ایست ناقص ماشین پول‌پاشی یورو
به گزارش جهان صنعت نیوز: نکته بسیار مهم‌تر نیز در مورد سیاست TLTRO است. طی سال‌هایی که در حوزه یورو نرخ‌های بهره صفر یا حتی منفی بود، برای اینکه اقتصادها را در مسیر رشد تحریک کنند و سطح اعتبار را افزایش دهند، سیاستی را انتخاب کرده بودند به نام TLTRO که در آن به بانک‌های حوزه یورو دسترسی می‌دادند تا از منابع ECB (بانک مرکزی اروپا) استفاده کنند یا به نوعی چاپ پول فقط برای سیستم مالی و بانکی اروپا را انجام دهند. نکته حائز اهمیت جلسه اخیر بانک مرکزی اروپا این بود که در خصوص نوع نرخ بهره‌ای که از این بانک‌ها بابت پرداخت نقدینگی به آنها گرفته می‌شود میانگین سه سال آخر محاسبه می‌شود، اما در این جلسه با افزایش نرخ بهره ۷۵/۰ درصدی آنها را تقریبا مستثنی کرده‌اند. بر این اساس نرخ‌های جدید بهره فعلا شامل پول‌هایی که در گذشته قرض گرفته‌اند نمی‌شود. این یعنی یک عمل مخالف افزایش نرخ بهره ۷۵/۰ درصدی! یکی از دلایلی که ارز یورو هم نتوانست به اندازه لازم قدرت بگیرد همین امر بود که بانک مرکزی اروپا هنوز به آن شدت سیاست‌های انقباضی را انجام نداده و فقط افزایش نرخ بهره شبانه را اعمال کرده است.
بانک‌های مرکزی معمولا در پایان هر سه ماهه، چشم‌انداز خود را از اقتصاد بیان می‌کنند. بانک مرکزی اروپا در پایان سه ماهه قبلی در ماه ژوئن انتظار تورمی برای امسال را به ۸/۶ درصد افزایش داده بود اما رقم GDP مورد انتظار را از ۶/۳ درصد به ۸/۲ درصد کاهش داد. نکته‌ای که در جلسه اخیر بانک مرکزی اروپا سوال‌برانگیز شد این بود که با وجود آنکه انتظارات تورمی را افزایش دادند و انتظار دارند در انتهای سال ۱/۸ درصد تورم داشته باشند، اما GDP را هم کمی رشد داده‌اند و آن را ۱/۳ مورد انتظار اعلام کرده‌اند! GDP مثبت به معنای آن است که رکود نداریم، اما در واقع بسیار سخت است که با این تورم به این GDP برسند. تورم‌های خیلی بالا باعث می‌شوند درآمد واقعی مردم (با کم کردن تورم از آن) بسیار کاهش یابد و این رقم GDP که اکنون در چشم‌انداز خود اعلام کرده‌اند هم واقعی (Real) است اما نمی‌تواند محقق شود. در همین حال برای سال ۲۰۲۳ GDP مورد انتظار را به ۹/۰ درصد رسانده‌اند. بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند اکنون حوزه یورو در بحران به سر می‌برد. با توجه به اینکه قیمت گاز در هفته گذشته کمی کاهش پیدا کرد اما هنوز در سطوح بسیار بالایی قرار دارد که می‌تواند به شدت به تولید در اروپا صدمه بزند و ممکن است بخش‌هایی از تولید تعطیل شوند. همین امر نیز باعث می‌شود شاهد کاهش GDP باشیم. از سمت دیگر هم خانوارهای اروپایی با کاهش درآمد واقعی روبه‌رو خواهند بود که در نتیجه مصرف آنها کاهش می‌یابد که به همین علت اصولا GDP به آن شکلی که آنها انتظار دارند نباید اتفاق بیفتد!
شکست احتمالی سیاست تعیین سقف برای قیمت انرژی
گروه G7 اعلام کرده‌اند برای قیمت نفت و گاز روسیه سقف مشخصی تعیین خواهند کرد. در این میان اما مهم این است که مشتریان اصلی روسیه را بشناسیم. چین و هند اصلی‌ترین مشتریان نفت روسیه هستند و تقریبا بیش از ۹۵ درصد از فروش نفت روسیه به این دو کشور صورت می‌گیرد. بر همین اساس شاید چین هرگز نسبت به سیاست سقف‌گذاری قیمت برای نفت توجهی نکند. همان‌طور که شاهد هستیم چین مراودات با روسیه را نیز با روبل یا یوآن خود انجام می‌دهد. نکته دیگر که البته بسیار مهم خواهد بود رویکرد هند است. نخست‌وزیر هند در هفته گذشته اعلام کرد از هر جایی که بخواهند انرژی خود را تامین می‌کنند! در واقع هندی‌ها به نوعی به آمریکا اعلام کردند که به این سیاست سقف قیمتی اعتنایی نخواهند کرد. هند کشوری با ۳/۱ میلیارد نفر جمعیت است و در مسیر رشد قرار دارد. در حال حاضر این کشور چهارمین اقتصاد بزرگ دنیاست و به دنبال رسیدن به جایگاه سومی است. بر همین اساس شاید به سیاستی که G7 می‌گذارد اعتنایی نکند و بدین ترتیب سیاست سقف‌گذاری قیمت برای نفت حداقل در کوتاه‌مدت جوابگو نباشد.
مقابله اروپا با کمبود انرژی
اما می‌توان گفت که در اروپا باز هم افزایش قیمت گاز را خواهیم داشت؟ پیش‌بینی آن کمی سخت است. بدترین خبرها از گاز را قبلا داشته‌ایم. به عنوان مثال پوتین در سخنرانی خود اعلام کرد اگر سقف قیمتی گذاشته شود کل انتقال گاز را قطع می‌کند! همه این خبرها منتشر شده و دیگر در قیمت‌ها اثری نداشته است. تمهیداتی که اروپا اتخاذ کرده است نشان می‌دهد که بالاخره به سختی از زمستان عبور می‌کنند. در این میان اما آلمان به دلیل اینکه ترمینال LNG ندارد تا بتواند این نوع از انرژی را وارد کند سخت‌ترین مشکلات در حوزه یورو را تجربه می‌کند. گفته می‌شود این کشور هم ساخت سه ایستگاه تخلیه LNG را آغاز کرده است. اما همان‌طور که اشاره شد کار بسیار سختی را در پیش دارد. اگر آلمان با مشکل مواجه شود طبیعتا به تمام اتحادیه اروپا سرایت می‌کند. تحلیلگران می‌گویند شاید قلب صنعتی اروپا دیگر در آلمان نباشد و به فرانسه منتقل شود، چراکه مشکلات انرژی فرانسه به شدت کاهش یافته است.
کنترل تورم در انگلستان
نکته دیگر در اروپا نرخ تورم انگلستان است. قبلا گلدمن ساکس تورم بالای ۲۰ درصدی را در سال ۲۰۲۳ برای این کشور پیش‌بینی کرده بود. اما تورم می‌تواند همچنان بالا رود و در انگلستان به بالای ۲۰ درصد برسد؟ این امر بستگی به قیمت گاز دارد. اما به نظر نمی‌رسد به این شدت رشد کند. هر چند در این هفته داده‌های تورمی بسیار زیادی از انگلستان و اروپا خواهیم داشت. در انگلستان انتظار دارند تورم در بعد سالانه ۲/۱۰ درصد باشد و حداکثر پیش‌بینی‌ها تا ۱۳ درصد است. اما نکته مهمی در این میان وجود دارد؛ سیاست‌های مالی که در انگلستان برای کمک به شرکت‌ها اتخاذ شده است، باعث می‌شود قیمت‌ها کاهش پیدا کند. در اصل کمک‌های دولتی باعث می‌شود تمام فشار هزینه‌ای در بخش تولید به مصرف‌کننده منتقل نشود که این اقدام می‌تواند تورم را کاهش دهد. با توجه به سیاست‌های مالی که هم اروپا و هم انگلستان اتخاذ کرده‌اند نباید انتظار داشته باشیم تورم خیلی رشد کند.
چرایی رشد دارایی‌های ریسکی با وجود افزایش نرخ‌های بهره
روند دیگری که طی هفته گذشته در بازارها مشاهده شد، رشد بازارهای سهام و کریپتوکارنسی‌ها با وجود افزایش نرخ بهره در اروپا و اظهارات جروم پاول رییس فد بود. اما چرا این بازارها مسیر معکوسی را نسبت به رویکردهای قبلی پیش گرفتند؟ در واقع آقای پاول در سخنرانی اخیر تمام صحبت‌های گذشته خود را مجددا تکرار کرد و به همین دلیل روی بازارها تاثیری نداشت یا یک تاثیر بسیار کوتاه‌مدت در حد همان زمان جلسه داشت. در این میان دو مساله بسیار مهم وجود دارد؛ یکی اینکه در ۱۰ روز گذشته شاهد سیاست‌های مالی حمایتی و کمک‌های دولتی در حوزه یورو به میزان ۴۰۰ میلیارد یورو و در انگلستان به میزان ۱۷۰ میلیارد پوند بوده‌ایم که ۵ درصد از GDP انگلستان است! این حمایت‌ها باعث می‌شود ریسک‌های اقتصادی حوزه یورو و انگلستان کاهش پیدا کند که می‌تواند ریسک رکود را در اروپا کاهش دهد. نکته بعدی اینکه داده‌های اقتصادی که از آمریکا منتشر می‌شود مانند داده‌های شاخص مدیران خرید (هم در بخش سرویس هم در بخش خدمات) به ما نشان می‌دهند که وضعیت اشتغال و وضعیت سفارش‌ها خوب است. این داده‌ها حاکی از آن است اگر چه پاول و دوستانش می‌خواهند افزایش نرخ بهره را ادامه دهند اما این سیاست هنوز به اقتصاد ضربه‌ای نزده است. بر همین اساس مشاهده می‌کنیم که اظهارات پاول و سیاست افزایش نرخ بهره اروپا نه تنها ضربه‌ای به بازارهای ریسکی نزد که حتی رشد آنها را هم در پی داشت. همچنین در هفته گذشته خبرهایی هم از چین داشتیم که حاکی از افزایش تقاضا در بازار کامودیتی‌ها بود که سیگنال مثبتی برای کاهش نگرانی از رکود اقتصادی بود و باعث شد دارایی‌های ریسکی رشد کنند.
