دلالان عامل نوسان قیمت در بازار فولاد/نفوذ واسطه‌ها تولیدکنندگان زنجیره فولاد را متضرر کرده است
.به گزارش جهان صنعت نیوز: مساله این است که نحوه قیمت‌گذاری ثباتی ندارد؛ در نتیجه عرصه برای حضور دلالان فراهم است. این در حالی است که اگر روال قیمت‌گذاری براساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شد و بورس کالا به شکل کامل ایفای نقش می‌کرد، بدون شک حضور واسطه‌ها در بازار بسیار کمرنگ‌تر از امروز بود.
اما با توجه به اینکه دلالان بعد از بورس کالا نیز همچنان در بازار نفوذ دارند و باعث نوسان قیمت‌ها می‌شوند، این موضوع مطرح می‌شود که اینها دلال‌های خردهپا نیستند، بلکه بیشتر دلالان بزرگی هستند که در همه‌جا از جمله بورس و صدور بخشنامه‌ها نفوذ دارند و نقشی تعیین‌کننده ایفا می‌کنند. در این شرایط، تولیدکننده احساس ثبات نمی‌کند. با توجه به اینکه قیمت‌گذاری زنجیره فولاد در بورس کالا برمبنای فرمول خاصی صورت گرفته که بخشی از آن تحت تاثیر قیمت‌های جهانی و بخشی هم از عوامل داخلی تبعیت می‌کند، کارشناسان باور دارند که قیمت‌گذاری دستوری در این زنجیره به سود تولیدکننده نبوده و مشکلاتی را به طور جد ایجاد کرده است.
نگاه انتخابی فولادسازان
یک کارشناس فولاد درباره این مهم که برخی مواقع فولادسازان از قیمت‌های جهانی استقبال می‌کنند و برخی مواقع مبنای کار خود را قیمت جهانی در نظر نمی‌گیرند، گفت: زمانی که قیمت‌های جهانی بالاست، معمولا فولادسازان از قیمت‌های جهانی استقبال می‌کنند؛ اما زمانی که قیمت ارز و دلار نوسانی است، چندان متقاضی قیمت‌های جهانی نیستند. فرهاد منفرد تاکید کرد: مشکل آن است که تولیدکننده شرایط ثابتی ندارد که خود را با بازار جهانی تطبیق دهد. در این بین متغیرهای بسیاری وجود دارد که سبب می‌شود قیمت‌ها روال منطقی و ثابتی نداشته باشند.
نحوه محاسبه قیمت‌ها
زمانی قیمت شمش برمبنای قیمت شمش خوزستان تعیین می‌شد و این قیمت مبنای قیمت‌گذاری در کل زنجیره فولاد و حتی قراضه و مواد اولیه قرار می‌گرفت. منفرد در پاسخ به این پرسش که قیمت‌ها را چگونه محاسبه می‌کنند، گفت: هرچند در محاسبه فرمول‌گذاری قیمت فولاد همچنان قیمت شمش خوزستان مبنا قرار می‌گیرد، اما موضوع آن است که بخشنامه‌های متعدد که در زمینه قیمت‌گذاری وضع می‌شود، فضا را به‌طور کلی تغییر داده است، به گونه‌ای که هرچند در بازار بورس کالا برمبنای درصدی از قیمت جهان و سایر عوامل داخلی تعیین می‌شود، اما همچنان قیمت‌ها دستوری است و این موضوع سبب می‌شود که دلال‌ها به این عرصه ورود کنند.
با وجود بورس کالا، همچنان این دلال‌ها هستند که در بازار نفوذ دارند. این کارشناس فولاد با بیان این مطلب خاطرنشان کرد: باید یادآور شد که منظور دلال‌های خردهپا در بازار نیستند، بلکه دلالان بزرگی که هم در بورس و هم در زمینه صادر کردن بخشنامه‌ها نفوذ دارند و در این بازار دخالت می‌کنند و به نوعی تعیین‌کننده هستند.
منفرد در ادامه با تاکید بر این موضوع که باید تغییرات فولاد و ارز همسو باشند، تصریح کرد: موضوع آن است که در بازار داخلی شاهد هستیم که قیمت فولاد و ارز همانند الاکلنگ عمل می‌کند و این موضوع در تولید شمش، میلگرد و تیرآهن و حتی قراضه صحت دارد و بر قیمت آنها نیز تاثیرگذار است.
او در ادامه یادآور شد: برخی مدعی هستند که با وجود دستوری بودن قیمت‌ها، دست دلالان از بازار کوتاه می‌شود، این در حالی است که با وجود بورس کالا به هیچ عنوان دست دلالان از بازار کوتاه نشده است و همچنان در این بازار نفوذ دارند و حتی با نفوذ این دلالان قیمت‌ها نوسان پیدا می‌کند. در چنین شرایطی طبیعی است که تولیدکنندگان از سود لازم بهره‌مند نشوند. حتی در برخی شرایط تولیدکنندگان به‌صورت غیرمستقیم مجبور می‌شوند که به این واسطه‌ها متوسل شوند. اگر خریداری برای محصول خود نیابند، نیازمند این واسطه‌ها می‌شوند، چراکه این واسطه‌ها به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم در بازار حضور دارند.
قیمت‌گذاری روال ثابتی ندارد
این کارشناس فولاد در ادامه با تاکید بر این موضوع که روال ثابتی برای قیمت‌گذاری در بازار فولاد وجود ندارد، گفت: نحوه قیمت‌گذاری ثبات ندارد و به همین دلیل زمینه را برای حضور دلالان فراهم می‌کند. این در حالی است که اگر روال قیمت‌گذاری براساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شد، بدون شک حضور واسطه‌ها در بازار بسیار کمرنگ‌تر از اکنون می‌شد.
او خاطرنشان کرد: بخشنامه‌ها متعدد و تصمیم‌گیری‌ها در لحظه است و همین موضوع فرصت را برای حضور واسطه‌ها مهیا کرده است. حتی واسطه‌ها با اقدامات خود در این بازار دست به شایعه‌سازی زده و بازار را در دست خود می‌گیرند.این کارشناس فولاد در ادامه خاطرنشان کرد: دولت طرح یک میلیونی مسکن را اعلام کرد و همین موضوع اگر در هر کشور دیگری عنوان می‌شد تمام بازارها از رکود خارج می‌شدند اما در ایران این طرح جزو اولویت‌های آخر قرار گرفته است.
تاثیر عوامل خارجی بر قیمت‌ها
منفرد در ادامه با اشاره به گران شدن مواد اولیه و تاثیر آن بر قیمت مواد اولیه عنوان کرد: یکی از عواملی که سبب گران شدن فولاد می‌شود، افزایش قیمت مواد اولیه و فروآلیاژهاست. برای نمونه قیمت نیکل و مولیبدن پس از جنگ روسیه و اوکراین سه برابر افزایش پیدا کرد و از کیلویی ۶۵۰ هزار تومان به ۵/۲ میلیون رسید. این مواد اولیه بسیار مورد نیاز فولادسازان آلیاژی و غلتک‌‌سازان است، طبیعی است که با گران شدن آنها، محصول نهایی این واحدها نیز افزایش پیدا کند؛ چراکه دلیلی ندارد زمانی که یک تولیدکننده مواد اولیه خود را گران می‌خرد، مجبور شود محصول نهایی خود را در بورس کالا و بازار داخلی گران به فروش برساند. با این روال بسیاری از واحدها در قراردادهای بلندمدت خود دچار مشکل می‌شوند.
وی یادآور شد: اتفاقاتی که در بازار ایران روی می‌دهد به هیچ عنوان قابل پیش‌بینی نیست، بخشنامه‌های غیرکارشناسی وضع و پس از مدتی ملغی می‌شوند. فولادسازان با قیمت‌های گران مواد اولیه را خریداری کرده و با هزینه تمام‌شده بالا کالا را وارد بازار می‌کنند، اما مجبور به فروش با قیمت پایین‌تر هستند. از سوی دیگر با موضوعاتی همچون تامین به‌موقع برق و گاز در طول سال روبه‌رو هستند که روی هزینه تمام شده آنها اثرگذار است. با این روال حتی قادر به برنامه‌ریزی یک‌ساله برای خود نیستند و همین فقدان برنامه زمینه را برای حضور واسطه‌ها در بازار مهیا می‌کند.
