عملکرد ضعیف معاونت امور زنان و خانواده
توران ولی‌مراد *
جناب آیت‌الله دکتر رییسی؛ ریاست محترم جمهور دولت سیزدهم، اجازه بدهید پس از یک سال تلاش مستمر و بودن در میدان عمل، از طرف زنان یک خدا‌قوت عرض کنم، و توفیقات حضرتعالی و دولت محترم را در خدمت به نظام برآمده از انقلاب اسلامی و این مردم خداجوی صبور و تلاشگر از خداوند متعال طلب کنم.
اما بعد؛ علیرغم حمایت‌های بی‌دریغ حضرتعالی از حوزه زنان و خانواده؛ عرض می‌کند که این حوزه در سطح ملی و راهبردی برنامه‌ریزی و مدیریت بسامانی ندارد.
استحضار دارید که امکانات اجرای طرح‌ها در اختیار دستگاه‌ها است. معاونت با جایگاه ستادی، «باید» معاون رییس‌جمهور در پیگیری عملیاتی شدن طرح‌ها توسط دستگاه‌های اجرایی باشد. همان‌گونه که گزارش عملکرد این معاونت نشان می‌دهد «ماموریت» معاونت بر زمین مانده است.
توجه حضرتعالی را جلب می‌کند به اینکه گزارش عملکرد یک‌ساله معاونت محترم رییس‌جمهور در امور زنان و خانواده بیانگر ناکارآمدی کامل و عدم درک «ماموریت» این معاونت در سطح ملی است که موجب هرز رفتن امکانات و فرصت‌سوزی شده است.
مهم‌ترین دلایل این فرصت‌سوزی را می‌توان این گونه برشمرد:
۱- معاون محترم شأن و جایگاه این پست را به عنوان معاون رییس‌جمهور ندانسته و توان پیشبرد اهداف در حوزه زنان و خانواده را در سطح ملی ندارد. معاون رییس‌جمهور در حد یک بازوی نحیف ناتوان با امکانات محدود اندک برای دستگاه‌های اجرایی نیست که آن‌گونه که گزارش نشان می‌دهد در حد یک خیریه برای تعدادی اندک از بانوان کاری کند؛ بلکه به عنوان معاون رییس‌جمهور «باید» وزارتخانه‌ها را در انجام وظایفشان در حوزه زنان و خانواده فعال کند. مثلا به عنوان نمونه حرفه‌آموزی فلان صنعت دستی در فلان روستای فلان استان برای تعدادی اندک از زنان چه جایی در گزارش یک‌ساله معاون رییس‌جمهور دارد؟ کاری که در سراسر کشور لازم است توسط دستگاه اجرایی مربوطه صنایع‌دستی برای کلیه مددجویان و علاقه‌مندان انجام شود.
۲- بدیهی است معاون رییس‌جمهور «باید» پیگیر اجرای طرح‌ها توسط دستگاه‌های اجرایی باشد، نه اینکه به عوض وزارتخانه‌ها خود را جایگزین آنها بداند. در این صورت است که نه معاون رییس‌جمهور می‌شود و نه دستگاه اجرایی در سطح ملی و نه محلی و موردی.
۳- تهیه برنامه «اقدام و عمل» برآمده از سیاست‌های ابلاغی و برنامه‌های مصوب در جهت دستیابی به اهداف و اجرایی کردن قوانین «ماموریت» این معاونت است. در تعامل با دستگاه‌ها این برنامه اقدام و عمل به «طرح‌های اجرایی» می‌رسد که «باید» توسط دستگاه اجرا شود و نه معاونت. گزارش عملکرد از کارهای انجام‌شده توسط خودش نشان از عدم اطلاع معاونت از این امر دارد.
۴- ستاد ملی زن و خانواده یک توان بالقوه بالاست که ارزشش شناخته نشده و از آن بهره‌برداری لازم نشده. این ستاد یک هیات دولت ویژه زنان و خانواده است که مسیر راهیابی دستور کارها به جلسات ستاد مانند هیات دولت باید از کمیته‌های علمی، کمیسیون‌های فرعی و کمیسیون اصلی باشد و در نهایت به ستاد راه یابد. آنچه در اولین جلسه در این دولت به جلسه ستاد راه یافت نشان‌دهنده این است که معاونت در این مسیر کاملا ناموفق عمل کرده است. موضوع مشاورین امور زنان و خانواده دستگاه‌ها موضوعی است که با یک بخشنامه به وزرا ابلاغ می‌شد نه اینکه یک جلسه ستاد در سطح عالی را که خود یک هیات دولت است بگیرد در صورتی که مسائل زنان در کشور بر زمین مانده. این گونه است که از این هیات دولت ویژه زنان و خانواده بهره‌برداری نشده علیرغم توجه و حمایت بی‌دریغ شخص رییس‌جمهور محترم از این حوزه.