رشد موقتی یا مداوم؟
حالا اما این سوال مطرح می‌شود که آیا این رشد موقتی است یا ادامه دارد؟ این امر بستگی دارد به اینکه آیا فدرال‌رزرو واقعا سیاستی که پاول بیان کرد را انجام می‌دهد یا خیر؟ در حال حاضر بازارها انتظار دارند برای جلسه بعد ۷۵/۰ درصد و برای نوامبر ۵/۰ درصد و برای جلسه سپتامبر ۲۵/۰ درصد نرخ بهره افزایش یابد که یعنی ۵/۱ درصد افزایش نرخ بهره تا انتهای سال! در این صورت قطعا دارایی‌های ریسکی کف جدیدی را خواهند زد و قیمت‌های آنها کاهش پیدا خواهد کرد. در هفته پیش روز قرار است نرخ‌های تورم منتشر شود. مارکت از این نرخ‌ها انتظار اعداد پایینی دارد. همچنین نیم‌نگاهی هم به این موضوع دارد که شاید کاهش قیمت نفت هم در روند اقتصادی تاثیرگذار باشد. (می‌توانیم این مورد را به عنوان سومین عامل اثرگذار در رفتار هفته گذشته بازارها بدانیم.) کاهش قیمت نفت باعث می‌شود که انتظارات تورمی کاهش یابد. این امر نشان می‌دهد که تورم بالا دیگر آنقدر به درآمد مردم ضربه واقعی نخواهد زد و شاید بانک‌های مرکزی هم در نقطه‌ای توقف کنند. اما اگر پاول و فد و بقیه بانک‌ها بخواهند به همین شیوه ادامه دهند، می‌توانیم با احتمال بالا بگوییم که ما دوباره کف قیمتی را در دارایی‌های ریسکی خواهیم داشت.
کاهش ارزش یورو
یورو در هفته گذشته توانست رشد را تجربه کند؛ دلیل آن هم سیاست‌های دولت‌ها برای کمک به اقتصاد و افزایش نرخ بهره‌ای بوده است که به طور موقت روی ارز یورو اثر گذاشت. اما آیا یورو می‌تواند باز هم قدرت بگیرد؟ بعید به نظر می‌رسد! دلیل آن هم این است که بانک مرکزی اروپا سیاست‌های انقباضی شدیدی را انجام نداده است؛ نه فقط در مورد افزایش نرخ بهره بلکه در خصوص QT و سیاست‌های TLTRO هم همین گونه بوده است. همچنین کاهش فعلی قیمت گاز هم به سطوحی که در سال‌های گذشته بوده نرسیده است. گاز همچنان در قیمت‌های بسیار بالایی نسبت به گذشته قرار دارد و این باعث می‌شود که تولید در بخش کالاها در اروپا با قیمت‌های بسیار بالایی تمام شود. بدین ترتیب تولید دیگر منطقی نخواهد بود و بنابراین قسمت‌هایی از چرخه تولید ممکن است کلا تعطیل شود تا زمانی که از پروسه مشکل گاز عبور کنند. تحقق این هدف هم شاید به سال‌های بعد منتهی شود که بتوانند انرژی‌های جایگزین داشته باشند. اما در این فضا اگر یورو مجددا هم رشدی را داشته باشد قطعا با نزول‌های بدتری مواجه خواهد شد و می‌تواند به اعداد ۹۵/۰ در مقابل دلار در انتهای سال جاری میلادی یا اوایل سال بعد برسد.
* کارشناس بازارهای بین‌المللی
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :