریمی اروپا علیه روسیه، طرح توقف واردات نفت خام روسیه در ۶ ماه آینده و قطع ورود محصولات نفتی فرآوری شده روسیه به اتحادیه اروپا تا پایان سال ۲۰۲۲ است.
ظرفیت تجارت گاز با روسیه
روسیه با ۳۷ میلیارد مترمکعب ذخایر اثبات شده گاز طبیعی، اولین دارنده و صاحب ۲۰ درصد از کل ذخایر گاز جهان و همچنین بزرگ‌ترین صادرکننده آن است. اروپا مقصد ۷۸% از گاز صادراتی روسیه است به طوری‌که روسیه در سال ۲۰۲۰، ۱۸۵ میلیارد متر مکعب از گاز خود را به کشورهای اروپایی صادر کرده است. آلمان، ایتالیا، ترکیه، هلند، فرانسه، انگلیس، چین، ژاپن و بلاروس بزرگ‌ترین واردکنندگان گاز روسیه در سال گذشته بوده‌اند. بنابراین گاز روسیه فقط گرم‌کننده خانه‌های اروپا نیست؛ بلکه مانند یک سلاح سیاسی نقش مهمی در دیپلماسی غرب و روسیه و بحران اخیر اوکراین داشته است.
تحلیلگران شرکت مشاوره انرژی نروژی ریستاد انرژی طی روزهای گذشته فاش کردند که روسیه همزمان با کاهش عرضه خود به اروپا، مقادیر زیادی گاز طبیعی را هدر داده است. تصاویر ماهواره‌ای از ایستگاه فشرده‌سازی پورتووایا شعله عظیمی را نشان می‌دهد که مقادیر زیادی گاز در حال سوختن است. این تاسیسات نزدیک مرز با فنلاند است و بخشی از شبکه‌ای است که خط لوله نورد استریم ۱، گاز را به آلمان تغذیه می‌کند. خبرها حاکی از آن است که در شرایط کنونی با توجه به بالا گرفتن مناقشات بین روسیه و کشورهای اروپایی تنها ۲۰ درصد از ظرفیت خط لوله گازی نورد استریم ۱ فعال است.
برخی کارشناسان به دولت پیشنهاد کرده‌اند که ایران به عنوان یکی از بازارهای بالقوه گاز روسیه می‌تواند نقش قابل توجهی در حوزه تجارت گاز با این کشور ایفا کند. نقشی که به گفته آنها علاوه بر تحکیم روابط بین دو کشور ایران و روسیه، سود اقتصادی سالیانه حداقل ۵۰۰ میلیون دلاری را برای کشور در پی خواهد داشت. زیرساخت موجود پیش‌ِروی این استراتژی مسیر ترکمنستان- ایران است. از ترکمنستان به ایران دو خط لوله به مجموع تقریبی ۵۰ میلیون مترمکعب در روز وجود دارد که در حال حاضر حداکثر ۲۰ درصد از ظرفیت آن استفاده می‌شود.
پشت پرده سفرهای تهران- مسکو
در روزهای اخیر به نظر می‌رسد اقدامات جدی‌تری در راستای تقویت مناسبات دوجانبه با روسیه انجام شده است. چه آنکه جواد اوجی وزیر نفت پس از دیدار با نماینده ویژه روسیه گفته که در آینده‌ای بسیار نزدیک قرارداد نهایی خرید و سوآپ گاز از روسیه بین شرکت ملی گاز ایران و طرف روس در مسکو امضا خواهد شد.
تاکنون همکاری‌های این دو منحصر به امضای تفاهمنامه‌ها شده بود. تفاهمنامه‌هایی که کشور نمونه آن را در دوره‌های گذشته نیز تجربه کرده و هیچگاه به مرحله انعقاد قرارداد نرسیده است.
میرقاسم مومنی کارشناس حوزه انرژی در این رابطه می‌گوید: مشکل اصلی ما در شرایط کنونی این است که تحریم هستیم و نمی‌توانیم پول نفتی را که می‌فروشیم به طور رسمی در حساب‌ها داشته باشیم بلکه باید از طریق حساب‌های واسطه دریافت کنیم، این هم ارزش کالاها را پایین می‌آورد و هم روند دریافت پول و تحویل محموله را دچار پیچیدگی می‌کند.
مومنی در گفت‌و‌گو با ایلنا در ارزیابی قرارداد سوآپ انرژی با روسیه اظهار داشت: باتوجه به اینکه هر دو کشور ایران و روسیه در حوزه انرژی تحریم هستند، بنا بر این است که هرگونه تجارت و مراوده در این زمینه بین دو کشور در بازار غیررسمی باشد و به نوعی بر مبنای دور زدن تحریم‌ها است.
وی افزود: توافق سوآپ، در واقع توافق داخلی بین ایران و روسیه است و مبنای ارزی هم بر اساس روبل و ریال است نه یورو و دلار و ارزهای تحریم سوئیفت. به همین جهت هم ایران و هم روسیه در خصوص سوآپ می‌توانند بدون حضور در معاملات قانونی و استفاده از پتانسیل‌های قانونی باهم همکاری داشته باشند.
به گفته وی در هر حال روسیه می‌تواند بخشی از محموله‌های صادراتی خود را به ما بدهد و ما از ذخایر جنوب خلیج فارس و یا آنچه به صورت ذخیره روی آب داریم به مشتریان این کشور تحویل بدهیم.
مومنی با بیان اینکه سوآپ یک راهکار تجاری است که در تمامی دوران و در بسیاری کشورها مورد استفاده قرار می‌گیرد، گفت: زمانی که شوروی سابق در سال ۹۰ فروپاشید ایران یکی از کشورهایی بود که نفت آذربایجان، ترکمنستان و عراق را سوآپ می‌کرد یعنی یک روش معامله است که در زمان صلح و جنگ می‌توان از آن استفاده کرد، اما مشکل اصلی ما در شرایط کنونی این است که تحریم هستیم و نمی‌توانیم پول نفتی را که می‌فروشیم به طور رسمی و بین‌المللی در حساب‌ها داشته باشیم بلکه باید از طریق حساب‌های واسطه دریافت کنیم و این هم ارزش کالاها را پایین می‌آورد و هم روند دریافت پول و تحویل محموله را دچار پیچیدگی می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: مساله دیگر اینکه ممکن است نفت و محموله توقیف شود کما اینکه چند بار نفت ایران در بنادر کشورهای مختلف از جمله یونان توسط آمریکا توقیف شد، زیرا این نفت و فرآورده‌ها را غیرقانونی حساب می‌کنند، هرچند این تجارت بین ایران و روسیه قانونی است زیرا دو کشور توافق کردند.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :