آغاز مهر با کمبود معلم

به گزارش جهان صنعت نیوز: ابراهیم سحرخیز- معاون اسبق وزارت آموزش ‌و پرورش به «جهان‌صنعت» گفت: بزرگ‌ترین چالش این روزهای آموزش ‌و پرورش ساماندهی مدارس به واسطه نیروی انسانی است. در حال حاضر گزارش‌هایی به دست ما رسیده که نشانگر بحران جدی کمبود معلم در سراسر کشور به خصوص استان‌های غربی است. زیرا با وجود جذب فارغ‌التحصیلان دانشگاه فرهنگیان، استان‌های غربی حدود ۲ هزار معلم کم دارند. آموزش ‌و پرورش به جای جذب معلمان تراکم را در کلاس‌های درس افزایش داده است. این در حالی است که افزایش تعداد دانش‌آموزان در کلاس‌های درس به خصوص ابتدایی راهکار صحیحی نیست. معاون آموزش ابتدایی نیز اعلام کرده در برخی کلاس‌های ابتدایی ۵۰ دانش‌آموز در کنار هم گنجانده شده‌اند که البته معتقدم چنین امری در دوره ابتدایی یک فاجعه است. در حالی که تربیت و آموزش این تعداد دانش‌آموز برای معلم‌ها بسیار سخت است. پس این امر راه‌حل کتمان کمبود معلم نیست. به گفته وی، براساس معیارها استانداردی که شورای عالی آموزش ‌و پرورش مطرح کرده، در هر کلاس ابتدایی باید ۱۹ دانش‌آموز حضور داشته باشند. افزایش تعداد دانش‌آموزان ابتدایی در یک کلاس به معنای کاهش کیفیت آموزشی است. وزارتخانه نیز باید طی این دو سال تصمیمی اتخاذ می‌کرد، نه اینکه به خاطر کمبود معلم، دیگر نیروهای مدرسه را برای تدریس دروس به کلاس بفرستند. در واقعیت کسی که سال‌ها مدیر مدرسه بوده است، معلم خوبی نخواهد بود.

وی افزود: به گفته مسوولان، امسال بین ۶۰ تا ۷۰ هزار معلم بازنشسته داریم اما تعداد جذب معلمان یک‌سوم این آمار نیست. این در حالی است که براساس معیارهای جهانی هر سال به تعداد بازنشستگان باید معلم جذب شود. این در حالی است که امسال بعد از دو سال قرار است به صورت جدی مدارس بازگشایی و کلیه مقاطع تحصیلی حضوری شوند، بنابراین مشکل کمبود معلم بیشتر از همیشه به چشم خواهد آمد. البته آموزش ‌و پرورش در دقیقه ۹۰ به دلیل معضل کمبود معلم دست به دامان بازنشسته‌ها شده است. همچنین این وزارتخانه می‌خواهد طبق ماده ۲۸ معلم جذب کند، اما به نظرم آموزش دوباره معلمان تا اشتغال آنها در کیفیت آموزش ضربه وارد می‌کند. چه‌بسا دانش‌آموزان دو سال از مدرسه دور بودند، چنین موضوعی نگران‌کننده است. به همین دلیل امیدوارم دولت و آموزش ‌و پرورش بحث کمبود معلم را جدی بگیرد. در عین حال نباید فراموش کرد وزارت آموزش ‌و پرورش جای صرفه‌جویی نیست. طبق آمارها تنها ۹۰۰ هزار معلم داریم. این روزها در دوره ابتدایی ۵۵۰ هزار کلاس و ۱۱۰ هزار مدرسه داریم. در حالی که آمار دانش‌آموزان طی ۱۰ سال اخیر دو میلیون تن افزایش داشته است. اما تعداد کلاس‌ها و مدارس بیشتر نشده، بلکه تعداد دانش‌آموزان در کلاس‌ها بیشتر شده است.

این کارشناس آموزش ‌و پرورش با اشاره به تعمیرات برخی مدارس اظهار کرد: وزارتخانه فردی را مسوول پروژه مهر یعنی تمهید مقدمات برای بازگشایی مدارس کرده است، زیرا برخی از مدارس نیاز فوری به تعمیرات دارند. اما مشخص نیست این امور به خوبی صورت گرفته شده یا خیر. از طرفی چالش بعدی وزارتخانه مشکل سرویس بهداشتی و آب شرب دانش‌آموزان است. در حال حاضر مشکل کمبود و قطعی آب در برخی مناطق کشور وجود دارد. مشخص نیست مدیران مدرسه چه تمهیداتی برای این امر اندیشیدند. به دلیل وجود بیماری کرونا آموزش ‌و پرورش باید بودجه قابل‌توجهی برای این امر اختصاص دهد تا دانش‌آموزان درگیر مسائل بهداشتی نشوند، چراکه متاسفانه در برخی مناطق کشور سرویس‌های بهداشتی مناسبی نداریم. امیدواریم این موارد طی این دو سال وقفه توسط وزارتخانه بررسی شده باشد.

