سراب جذب سرمایه خارجی
به گزارش جهان صنعت نیوز: در مجاورت کشور ما نیز کشورهایی نظیر ترکیه، جمهوری آذربایجان و امارات متحده عربی با جذب سرمایه‌گذار اقدام به اعطای اقامت می‌کنند و بسیاری از هموطنان ایرانی با هدف استفاده از مزایای پاسپورت این کشورها اقدام به اخذ اقامت از ترکیه و امارات از طریق سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
در شرایطی که با پاسپورت ایرانی صرفا امکان سفر به برخی از کشورهای آفریقایی، آسیایی و آمریکای جنوبی وجود دارد، با پاسپورت ترکیه و امارات متحده عربی امکان سفر به بیشتر کشورهای اروپایی فراهم است.
بی‌اعتبار بودن پاسپورت ایرانی در کنار روابط خوب همسایگان ایران با جامعه بین‌المللی باعث شده که سرمایه‌داران ایرانی تمایل وافری به سرمایه‌گذاری در کشورهای همسایه نشان داده و طی چند سال اخیر بخش بزرگی از سرمایه‌های مادی از کشور خارج شود.
کم‌اعتبار بودن پاسپورت ایران
رده‌بندی «شاخص پاسپورت هنلی» نشان می‌دهد که پاسپورت ایرانی یک بار دیگر در رتبه‌های انتهایی جدول معتبرترین پاسپورت‌های جهان قرار گرفته است. رتبه ایران از این نظر ۹۹ است و یک تبعه ایران می‌تواند بدون ویزا و صرفا با پاسپورت ایرانی فقط به ۴۲ کشور جهان سفر کند.
این کشورها هم عمدتا کشورهای جهان سومی آسیایی، آفریقایی و توسعه‌نیافته هستند. عراق، ارمنستان، کامبوج، پاکستان و سریلانکا از جمله این کشورها هستند. شاید شاخص‌ترین کشورهایی که می‌شود با پاسپورت ایرانی به آنها سفر کرد قطر، عمان، ترکیه و مالزی باشند.
این در حالی است که در حال حاضر ژاپنی‌ها می‌توانند با پاسپورت خود به ۱۹۳ کشور جهان سفر کنند و این آمار برای آمریکایی‌ها ۱۸۷ کشور است. اگر کشورهای شاخص در زمینه اعتبار پاسپورت را کنار بگذاریم و به کشورهای همسایه خود نگاه کنیم نیز می‌بینیم اعتبار پاسپورت امارات متحده عربی به مراتب بیشتر از ایران است، با پاسپورت این کشور می‌توان بدون نیاز به ویزا از ۱۷۴ کشور دنیا بازدید کرد.
با پاسپورت ترکیه نیز می‌توان بدون نیاز به ویزا از ۱۱۱کشور بازدید کرد و این آمار برای جمهوری آذربایجان ۶۸ کشور است. نکته جالب آنکه به لحاظ شاخص ارزش و اعتبار پاسپورت حتی کشور ناشناخته‌ای مثل جیبوتی نیز وضعیتی بهتر از کشور ما دارد.
میزان سرمایه‌گذاری برای دریافت اقامت
در قوانین جدید ترکیه حداقل مبلغ سرمایه‌گذاری در این کشور به ۲۵۰ هزار دلار کاهش یافته است. اخذ پاسپورت کشور ترکیه از طریق سرمایه‌گذاری حداکثر ۶ ماه به طول می‌انجامد و با دریافت ویزای کشور ترکیه می‌توانید به تمام کشورهای اتحادیه اروپا و حوزه شنگن بدون ویزا سفر کنید.
حداقل میزان سرمایه‌گذاری برای اخذ اقامت امارات متحده عربی هم یک میلیون درهم یعنی چیزی حدود ۲۷۰ هزار دلار است. این در حالی است که با پاسپورت امارات متحده عربی می‌توان از بیشتر کشورهای عضو اتحادیه اروپا همچون انگلیس، ایتالیا و اسپانیا دیدن کرد.
میزان سرمایه‌گذاری برای اخذ اقامت ایران تا پیش از این دقیقا برابر با کشور ترکیه و ۲۵۰ هزار دلار تعیین شده بود. این در حالی بود که ارزش پاسپورت کشوری همچون ترکیه به مراتب بیشتر از ایران است چراکه با آن امکان گشت و گذار در کشورهای عضو اتحادیه اروپا وجود دارد.
