فاصله بیکاری واقعی با آمارهای رسمی

به گزارش جهان صنعت نیوز:  می‌دانیم که همه‌گیری کرونا از سال ۱۳۹۸ نیز مزید بر علت مشکل مزمن بیکاری و اشتغالزایی در ایران شده است، چراکه در طول مدت محدودیت‌های ناشی از پروتکل‌های بهداشتی بسیاری از مشاغل از ظرفیت خود خارج شده و بخش قابل ملاحظه‌ای نیز کار خود را از دست دادند، به طوری که طبق آمار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در سال ۱۳۹۹ تنها ۵۰۰ هزار نفر در بخش صنعت به خیل بیکاران کشور اضافه شد. در این میان هر چند که دولت سیزدهم برنامه‌های متنوعی را برای بازگشت افراد به کار و نیز ایجاد اشتغال در دستور کار قرار داد، اما آمار مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که نرخ بیکاری در کشور ۲/۹ درصد بوده و حتی از میزان جمعیت شاغل در کشور نیز یکصد هزار نفر کاسته شده است. علاوه بر این برآوردها نشان می‌دهد از تابستان سال گذشته تا پایان بهار امسال نیز میزان اشتغال ایجادشده منفی ۲۰۸۰۰ نفر بوده که از جمع جبری اشتغال فصل‌ها، تقسیم بر چهار به دست آمده است.

عبدالملکی رفت اما شعارش ماند

در همین رابطه، حمید حاج‌اسماعیلی کارشناس ارشد روابط کار در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» در خصوص عدم تحقق شعار اشتغالزایی و وضعیت بیکاری در کشور توضیح می‌دهد: موضوع ایجاد ۸۵۰/۱ میلیون شغل تا پایان سال ۱۴۰۱، شعاری بود که آقای حجت عبدالملکی وزیر کار سابق به عنوان دبیر شورای عالی اشتغال و وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی آن را مطرح کرده و روی آن مانور می‌داد که طبیعتا جنبه رویایی و یا به تعبیری بهتر خیال‌پردازی داشت، زیرا شرایط کنونی کشور کاملا مشخص بوده و وقتی ما همچنان در تحریم قرار داریم، امکانات محدود است و ظرفیت‌های اشتغال نیز در طول سال‌های گذشته مورد بهره‌برداری قرار نگرفته، نمی‌توان انتظار خاصی در حوزه اشتغال و کاهش نرخ بیکاری داشت.

در اینجا موضوعی که مطرح می‌شود این است که عبدالملکی رفته اما همچنان شعار او باقی مانده و دولت هم به صورت ناچار متعهد اجرای چنین شعاری شده است. بنابراین به نظر نمی‌رسد که پشتوانه فنی و عملیاتی جهت تحقق این شعار مهیا شده باشد.

وی در ادامه افزود: در همان زمان که آقای عبدالملکی سرکار بود، هیچ‌گونه توجیهی به لحاظ منطقی و امکاناتی برای این کار نداشت. لذا می‌توان گفت که دولت سیزدهم از لحاظ برنامه و نیز زیرساخت‌های لازم جهت اشتغالزایی دچار محدودیت است. از سوی دیگر شما شاهد هستید که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با تمامی اهمیتی که دارد، ماه‌هاست با سرپرست اداره شده و اقدام خاصی هم در این زمینه صورت نداده است. در واقع بعد از آقای عبدالملکی هم شاهد بودیم که کسی در دولت آنچنان شعار ایجاد ۸۵۰/۱ میلیون شغل تا پایان امسال را دنبال نکرد.

به گفته این کارشناس ارشد روابط کار، بعد از کاهش همه‌گیری کرونا، شرایط کشور تا حدودی در حوزه اشتغال تسهیل شد و انتظار می‌رفت که مشاغل خدماتی که به تبع کرونا دچار محدودیت و تعطیلی شده بودند به ظرفیت سابق خود بازگردند. در واقع پروتکل‌های بهداشتی برای تمامی بخش‌ها محدودیت و آسیب ایجاد کرده بود، اما این را نیز باید بدانیم که شغل و اشتغالزایی چندانی در کشور ما در طول فروکش کردن همه‌گیری نیز ایجاد نشده است، زیرا اتفاق خاصی صورت نگرفته که بخواهیم انتظار جهش در اشتغال را داشته باشیم.

آمار بیکاری به مراتب بالا‌تر از آمار رسمی است

حاج‌اسماعیلی در ادامه تاکید می‌کند: در همین رابطه است که شاهد بودیم مرکز آمار نرخ بیکاری را افزایشی اعلام کرد. یعنی نه تنها شغلی ایجاد نشده بلکه همچنان آمار بیکاری ما نیز بالاست لذا موضوع برنامه عملیاتی و عقلایی دولت برای ایجاد اشتغال، سوای ایجاد شغل است زیرا بخش زیادی از مشکلاتی که برای استخراج نرخ بیکاری و اشتغال در کشور وجود دارد، ناشی از عدم تثبیت شرایط قانونی برای جمعیت فعال است. وقتی جمعیت فعال کشور درست ارزیابی نمی‌شود، طبیعتا نرخ مشکلات اقتصادی کاهش می‌یابد. در واقع عدم افزایش تصاعدی نرخ بیکاری در کشور ناشی از این است که ما جمعیت فعال را همواره کوچک و مشارکت را نیز حداقل فرض کرده‌ایم. به همین دلیل بخشی از مشکلات بازار کار کشور ناشی از این است که دولت بخش بزرگی از جمعیت را خارج از جمعیت فعال در نظر گرفته که بزرگ‌ترین ضعف ما نیز در زمینه آمار محسوب می‌شود. به همین دلیل نرخ بیکاری هم با واقعیت‌های محسوس جامعه ناسازگار است و می‌توان گفت نرخ بیکاری در کشور به مراتب بیشتر از آن چیزی است که دولت و مرکز آمار به صورت رسمی اعلام می‌کنند.