انتقاد از بورس کالا
در ادامه برخی از فعالان فولادی از روش و مشی بورس کالا انتقاد کرده و باور دارند که خط‌مشی‌‌ای که در دنیا رایج است، در بورس کالای ایران اجرایی نمی‌شود.
در این خصوص رییس اتحادیه فروشندگان آهن و فولاد می‌گوید: با وجود آنکه اتحادیه آهن و فولاد و فلزات، برای راه‌اندازی بورس فلزات تلاش زیادی کرد، اما اکنون در قیمت‌گذاری‌ها کنار گذاشته شد. حمیدرضا رستگار افزود: بعد از ایجاد و تشکیل بورس فلزات، سایر بورس‌های کالا تشکیل شدند.
وی با بیان اینکه با وجود کمک و همکاری اتحادیه فروشندگان آهن و فولاد در راه‌اندازی بورس، اکنون به نوعی کنار گذاشته شده و هیچ دخل و تصرفی در آن نداشته و از این بخش استفاده و مشاوره گرفته نمی‌شود، گفت: متاسفانه قیمت‌گذاری‌ها، بدون حضور ذی‌نفعان اصلی و مجموعه‌های مرتبط انجام می‌شود.
رستگار با بیان اینکه به طور کلی عملکرد بورس عملکرد مقبولی از طرف اتحادیه آهن و فولاد و فلزات و اصناف مرتبط نیست و شفاف نبوده، می‌گوید: در جلسات متعددی که با مسوولان داشته‌ایم مکرر این نکته را تذکر داده‌ایم، اما متاسفانه اصرار و پافشاری بر این روش داشته و تاکید دارند این مکانیسم ادامه یابد. بر این اساس، بعضا با قیمت‌گذاری به صورت دستوری قیمت‌ها افزایش یا کاهش پیدا می‌کند که این روند به هیچ عنوان مورد قبول ما نیست.
به گفته وی، با این شیوه و عملکرد، بورس خود تبدیل به یک بنگاه اقتصادی شده است. به این معنا که افرادی در آنجا منافعی دارند و بر اساس آن تلاش می‌کنند تا هیچ گروهی (که حق دارد از شیوه و نحوه قیمت‌گذاری، هویت و ماهیت مصرف‌کننده و توزیع‌کننده اطلاع داشته باشد)، مطلع و آگاه نشود و در ابهام بماند. در نتیجه این شیوه و عملکرد بورس مردود است.
رییس اتحادیه فروشندگان آهن و فولاد، اظهار امیدواری می‌کند در صورت انجام اصلاحات، بورس می‌تواند جای مناسبی برای عرضه کالا باشد.
وی اضافه کرد: اصلی‌ترین روش قانونی، دخالت صد درصدی تولیدکننده به عنوان صاحب نظر است. در عین حال، توزیع‌کننده، صادرکننده و حمایت از مصرف‌کننده هر کدام در جایگاه خود قرار داشته باشند، اما متاسفانه اکنون میان این گروه‌ها تداخل پیش آمده است.
رییس اتحادیه فروشدگان آهن می‌گوید: اختیارات از برخی از این گروه‌ها گرفته شده و بعضا به گروه دیگری داده شده است. با توجه به مشخص بودن ایرادات، باید اصلاحات انجام شود و مطابق با ضوابط قانونی هر مجموعه‌ای مسوولیت خود را برعهده داشته باشد. شیوه کنونی ممکن است در کوتاه‌مدت جواب دهد، اما در طولانی‌مدت، خسارات و زیان زیادی تحمیل می‌کند که به راحتی قابل حل نیست.
رستگار پیشنهاد می‌دهد که مجموعه‌ای با برنامه جامع و کامل، به صورت مستمر در خصوص فولاد ایجاد شود تا با تشکیل جلسات، در خصوص شیوه پیشبرد تصمیم‌گیری شود و نقش هدایت و حمایت به دولت سپرده شده تا از دخالت حذر کند.
لینک کوتاه :