همان‌طور که انتظار می‌رفت با اعلام میزان لازم سرمایه‌گذاری برای کسب اقامت ایران استقبال خوبی صورت نگرفته و کسی خواستار انجام سرمایه‌گذاری برای کسب اقامت ایران نشد.
در همین رابطه به تازگی سخنگوی اقتصادی دولت در خصوص قانون اقامت گرفتن ایران با سقف سرمایه‌گذاری ۲۵۰ هزار دلار اظهار کرد: قبول داریم که سقف‌های اعلام‌شده بالاست لذا به ۱۰۰ هزار دلار کاهش پیدا کرده و اگر فردی حداقل ۱۰۰ هزار دلار وارد کشور کند می‌تواند اقامت بگیرد و تمهیداتی فراهم شده برای اینکه جذابیت بیشتری برای جذب سرمایه‌گذاری ایجاد شود.
با وجود اعلام امکان اخذ اقامت ایران با سرمایه‌گذاری ۱۰۰ هزار دلاری یعنی کمتر از نصف کشورهای همسایه باز هم پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که بسیاری به دلیل بی‌اعتبار بودن پاسپورت ایرانی، وضع نامساعد اقتصادی به سبب تحریم‌ها و وضعیت آزادی‌های اجتماعی چندان تمایلی به اخذ اقامت ایران نشان ندهند.
شکست طرح سرمایه‌گذاری برای اقامت ایران
اواسط سال گذشته معاون وزیر کشور پس از ۲۶ ماه از تصویب طرح سرمایه‌گذاری ۲۵۰ هزار دلاری برای دریافت اقامت پنج‌ساله در ایران، اعلام کرد که این طرح «حتی یک نفر متقاضی نیز نداشت و جواب نداد».
به گفته این مقام مسوول مصوبه هیات وزیران در تیرماه ۱۳۹۸ مبنی بر صدور مجوز اقامت پنج‌ساله برای خارجی‌ها در ازای سرمایه‌گذاری یا سپرده‌گذاری بلندمدت ۲۵۰ هزار دلاری، موفقیت‌آمیز نبود و مورد استقبال قرار نگرفت.
وی دلیل این شکست را «بالا بودن رقم سرمایه‌گذاری» اعلام کرد و گفت حتی یک مورد تقاضا در این چارچوب صورت نگرفت. وی بر لزوم بازبینی این رقم تاکید کرد.
انتظار جذب سرمایه خارجی در ازای اعطای اقامت پنج ساله در حالی بود که کشور طی چند سال قبل با تحریم‌های آمریکا مواجه بوده و ارزش پول ملی افت شدید کرده بود، طبیعی است که مجموع این عوامل ریسک سرمایه‌گذاری در ایران را بالا برده و مانع جذب سرمایه برای کشور می‌شود.
شایان ذکر است در حالی که نرخ دلار آمریکا در تیر ماه ۱۳۹۸ حدود ۱۲ هزار تومان بود، امروز تا نزدیک به ۳۰ هزار تومان بالا رفته است.
از سوی دیگر بر اساس ارزیابی بانک جهانی، ایران از لحاظ شاخص سهولت کسب‌و‌کار در رده ۱۲۷ در میان ۱۹۰ کشور جهان قرار گرفته، در حالی که این رقم برای ترکیه، ۳۳ است.
کشور ترکیه نیز از پنج سال پیش قانون اعطای شهروندی در ازای سرمایه‌گذاری ۲۵۰ هزار دلاری را اعمال کرده و بر اساس آخرین آمار رسمی، این طرح منجر به جذب ۹ هزار شهروند خارجی و ۳/۳ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی شده است.
اگرچه دولت ترکیه تاکنون جزئیات اعطای شهروندی به خارجی‌ها را منتشر نکرده، اما ایرانی‌ها از لحاظ خرید مسکن در ترکیه در این سال‌ها همواره در بالاترین رده قرار داشته و سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی در ترکیه صورت داده‌اند.
اعلام شرایط جدید سرمایه‌گذاری برای اقامت ایران
به دنبال عدم استقبال خارجی‌ها برای سرمایه‌گذاری در ایران فروردین ماه سال جاری مدیرکل دفتر سرمایه‌گذاری خارجی اعلام کرد که مدت زمان اعطای اقامت به سرمایه‌گذاران خارجی از سه به پنج سال و میزان سپرده‌گذاری مورد نیاز جهت این امر، از ۲۵۰ هزار دلار به میزان ۹۰ هزار یورو کاهش یافته است.
ابوالفضل کوده‌ئی مدیرکل دفتر سرمایه‌گذاری خارجی سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران با اعلام این خبر و با اشاره به تصویب پیشنهاد وزارت اقتصاد در هیات دولت در خصوص «کاهش میزان حداقل سرمایه یا سپرده» و «افزایش سال‌های مجوز اقامت» برای سرمایه‌گذاران خارجی، هدف از این مصوبه را تشویق هر چه بیشتر اتباع کشورهای خارجی و به ویژه همسایه برای سرمایه‌گذاری در ایران اعلام کرد.
ابوالفضل کوده‌ئی موضوع اقامت در کشور میزبان (ایران) را به عنوان یکی از مهم‌ترین موضوعات مورد توجه سرمایه‌گذاران خارجی و اشخاص مرتبط با آنها ارزیابی و عنوان کرد: بر همین اساس اصلاح مصوبه اعطای اقامت پنج ساله به سپرده‌گذاران و سرمایه‌گذاران خارجی که قبلا در سال ۱۳۹۸ به تصویب هیات وزیران رسیده بود، مجددا در دستور کار وزارت امور اقتصادی و دارایی و متعاقبا دولت قرار گرفت و پس از انجام اصلاحات لازم به تصویب کمیسیون اقتصادی دولت و نهایتا هیات وزیران رسید.
وی اعلام کرد: تغییرات انجام‌شده در مصوبه جدید نسبت به مصوبه قبلی به این صورت است که میزان سپرده‌گذاری مورد نیاز جهت اعطای اقامت پنج ساله به اتباع خارجی از ۲۵۰ هزار دلار در مصوبه قبلی به میزان ۹۰ هزار یورو در مصوبه جدید کاهش یافته است.
مدیرکل دفتر سرمایه‌گذاری خارجی سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران ادامه داد: در همین راستا، علاوه بر موضوع فوق، موضوع اصلاح ماده ۳۵ آیین‌نامه اجرایی قانون تشویق و حمایت سرمایه‌گذاری خارجی نیز مد نظر وزارت امور اقتصادی و دارایی قرار گرفت و به موجب آن، اقامت سه ساله قابل اعطا به سرمایه‌گذاران خارجی در ایران، (موضوع ماده ۳۵ آیین‌نامه اجرایی قانون تشویق و حمایت سرمایه‌گذاری خارجی) از مدت ۳ سال در قانون مصوب ۱۳۹۸ به پنج سال اصلاح و افزایش یافت.
وی تصریح کرد: بر این مبنا، فرد سرمایه‌گذار، مدیران و کارشناسان خارجی وی و نیز مدیران و کارشناسان خارجی بنگاه‌های اقتصادی که سرمایه خارجی در آن به کار گرفته شده باشد، به علاوه همسر، فرزندان ذکور زیر ۱۸ سال و اناث مجرد و پدر و مادر تحت تکفل آنها نیز، از مزایای این مصوبه برخوردار خواهند شد.
کوده‌ئی مخاطبان این مصوبه هیات دولت را تمامی اتباع خارجی و یا متقاضیان خارجی اخذ اقامت پنج ساله کشورمان اعلام کرد که اقدام به سپرده‌گذاری بلندمدت در ایران کرده و با رعایت شیوه‌نامه مصوب مربوط به این آیین‌نامه، فرم درخواست را تکمیل و مدارک هویتی خود را ارائه داده باشند.
کوده‌ئی در ادامه اهمیت و ضرورت جذب منابع مالی خارجی به کشور با توجه به رقابت موجود در این زمینه بین کشورهای منطقه (و به ویژه همسایه) را به عنوان هدف اصلی ارائه این مصوبه عنوان کرد.
با وجود تسهیل روند سرمایه‌گذاری در ایران و پایین آمدن مبلغ حداقل سرمایه‌گذاری اما وضع بی‌ثبات و نامساعد اقتصادی و وجود تحریم‌های بین‌المللی باعث شده که سرمایه‌داران بین‌المللی در منطقه ترجیح دهند سرمایه‌های خود را به کشورهایی همچون ترکیه و امارات متحده عربی هدایت کنند و پیش‌بینی می‌شود ایران در بازار رقابتی جذب سرمایه‌گذار دستاورد قابل توجهی کسب نکند.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :