چرا واردکننده بنزین می‌شویم؟
به گزارش جهان صنعت نیوز: پس از آنکه طرح بنزین شهروندی در کیش به عنوان طرح پایلوت اجرا شد، پیشنهادهایی مبنی بر اجرای سراسری این طرح مطرح شد. حتی برخی‌ها از دولت خواستند که برای مدیریت مصرف، قیمت بنزین را افزایش دهد، اما این پیشنهاد رد شد. به تدریج که مصرف بنزین افزایش یافت، پیشنهادهای دیگری روی میز دولت قرار گرفت.
پیشنهادهایی مثل طرح بنزین شهروندی، کاهش سهمیه دوم سوخت، اجرای طرح رزاق، بنزین پتروشیمی‌ها و… از میان همه پیشنهادها کاهش سهمیه دوم سوخت مورد توافق قرار گرفته است. هنوز برای طرح رزاق که می‌تواند جلوی بخشی از قاچاق ۳۰ میلیون لیتر فرآورده جلوگیری کند، تصمیم قطعی گرفته نشده است. پیشنهاد بنزین شهروندی هم روی کاغذ مانده است. برای افزایش قیمت بنزین هم ظاهرا ابراهیم رییسی رییس‌جمهور مخالف است. چه آنکه به گفته صولت مرتضوی معاون اجرایی رییس‌جمهوری، تحت هیچ شرایطی آقای رییس‌جمهور اجازه افزایش قیمت بنزین را نخواهد داد. بنزین پتروشیمی‌ها هم ظاهرا مخالفان زیادی دارد، هرچند محصول آنها در یک ماه گذشته برای جبران کسری بنزین وارد چرخه شده، اما به نظر می‌رسد آنها هم نمی‌توانند گره کار را باز کنند.
بنابراین با توجه به روند افزایشی مصرف، راهی جز واردات نمی‌ماند. البته برای واردات هم راهکارهای مختلفی پیشنهاد می‌شود؛ راهکارهایی که برخی از آنها نیاز به سرمایه‌گذاری دارد و برخی هم معامله‌های پایاپای.
افزایش قیمت نفت و فرآورده‌ها در ماه‌های گذشته تبدیل به مساله بسیاری از کشورها شد. بنزین در بسیاری از کشورها رکورد‌های عجیبی زد که منجر به افزایش نرخ تورم شد. در آمریکا قیمت بنزین تا ۵ دلار در هر گالن بالا رفت. در حال حاضر با کاهش سفرهای تابستانی، قیمت بنزین در دنیا روند کاهشی داشته اما همچنان نسبت به سال گذشته در همین زمان بالاست. بنابراین پروژه واردات بنزین برای ایران به معنی تحمیل هزینه جدید بر کشور است. هرچند که ایران به دلیل شرایط تحریمی بنزین را در ازای نفت و به صورت تهاتر دریافت می‌کند، اما همین معادله هم سبب کاهش بخشی از درآمدهای نفتی می‌شود.
رخ‌نمایی از ناترازی
تولید بنزین در کشور براساس گزارش‌های رسمی در خوش‌بینانه‌ترین حالت ۱۲۰ میلیون بشکه در روز است. البته این عدد ثابتی نیست و در برخی زمان‌ها به دلیل شرایط فنی پالایشگاه‌ها، تولید کمتر از این میزان هم می‌شود. در حال حاضر در شرایط پیک، تولید و مصرف برابر شده، اما به نظر می‌رسد که این شرایط ناپایدار است و به همین دلیل هم دولت تصمیم گرفته طرح کاهش سهمیه دوم سوخت را اجرایی کند. هرچند این طرح بیشتر برای مناطق مرزی و جلوگیری از قاچاق سوخت است، با این حال نشانه آن است که به تدریج نیاز کشور به بنزین بیشتر تبدیل به پروژه واردات خواهد شد.
بنا به گفته سیدحمید حسینی رییس هیات‌مدیره اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی تولید بنزین به ۱۰۱ لیتر کاهش و مصرف افزایش یافته است و احتمال اینکه دوباره واردکننده بنزین و گازوییل شویم، وجود دارد.
او با بیان اینکه کاهش سهمیه بنزین با نرخ آزاد از ۲۵۰ لیتر به ۱۵۰ لیتر تصمیم درستی بوده، به ایلنا گفته است: قاعدتا با توجه به اینکه مناطق مرزی پتانسیل بالایی برای قاچاق بنزین دارند، اقدام بجایی بوده است، ضمن اینکه ۶۰ لیتر بنزین یارانه‌ای و ۱۵۰ لیتر آزاد برای یک خانوار معمولی کفایت می‌کند.
