چالش‌های کمبود گاز صنایع پتروشیمی در زمستان/ زیان ۶۸۲ میلیون دلاری
به گزارش جهان صنعت نیوز: آن‌طور که جواد اوجی وزیر نفت چند ماه پیش گفته بود، با توجه به سرانه مصرف در کشور، با ۲۰۰ میلیون مترمکعب کمبود گاز مواجه هستیم. زمستان به زودی از راه می‌رسد و مصرف گاز بالا می‌رود؛ گازی که صادرات آن به عراق و ترکیه با هر مترمکعب ۵۵ سنت انجام می‌شود و برای صنایع ۱۰ تومان در هر مترمکعب است. با توجه به اینکه طرح‌های توسعه‌ای برای افزایش تولید گاز زمان‌بر است، تنها گزینه پیش روی وزارت نفت برای مدیریت تولید و مصرف، توصیه به مصرف‌کننده‌های خانگی به رعایت الگوی مصرف از یکسو و در نهایت قطع مقطعی گاز روی صنایع است. موضوعی که صنایع به شدت از آن واهمه دارند چرا که در یک سال گذشته موجب زیان‌های زیادی برای صنایع فولاد، سیمان و پتروشیمی‌ها شده بود.
از آن‌سو سهامداران این صنایع هم نگران هستند، زیرا سهام شرکت‌ها تحت تاثیر قطعی گاز می‌تواند سقوط بیشتری کند و چشم‌انداز سودآوری شرکت‌ها را برای سودهای پایین‌تر پایین بیاورد. تحلیلگران بازار سرمایه می‌گویند، دولت باید برای حل این مساله چاره‌اندیشی کند. زیرا به طور قطع کاهش تراز منفی گاز باعث می‌شود که از سوخت گاز در فرآورده‌های پتروشیمی استفاده شود و این مساله محقق نمی‌شود مگر اینکه بهینه‌سازی را اجرا کند و در ادامه درآمد حاصل از صرفه‌جویی را به خزانه دولت برگرداند.
البته راه‌های جایگزینی هم برای کمک به کاهش مصرف گاز وجود دارد. مثلا به نیروگاه‌ها به جای گاز مازوت داده شود تا در مصرف گاز صرفه‌جویی شود. اما در چند سال گذشته به دلیل محدودیت در گازرسانی، مصرف مازوت در کشور افزایش یافت و همین مساله منجر به افزایش آلایندگی در کشور شد که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان همین آلایندگی بالاتر، هزینه‌هایی را برای بخش درمان به مردم و حتی دولت تحمیل کرد.
ناترازی شاه‌کلید مشکلات صنایع ایران
ناترازی در بازار انرژی ایران در یکی دو سال اخیر، موجب جیره‌بندی برق و گاز صنایع شده است. بیشترین فشار هم در این ناترازی بر صنایع وارد شده است. یعنی صنایع در تابستان‌ها با کمبود برق و زمستان‌ها با کمبود گاز مواجه هستند. برخی از صنایع برای گذران امور خود به مازوت‌سوزی روی آورده‌اند تا کمبود برق و گاز را به نوعی جبران کنند. اما این راهکارها مقطعی است و کارشناسان توصیه می‌کنند که باید مساله کمبود گاز به سرعت جبران شود، به خصوص آنکه ایران دارنده دومین ذخایر گازی دنیاست.
احمد مهدوی‌ابهر دبیر انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی ایران در این رابطه گفته است: صنعت پتروشیمی با قیمت‌های جهانی سال گذشته، ۶۸۲ میلیون دلار یا ۱۶ هزار میلیارد تومان از محل قطعی گاز زیان یا عدم‌النفع داشته است. وی با اشاره به اینکه در سال گذشته ۱۱ پتروشیمی متانولی یا اوره‌ای که خوراک گاز طبیعی متان داشته‌اند، دچار قطعی گاز یا محدودیت شدند، اظهار کرد: متاسفانه برخلاف تصریح قانون که گفته شده اگر دولت به خواسته خود، گاز پتروشیمی‌ها را قطع کند، باید از همان محل گاز خسارت را تأمین کند و حتی قانون محل جبران را هم مشخص کرده ولی در هیچ کدام از سال‌های اخیر قانون اجرا نشده است.
به گفته وی، البته این قانون برای این گذاشته شده که گاز واحدها حدالامکان قطع نشود، ولی اگر شد، باید به همان مقدار در صورت‌های مالی پتروشیمی‌ها لحاظ شود و هزینه آن دریافت نشود که متاسفانه تاکنون اجرا نشده است.
