نگاهی به چالش‌های پیش روی نخست‌وزیر جدید انگلیس
به گزارش جهان صنعت نیوز: «مری الیزابت تراس» ۴۷ساله پس از نزدیک به ۲ ماه مبارزات انتخاباتی موفق شد تا «ریشی سوناک» رقیب هندی‌تبار خود را شکست دهد و به عنوان رهبر جدید حزب حاکم محافظه‌کار و نخست‌وزیر جدید انگلیس انتخاب شود.تراس در آخرین مرحله از انتخابات درونی حزب محافظه‌کار که از اعضای عمومی صورت گرفت موفق شد ۵۷ درصد آرا معادل ۸۱ هزار و ۳۲۶ رای را کسب کند و به عنوان سومین نخست‌وزیر زن پس از مارگارت تاچر و ترزا می، سکان دولت را تصاحب کند.اما از نگاه ناظران کلاه نخست‌وزیری برای کسی مانند او که در رنگ عوض کردن و تغییر مواضع سیاسی شهره است اندکی گشاد به نظر می‌رسد. تراس ۲۶ ژوئیه ۱۹۷۵ در خانواده‌ای با دیدگاه‌های متمایل به طیف چپ از حزب کارگر متولد شد. او اوایل دهه ۹۰ میلادی به دانشگاه آکسفورد راه یافت و در رشته سیاست و اقتصاد تحصیل کرد. فعالیت‌های سیاسی نامبرده از همان زمان کلید خورد و او به عضویت حزب متمایل به چپ لیبرال دموکرات درآمد.
تراس در سال ۱۹۹۴ برای نخستین‌بار در کنفرانس سالانه حزب لیبرال دموکرات شرکت و با ایراد سخنانی از طرح براندازی نظام سلطنتی در انگلیس حمایت کرد. اما چند سال بعد (۱۹۹۹) مواضع خود را تغییر داد و به حزب محافظه‌کار ملحق شد. تراس اخیرا ادعا کرده که حمایتش از طرح ضد نظام سلطنتی به شور دوران جوانی برمی‌گردد.
او در انتخابات سراسری سال ۲۰۱۰ که حزب محافظه‌کار به رهبری دیوید کامرون پیروز شد، به عنوان نماینده حوزه انتخابیه نورفولک جنوب غربی به مجلس عوام راه یافت. تراس ۲ سال بعد معاون وزیر آموزش و در سپتامبر ۲۰۱۴ وزیر محیط‌زیست شد. وی در جریان خروج انگلیس از اتحادیه اروپا از مخالفان برگزیت بود. تراس ۱۵ می۲۰۱۶ در یادداشتی برای نشریه سان هشدار داد که برگزیت به معنای اخلال در روند تجارت با اتحادیه اروپا است و یک فاجعه تمام‌عیار به شمار می‌رود. ۱۲ ژوئن ۲۰۱۷، هنگامی که درز بخشی از مذاکرات برگزیت خبرساز شد، او از مقام وزارت دادگستری برکنار شد. او در دوران نخست‌وزیری بوریس جانسون رنگ عوض کرد و به دلیل طرفداری از برگزیت، به وزارت تجارت بین‌الملل و سپس وزارت امور خارجه ارتقا یافت.
هنگامی که جانسون از مقام نخست‌وزیری کناره‌گیری کرد، تراس به عنوان یکی از وفاداران به جانسون در عرصه انتخابات حاضر شد. همین امر سبب شد تا نمایندگان حزب محافظه‌کار از جمله اعضای مستعفی دولت جانسون در مرحله نخست انتخابات رغبتی به صعود وی نشان ندهند. اما در مرحله دوم که رای‌گیری به اعضای عمومی حزب محافظه‌کار واگذار شد، او موفق شد از سد ریشی سوناک عبور کند. به هر حال از نگاه افکار عمومی انگلیسی‌الاصل بودن وی فاکتور مهم و تعیین‌کننده‌ای در برابر یک سیاستمدار آسیایی به شمار می‌رود و از نگاه ناظران همین امر مسیر ورود وی به داونینگ استریت را هموار کرد.