او ادامه داد: چالش بعدی وزارت آموزش ‌و پرورش به موقع نرسیدن کتاب‌های درسی به خصوص فنی و حرفه‌ای به دانش‌آموزان است. متاسفانه در گذشته برخی استان‌ها به موقع کتاب‌های درسی را از وزارتخانه دریافت نکرده بودند و دانش‌آموزان تا یک ماه بعد از بازگشایی مدارس کتاب نداشتند. امیدوارم امسال به چنین موضوعاتی دقت بیشتری شود تا زمان برای آموزش از دست نرود. بنابراین وزیر برای نظارت و رفع مشکلات مدارس باید یک بازرس را به سراسر کشور بفرستد، چراکه طی سال‌های گذشته بهترین مدرسه‌های تهران هم با کمبود معلم روبه‌رو بودند چه برسد به مناطق محروم و دورافتاده کشور. البته در برخی مناطق با وجود کمبود معلم، به دلیل عدم مدیریت صحیح با معلم مازاد معلمان روبه‌رو است.

 پاندمی نابرابری آموزشی

علی‌اصغر سعیدی جامعه‌شناس حوزه آموزشی و اقتصادی نیز با اشاره به اینکه پس از پاندمی کرونا وارد پاندمی نابرابری آموزشی شدیم و همه دنیا با فقر و نابرابری آموزشی روبه‌رو شدند به «جهان‌صنعت» گفت: براساس تحقیقات دوران پساکرونا همزمان با شروع نابرابری آموزشی هستیم. البته تمام دنیا با فقر و نابرابری آموزشی مواجه است ولی دولت‌ها به خصوص وزارت آموزش ‌و پرورش باید با این موضوع مقابله کنند. در اروپا که بهترین وضعیت آموزشی را دارد، ضعف تحصیلی ۴۰ درصد افزایش یافته است. این موضوع در خاورمیانه به بیش از ۶۸ درصد افزایش یافته است. این در حالی است که مشکل اصلی ما در آموزش ‌و پرورش با وجود چیزی که همواره می‌خواهند جا بیندازند، کمبود منابع مالی نیست. مشکل اصلی نیروی انسانی است. نیروی انسانی در آموزش ‌و پرورش به بدترین شکل ممکن جذب می‌شود و به ضعیف‌ترین شکل ممکن روی آن نظارت می‌شود. به همین دلیل وزارتخانه باید به مشکل کمبود نیروی انسانی نیز ورود کند.

وی افزود: رفتار دانش‌آموزان و معلمان نیز در این دو سال کرونا به شدت تغییر کرده و حتی این روزها هزینه آموزش و لوازم آن افزایشی شده است. به همین دلیل نابرابری نیز در آموزش به وجود آمده است، زیرا تعداد زیادی از دانش‌آموزان به دلایل مشکلات مالی ترک‌تحصیل کردند. یکی از چالش‌های آموزش ‌و پرورش بازگردانی ترک تحصیلان به محیط مدرسه است. نباید یک دانش‌آموز در گرداب فقر فرو رود. بر اساس اعلام یونیسف، حدود ۲۱ هزار میلیارد دلار ثروت از بین می‌رود، اگر اثر کرونا بر نظام آموزش را جبران نکنیم. چه‌بسا دانش‌آموزان زیادی به دلیل هزینه‌های گزاف یا تعطیلی مدارس طی این دو سال ترک تحصیل کردند. تبعات و آثار تارکان تحصیل بر جامعه خطرآفرین است. همچنین دولت و وزارت آموزش ‌و پرورش باید فکری به حال دانش‌آموزانی کنند که در دو سال اخیر تحت تاثیر آموزش‌های غیرحضوری دچار افت تحصیلی شده‌اند. در غیر این صورت، کودکانی که در این دوران با افت تحصیلی مواجه شده‌اند، در مقاطع بالاتر با مشکلات بیشتری مواجه می‌شوند و این امر به جامعه ضربه وارد می‌کند.