آن‌طور که حسینی می‌گوید با توجه به اینکه تولید پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس ۱۱ درصد کاهش پیدا کرده برای جبران آن و کسری تولید یا باید پالایشگاه بسازیم که ۳ تا ۴ سال طول می‌کشد، یا باید واردات بنزین داشته باشیم، یا به سمت تولید بنزین از پتروشیمی و یا کنترل مصرف و تقاضا داشته باشیم که قطعا سالم‌ترین و بهترین راه‌حل کنترل مصرف است.
به گفته وی در حال حاضر ما نمی‌توانیم به خاطر تجربیات تلخی که سال‌های گذشته در رابطه با افزایش قیمت فرآورده‌های نفتی داشتیم بنزین را با قیمت واقعی بفروشیم، اختلاف قیمت بنزین ما با دیگر کشورها نیز بعضا چندین برابر است، بنابراین باید مجموعه‌ای از راهکارها را به کار ببریم تا این وضعیت را سامان بدهیم که یکی از راهکارها این است که سهمیه بنزین خودروها مدیریت شود.
پیشنهادهای روی میز
تردیدی نیست که با واردات بنزین، دولت ناچار است بنزین گران را وارد کند و ما‌به‌التفاوت قیمت جهانی را به صورت یارانه پرداخت کند. اقدامی که به لحاظ اقتصادی قابل توجیه نیست زیرا برخی از دهک‌های درآمدی خودرو ندارند اما از حساب آنها یارانه به جیب افرادی می‌رود که گاه خودروهای میلیارد تومانی سوارند. موضوع عدالت در پرداخت یارانه‌ها سال‌هاست که محل بحث و جدل کارشناسان است. اما به دلیل آنکه بنزین در ایران تبدیل به پدیده‌ای سیاسی شده، راهکاری برای آن نیست. زیرا به محض تصمیم دولت برای افزایش قیمت بنزین، اعتراض‌های عمومی آغاز می‌شود.
سیدحمید حسینی درباره احتمال افزایش قیمت بنزین می‌گوید: اگر بنا بر این باشد که برای خودروهایی که بالای ۲۵۰۰ سی‌سی مصرف دارند، کارت سوخت صادر نشود قاعدتا نرخ جدیدی به بازار تحمیل خواهد شد و صاحبان خودروهای لوکس مجبورند بنزین را با نرخ بالاتری خریداری کنند و این مقدمه‌ای می‌شود که دولت به این سمت برود که حداقل بنزین سوپر را گران و آزادسازی کند. بنابراین کاهش سهمیه یکی از راهکارهای کاهش قاچاق است، اما الزاما به معنای کاهش مصرف نیست، بنابراین بعید است خودروها ۲۵۰ لیتر بنزین آزاد مصرف کنند، خودروهای با مصرف ۲۵۰۰ سی‌سی هم از ۲۵۰ لیتر بیشتر مصرف ندارند، بنابراین خودروهایی که سهمیه سوخت یارانه‌ای دارند نیازی به ۱۰۰ لیتر مازاد نداشته‌اند و این میزان می‌توانست طعمه‌ای برای قاچاقچیان باشد.
تولید بنزین کم شده است
موضوع دیگر کاهش تولید بنزین است. آن‌طور که حسینی گفته در حال حاضر تولید بنزین از ۱۰۵ لیتر به ۱۰۱ لیتر کاهش و مصرف افزایش یافته و احتمالا به خاطر افزایش قیمت‌های جهانی سوخت و ارز ریسک برای قاچاق معنی دارد و می‌تواند ۱۰ تا ۱۵ میلیون لیتر در روز قاچاق صورت گیرد، بنابراین حتما این برنامه جلوی قاچاق را گرفته و مصرف را کاهش می‌دهد، علاوه بر این می‌تواند دلایلی که مصرف بنزین افزایش پیدا کرده را مشخص کند.
به گفته وی در هر حال احتمال اینکه دوباره واردکننده بنزین و گازوییل شویم، وجود دارد. برای جلوگیری از این موضوع چندین راهکار وجود دارد یکی اینکه به سمت بهینه‌سازی مصرف سوخت خصوصا در خودروها حرکت کنیم و یا اینکه با تغییر موتور خودروها بتوانیم مصرف را کاهش دهیم، دوم اینکه خودروهای فرسوده را که مصرف بالا داشته و آلوده‌کننده هوا هستند، از دور خارج کنیم. راهکار بعدی کنترل مبادی خروجی، هوشمند کردن سوخت و استفاده از سامانه سوخت است که مشخص شود هر خودرویی چه میزان، چگونه و در کدام شهرها سوخت دریافت کرده است، اگر از ظرفیت این سامانه استفاده می‌شد اکنون راحت‌تر تحلیل می‌کردیم که چه اتفاقی در حال رخ دادن است، یک راهکار هم ساخت پالایشگاه و افزایش ظرفیت نیروگاهی است.
لینک کوتاه :