اقتصاد اصلی‌ترین چالش تراس
اما اصلی‌ترین چالش تراس پس از شکست رقبا و صعود به مقام نخست‌وزیری رتق و فتق مشکلات اقتصادی انگلیس است. شاخص تورم از میانگین ۲ درصد به ۱/۱۰ درصد رسیده و در مسیر صعود به ۱۵ درصد قرار دارد. پیش‌بینی می‌شود که این رقم اوایل سال آینده میلادی به ۲۲ درصد برسد که در واقع ۱۰برابر برآوردهای قبلی است. این درحالی است که بر اساس اعلام بانک مرکزی، کشور با خطر رکود اقتصادی در ماه‌های آینده مواجه است.
از سویی طبق اعلام سازمان ناظر بر عملکرد شرکت‌های توزیع‌کننده انرژی در انگلیس (آفجم) میانگین قبض برق و گاز خانگی از ماه اکتبر به ۳ هزار و ۵۴۹ پوند در سال افزایش می‌یابد که ۸۰ درصد از سال گذشته بیشتر است.
اکتبر سال قبل، سقف قیمت انرژی در پی بحران ناشی از همه‌گیری کرونا به هزار و ۲۷۷ پوند رسید که اعتراضات گسترده‌ای را در پی داشت. اما افزایش سه برابری بهای انرژی از ماه آینده در شرایطی رخ خواهد داد که مردم انگلیس با افزایش افسارگسیخته قیمت‌ها مواجه هستند و سازمان‌های خیریه هشدار دادند که میلیون‌ها خانوار در فقر سوخت فرو خواهند رفت.
درحالی که روسیه صادرات گاز خود را به اروپا قطع کرده و دورنمایی از فروکش کردن جنگ در اوکراین هم دیده نمی‌شود، بعید به نظر می‌رسد که قیمت‌ها در آینده کاهش یابد. از این منظر نخست‌وزیر جدید انگلیس گزینه‌های زیادی برای کاهش فشار بر مردم ندارد.
او یا به افزایش کمک‌هزینه‌های معیشتی تن خواهد داد که با توجه به وعده نامبرده برای کاهش مالیات‌ها، بدهکاری دولت را افزایش می‌دهد یا احتمالا مبلغی را به عنوان قرض در اختیار مردم قرار خواهد داد تا در سال‌های آینده مستهلک شود. به هر روی تراس فرصت زیادی برای تصمیم‌گیری ندارد و انتظار می‌رود که در روزهای آینده، پیش از افزایش سقف هزینه‌های انرژی برنامه دولت را اعلام کند.
بحران قدرت در کمین نخست‌وزیر جدید
به رغم استعفای بوریس جانسون از مقام نخست‌وزیری، بحران قدرت در انگلیس از بین نرفته است. شکاف میان اعضای پارلمانی و عمومی حزب حاکم از یک سو و فشار حزب رقیب (کارگر) از سوی دیگر احتمال برگزاری انتخابات سراسری زودهنگام را تقویت کرده است.
«کی‌یر استارمر» رهبر حزب کارگر انگلیس در واکنش به انتخاب تراس به عنوان نخست‌وزیر جدید تصریح کرد: کشور نیازمند تحولی اساسی در قدرت و لازمه آن برگزاری انتخابات سراسری است. این درحالی است که محبوبیت حزب کارگر در ماه‌های اخیر افزایش قابل‌توجهی یافته و طبق آخرین نظرسنجی‌های به عمل آمده، آقای استارمر از بخت زیادی برای تصاحب قدرت برخوردار است.
برخی گزارش‌ها حاکی است که بوریس جانسون هم به طور کامل از قدرت دل نکنده و مترصد فرصتی است که با راه‌اندازی رای عدم اعتماد به لیز تراس، دوباره به عرصه قدرت بازگردد. از این منظر اگر بخت با خانم تراس یار باشد می‌تواند با مقاومت در برابر برگزاری انتخابات سراسری زودهنگام، تا آخر دوره پارلمان یعنی سال ۲۰۲۴ سکان دولت را حفظ کند.
مواضع نخست‌وزیر جدید در قبال ایران
اگر بتوان ادعا کرد که لیز تراس در ماجرای تسویه طلب ۴۰۰ میلیون پوندی ایران کارشکنی نکرد، اما نقش سازنده‌ای را در جریان مذاکرات رفع تحریم‌ها ایفا نکرد. او در بحبوحه گفت‌وگوهای وین با برگزاری دو نشست سیاسی در سطح وزرای امور خارجه کشورهای عضو گروه هفت و شورای خلیج‌فارس و همچنین اظهارنظرها و نوشتارها سعی بلیغی داشت که به فضاسازی منفی علیه گفت‌وگوها بپردازد. تراس بهمن سال گذشته در سخنانی غیرسازنده و متناقض با آنچه در روند مذاکرات می‌گذشت، مدعی شد که گفت‌وگوها در حال نزدیک شدن به بن‌بستی خطرناک است.
او در آخرین مناظره انتخاباتی هم ضمن تکرار اتهامات علیه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران و حمایت از رژیم صهیونیستی، ادعا کرد که در صورت پیروزی در انتخابات، اولویت نخست دولت وی جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح اتمی است.
واقعیت این است که انگلیس یکی از طراحان و مجریان اصلی پرونده‌سازی برای جمهوری اسلامی ایران در حوزه هسته‌ای بوده و تغییر دولت‌ها در این کشور نیز هیچ تاثیری در رویکرد انگلستان در این زمینه نخواهد داشت.
فهم فلسفه این نقش‌آفرینی چندان دشوار نیست. اگر بپذیریم که رژیم صهیونیستی مهم‌ترین نفع برنده از امنیتی‌سازی موضوع هسته‌ای ایران است، لاجرم انگلستان به عنوان خالق و حامی این موجودیت وظیفه خود می‌داند که برای پیشینه‌سازی این نفع از هیچ اقدامی دریغ نورزد.
با وجود این، رادیکال‌تر شدن رویکرد انگلیس در چند ماه اخیر علل و دلایل اضافه دیگری هم دارد که بخشی از آن در برگزیت و تلاش انگلیس برای «هویت‌سازی» جدید نخبگان حاکم بر این کشور ریشه دارد.
رویکرد افراطی انگلیس تا حدود زیادی متاثر از شخصیت خانم «لیز تراس» نیز هست که بقای خود در قدرت را در اتخاذ رفتارهای پوپولیستی با هدف جلب نظر حامیان پرنفوذ داخلی و بین‌المللی تعریف می‌کند.
در محافل دیپلماتیک خانم تراس را با عنوان «عوامگرای رادیکال» توصیف می‌کنند که برای خوشایند طبقات حامی خود مواضع افراطی و تندی در قبال مسائل بین‌المللی از جمله علیه چین و روسیه ابراز می‌کند.
تندروی او در مباحث مرتبط با هنگ‌کنگ و تایوان تا آنجا پیش رفت که اخیرا «پُل کیتینگ» نخست‌وزیر اسبق استرالیا، او را «مجنون» نامید. «تراس» در رابطه با جمهوری اسلامی ایران نیز با بی‌پروایی تمام، به صورت کورکورانه و بدون هیچ تاملی از سیاست مخرب و هرج و مرج طلب رژیم صهیونیستی تبعیت می‌کند.
اما فراتر از عوامل فوق، به نظر می‌رسد سیاستگذاران انگلیس در راستای سیاست دیرینه «تفرقه بینداز و حکومت کن» خود و با این تصور که جانشین طبیعی و مشروع آمریکا در منطقه خاورمیانه، هیچ بازیگری جز انگلیس نمی‌تواند باشد، درصدد است بازی چندگانه‌ای را در قالب مذاکرات برجام اجرایی کند.
انگلیس نگران دست‌اندازی فرانسه به حوزه نفوذ آمریکا در فردای خروج آمریکا از منطقه است. از سوی دیگر انگلیس هرگونه افزایش اعتبار و جایگاه جهانی بروکسل را در راستای تقویت اروپای قاره‌ای و اعتبارافزایی برای آلمان و فرانسه می‌داند.
نتیجه اینکه انگلیسِ تراس، چندان انگیزه‌ای برای تسهیل مذاکرات برجامی قائل نیست و در این بی‌انگیزگی حتی وقعی به نگرانی‌ها و تمایلات شریک خود در آن سوی آتلانتیک نمی‌نهد.
لینک کوتاه :