رندهای تابوساز و راهبندان‌ساز
محمدصادق جنان‌صفت *
مفهوم و اجرای «تابوسازی» ترفندی است که سویه‌های گوناگون دارد. یکی از مفاهیم آن ترساندن آدم‌ها از انجام یک کار از راه بدنام نشان دادن آن راه است. تابوسازی پیش از هر جایی در میان پدران و مادران رخنه کرده و آنها از این تابوسازی برای ترساندن کودکان و وادار کردن آنها به انجام ندادن یک کار استفاده می‌کنند که دوست ندارند. به طور مثال آنها می‌گویند اگر این کار را انجام دهی چنین می‌شوی و ما چنان می‌شویم و کودک نیز از هراس مدتی آن کار را نمی‌کند. اما تابوسازی در سیاست به ویژه از سوی برخی افراد و احزاب و اندیشه‌های سیاسی در برخی از جامعه‌ها به ویژه از سوی کسانی که نیروی برتر تبلیغاتی و سیاسی را در دست دارند اقدامی روزمره شده است. این تابوسازی بیشتر در میان انقلابیون و از سوی افراد پشت پرده در کشورهایی که می‌خواهند مقام‌های سیاسی را بترسانند اتفاق می‌افتد. در ایران نیز گروهی پیدا و پنهان هستند که از سال‌های نخست پس از انقلاب اسلامی اقدام به تابوسازی کرده‌اند که ریشه در افکار چپگرایانه ارتدوکس و دنباله‌روهای آنها دارد. به طور مثال در سال‌های نخست انقلاب داشتن عکس در کنار یک مقام تابو بود و چه‌بسا عکس‌ها که سوزانده شدند و چه کسانی که به دلیل داشتن عکسی در کنار یک مقام از رژیم پیشین از کار برکنار شدند. روزی دیگر داشتن تخصص بدون تعهد یک تابو شد و متخصصان پرشماری به دلیل اینکه تشخیص داده می‌شد تعهد ندارند از خدمات دولتی برکنار شدند و به خارج از کشور رفتند. روزی دیگر بستن کراوات تابو شد و اینکه اگر کسی ریش خود را جور خاصی اصلاح کند تابو شد. روزی دیگر لیبرالیسم از سوی حزب توده و هم‌اندیشان این حزب تابو شد و افرادی به صرف اینکه اقتصاد آزاد را بر اقتصاد متمرکز دولتی برتر می‌دانستند از بازی سیاسی بیرون انداخته شدند. این کهن‌ترین تابوی سیاسی حالا با نام تابوی نئولیبرالیسم پابرجاست و دولت‌هایی مثل دولت روحانی که سر تا پایش در اقتصاد دولتی گیر افتاده بود را دولت نئولیبرالیست‌ها نامیدند. در هنگامی دیگر برای خرید محبوبیت سیاسی گفتند برخی مدیران حقوق‌های نجومی می‌گیرند و نباید مدیران بیش از چند برابر یک کارمند عادی حقوق و دستمزد بگیرند و به این ترتیب نخبه‌کشی شروع شد و شماری از مدیران با تخصص‌های بالا از دولت بیرون رفتند و کار به دست میان‌مایه‌ها افتاد. حالا نیز برای اینکه بتوانند برخی از رقبای سیاسی را از میدان بیرون کنند، تحصیل فرزندان مقام‌ها در خارج از کشور را تابو کرده‌اند و دولت سیزدهم با دستور قاطع رییس دولت و نیز افشاگری مدیر اطلاع‌رسانی برای خود تابو درست کرده است. تابوسازان در ایران هرگز آرام نمی‌گیرند تا اینکه هیچ سخن شایسته‌ای از سوی افرادی خارج از قدرت سیاسی رسمی بر زبان‌ها جاری نشود و هیچ طرح و برنامه تازه‌ای که با تابوهای ساخته ذهن آنها ناسازگار است برای اصلاح اقتصاد و سیاست ارائه نشود. تابوسازان ایران البته آموزگاران چیره‌دستی دارند که همین الان نیز با وجود نبودن آشکار در صحنه سیاست آنها را از راه دور راهنمایی می‌کنند. چپ‌های تراز نوین ایران که حالا در اوج پختگی تابوسازی قرار دارند راهنماهای خوبی برای همتایان داخلی‌شان هستند.
لینک کوتاه :