۵- گزارش بر اساس «حمایت می‌کنیم»های معاونت بنا شده بدون تبیین راهکار این حمایت‌ها. چگونگی و فرآیند این حمایت و اینکه توسط کدام دستگاه انجام می‌شود اطلاع‌رسانی نشده و سندی هم ارائه نشده.
۶- ادعاهای بی‌سند در گزارش معاون رییس‌جمهور بی‌احترامی به ملت است. به عنوان مثال ادعای تعدیل شاخص‌های عدالت جنسیتی در صورتی که سندی در این باره ارائه نکرده است. این تعدیل چگونه و در چه فرآیندی صورت گرفته و اکنون این شاخص‌ها چه هستند؟ شاخص‌های تعدیل‌شده چگونه در کار نظام موثر خواهند بود وقتی اصلا نمی‌دانیم این تعدیل چه بوده است؟ کمیته علمی این تعدیل چه افرادی هستند. هر چند گفته بودند «بازآرایی» شاخص‌های عدالت جنسیتی که در لغت هم نامفهوم است.
۷- علیرغم ادعای تهیه لوایح در گزارش یک ساله معاونت لایحه‌ای جهت اصلاح قوانین در اختیار صاحب نظران قرار داده نشده.
۸- قوانین مصوب بر زمین‌مانده توسط معاونت مانند «تهیه برنامه جامع توانمندسازی زنان سرپرست خانوار» و ارائه آن به مجلس جهت تصویب. ادعا شده است که برنامه را تهیه کرده و به دولت ارسال کرده‌اند. این امر در حالی است که کوچک‌ترین سندی از این ادعا در دست نیست. حتی گفته نشده که در کدام کمیته علمی با چه اعضایی به این برنامه و محورها رسیده است.
۹- موضوعات مرتبط با زنان و خانواده با نگاه «مساله‌محور» خالی است، همچنین برنامه و اقدم عملیاتی برای حل آنها. به عنوان مثال گفتمان و نگرش انقلاب اسلامی به زن و حفظ و تقویت کرامت انسانی زنان با کدام برنامه و توسط کدام دستگاه‌ها توسط این معاونت پیگیری شده و می‌شود؟ مقابله با نفوذ فرهنگی هم در بعد هویت فردی، هم نقش و جایگاه خانوادگی و هم حضور اجتماعی زنان با کدام برنامه توسط معاونت پیگیری شده و می‌شود؟ ساماندهی و شبکه‌سازی برای حضور فعال بین‌المللی با کشورهای اسلامی و کشورها و منطقه چگونه انجام گرفته است؟ چرا جای ساماندهی برای حضور پررنگ و تاثیرگذار رسانه‌ای در حوزه زنان و خانواده خالی است؟ فیلم و عکس از شخص معاون محترم جایگزین وظایف بر زمین مانده معاونت نمی‌شود.
جناب آقای رییس‌جمهور؛ استحضار دارید که این موارد فقط شاهد مثال‌هایی است از آنچه «باید» می‌شده و نشده. مردم غریبه نیستند که اسناد و مدارک ادعاها از آنها پنهان باشد. مردم و صاحب‌نظران بی‌اطلاع نیستند که معاونت بنا را بگذارد بر اینکه لازم نیست بدانند ما کارها را چگونه پیش می‌بریم. پخش کردن پولی که در اختیار معاونت برای عملیاتی کردن «ماموریت» این نهاد است نه اینکه به اسم حمایت با تبدیل کردن معاونت به یک خیریه دولتی با پوشش دادن تعدادی مددجو.
همان‌گونه که رییس‌جمهور، رییس‌جمهور همه است معاونت امور زنان و خانواده هم «باید» در سطح ملی کار کند نه در سطح محلی و تعدادی اندک.
تعیین چارچوب و ماموریت معاونت امور زنان و خانواده، هم این معاونت را هدایت می‌کند به آنچه «باید» انجام دهد و هم شاخص جهت نظارت و بررسی ریاست محترم جمهور در ارزیابی عملکرد معاونت خواهد بود و هم مجلس و کارشناسان و صاحب‌نظران جهت نظارت.
اجازه می‌خواهد در پایان متذکر شود که اگر هر فرد دیگری هم بخواهد به عنوان معاون رییس‌جمهور معرفی شود، تا «ماموریت» خود را نداند و نتواند از همه نیروهای صاحب‌نظر و فعالان مدنی و اجتماعی حوزه زنان و خانواده بهره ببرد کار بر همین روال خواهد بود کما اینکه دهه‌های پیشین نیز همین بوده است.
مدیر شورای همکاری‌ها و شبکه ایران زنان*
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :