بورس؛ گرفتار بی‌اعتمادی سهامدار خرد

علیرضا تاجبر *

در حال حاضر بازار سرمایه یکی از بدترین شرایط در کل مقاطع تاریخی خود را تجربه می‌کند. با وجود پارامترهای مثبتی که از لحاظ بنیادین در برخی شرکت‌ها مشاهده می‌شود اما متاسفانه معامله‌گران هیچ واکنشی نسبت به این پارامترها ندارند. در حال حاضر مشکل اصلی بازار سرمایه را می‌توان کمبود نقدینگی، عدم ورود پول و فرار سرمایه‌گذاران خرد از بازار دانست. تا زمانی که این مشکلات حل نشوند شاهد همین شرایط منفی و فرسایشی خواهیم بود و حتی اگر خبر مثبتی هم در بازار منتشر شود، حداکثر ظرف مدت یک یا دو روز خنثی شده و اثر خود را از دست می‌دهد. کما‌اینکه شاهد بودیم دو هفته قبل که از سمت رخدادهای برجامی اخبار مثبتی مخابره می‌شد، بازار اندک رونقی به خصوص در گروه‌های لیدر یافته بود اما بلافاصله بعد از اینکه تهدیدهای کوچکی فضای این مذاکرات را فرا گرفت، بازار نه تنها مثبت روزهای گذشته خود را از دست داد بلکه در حال حاضر منفی‌تر از قبل به مسیر خود ادامه می‌دهد. بنابراین، اخبار مثبت یا شرایط بنیادین مناسب در حال حاضر در بازار سرمایه تاثیری ندارد و نهایتا می‌تواند یک یا دو روز اثرگذار ظاهر شود. تنها امری که می‌تواند موثر واقع شود، حمایت دولت از بازار و به تبع آن ورود سرمایه‌گذاران خرد است. اینکه می‌بینیم در حال حاضر ارزش معاملات خرد عمدتا به کمتر از ۵ هزار میلیارد تومان رسیده و روز گذشته هم بسیار پایین بوده، به دلیل آن است که سهامدار خرد کنار کشیده است، اقدام به سرمایه‌گذاری جدید نمی‌کند و معامله‌ای هم انجام نمی‌دهد. مادامی که سهامداران خرد و سرمایه‌گذاران کوچک وارد بازار نشوند شاهد طراوت و چالاکی بازار نخواهیم بود و همین شرایط منفی و فرسایشی ادامه‌دار خواهد شد. اکنون وقت آن است که قضاوت منصفانه‌ای هم درباره عملکرد سهامداران عمده داشته باشیم که دو سال است زیر ذره‌بین هستند. این سهامداران ظرفیت مشخصی دارند و عملکرد آنها از سمت مدیران هم سنجیده می‌شود. دو سال است که این شرکت‌ها و سهامداران عمده را زیر سوال برده‌ایم که از بازار حمایت نمی‌کنند اما شاهد آن هستیم که آنها نیز تا آنجا که توانسته‌اند نقدینگی صرف و از بازار حمایت کرده‌اند. درست است که آن شدت لازم را نداشته اما این اقدام طی دو سال اخیر بسیار انجام شده است. نکته حائز اهمیت این است که روش صحیح این نیست که صرفا به این گروه اتکا کنیم! همان‌طور که تاکید شد، مشکل بازار در اعتماد سهامدار خرد است. تا زمانی که سهامداران خرد وارد نشوند، هر قدر هم حمایت از سمت سهامدار عمده انجام شود، ‌فایده‌ای ندارد یا دست‌کم یک مسکن چند روزه خواهد بود. همچنین تا زمانی که معاملاتی با ارزش بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان برای چند روز پیاپی در بازار مشاهده نشود نمی‌توان گفت که شاهد ورود سرمایه‌گذار خرد هستیم. ارزش معاملات کمتر از ۵ هزار میلیارد تومانی کنونی، بازار را به همان شرایط رکودی که در سال ۹۳ و ۹۴ شاهد آن بودیم گرفتار می‌کند. بر همین اساس باید برای چند روز بازار معاملات بالای ۱۰ هزار میلیارد تومان را تجربه کند تا بتوان به مثبت شدن وضعیت بازار امیدوار بود.

* کارشناس بازار سرمایه