مهدوی‌ابهر با اشاره به اینکه ۳۰ درصد از بازار سرمایه را پتروشیمی‌ها تشکیل می‌دهند و این صنعت نقش مهمی در این بازار دارد، گفت: اینکه برای سنجش خسارتی که قطعی گاز بر بازار سرمایه و سهام پتروشیمی‌های متانولی می‌گذارد، باید دقیقا آمارهای قطعی گاز را بررسی کرد اما به طور کلی می‌توان گفت سهامداران به طور مداوم رصد می‌کنند و هنگامی که می‌بینند تولید در بازه‌ای کاهش می‌یابد، طبیعتا تقاضای آن نیز پایین می‌آید و قیمت افت می‌کند.
دبیر انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی ایران با بیان اینکه در تمام دنیا اولویت به تولید داده می‌شود و در کشور ما برعکس است، افزود: پتروشیمی‌ها قدمی برای سرمایه‌گذاری در میادین گازی و تشکیل یک جوینت ونچر (شرکت مشارکتی انتفاعی) برداشتند و این کاری بلندمدت است و در کوتاه‌مدت جواب نمی‌دهد. در سال‌های گذشته باید بخش خصوصی برای توسعه میادین مشارکت داده می‌شد و باید از این اقدام وزارت نفت برای مشارکت پتروشیمی‌ها در توسعه میادین تشکر کرد.
مهدوی‌ابهر با تاکید بر اینکه سال گذشته براساس تصمیم وزارت نفت روزانه ۲۰ میلیون مترمکعب گاز واحدهای پتروشیمی کاهش یافت، گفت: گاز تخصیصی صنایع پتروشیمی روزانه ۷۰ میلیون مترمکعب است که با حساب کاهش ۲۰ میلیون مترمکعب، روزانه حدود ۳۰ درصد تولیدات پتروشیمی متوقف شد.
او افزود: در این میان واحدهای تولید اوره، متانول و آمونیاک که به صورت مستقیم از گاز متان به عنوان خوراک استفاده می‌کنند، بیشترین زیان را متحمل شدند.
پایین‌دستی‌ها نگران‌تر از بالادستی‌ها
نه تنها گاز بلکه قیمت مشتقات و محصولات گازی هم در دنیا افزایش یافته است. صنایع پتروشیمی از بازار پرسود جهانی- علی‌رغم فشار تحریم‌ها- توانسته‌اند ارزآوری قابل توجهی را برای کشور به ارمغان بیاورند اما کمبود گاز می‌تواند بازار آنها را سست کند. گزارش‌ها نشان می‌دهد که در حال حاضر از درآمد ۲۱ میلیارد دلاری صنعت پتروشیمی، ۱۴ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار آن از محل صادرات است.
هرچند گروهی هم می‌گویند، صنایع پتروشیمی خام‌فروشی می‌کنند، اما با توجه به تعداد پتروشیمی‌های فعال در کشور و بازارهای خارجی که دارند، توجیه اقتصادی این است که از آنها حمایت شود.
احمد مهدوی‌ابهر دبیر انجمن کارفرمایان صنعت پتروشیمی می‌گوید: کمبود خوراک باعث می‌شود تا با کاهش و توقف تولید این واحدها روبه‌رو شویم که منجر به کاهش درآمدهای ارزی کشور می‌شود. مضافا شرکت‌های پتروشیمی تعهدات و قراردادهای بلندمدت فروش محصول دارند که باعث از دست دادن اعتبار این شرکت‌ها و مشتریان دائمی‌شان می‌شود. لذا قطعی سریالی گاز صنایع پتروشیمی خسارات اقتصادی جبران‌ناپذیری در شرایطی که صادرات نفت‌مان تحریم است وارد می‌کند و باید از قبل تدابیر و پیش‌بینی لازم برای حل افت فشار و افزایش مصرف اندیشیده می‌شد.
آرش نجفی عضو اتاق بازرگانی در این رابطه به «جهان‌صنعت» گفت: البته بسیاری صادرات گاز را توجیه می‌کنند و می‌گویند ارزآوری حاصل از صادرات گاز با ارز حاصل از صادرات کالاهایی مانند پتروشیمی و… تفاوتی ندارد و هر دو بخشی از منابع ارزی کشور را تضمین می‌کنند، اما از آنجایی که صادرات گاز با صادرات محصولی که فرآوری شده از نظر ارزش افزوده با هم تفاوت دارند و از طرف دیگر در بخش صنایع اشتغال ایجاد می‌شود و با صادرات گاز خام این مساله اتفاق نمی‌افتد عملا صادرات فرآورده‌ها منافع بیشتری برای کشور دارد.
بهزاد محمدی مدیرعامل سابق شرکت ملی صنایع پتروشیمی هم می‌گوید: وقتی صحبت از نوسانات گاز در زمستان می‌شود، بیشترین نگرانی متوجه صنعت پایین‌دست است. زیرا هر روز قطعی گاز در صنعت پتروشیمی، ۲۰ میلیون دلار کاهش درآمد برای کشور به همراه خواهد داشت.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهصنعت و معدنلینک کوتاه :