انتظارات افکار عمومی از سفر رییسی به نیویورک
دکتر صلاح‌الدین هرسنی *
سیدابراهیم رییسی رییس‌جمهوری کشور ما برای شرکت در هفتاد و هفتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد، به نیویورک سفر کرد. البته رییسی به دلایل پاندمی و شرایط کرونایی نتوانست در نشست سال گذشته مجمع عمومی سازمان ملل حاضر شود و همین عدم حضور او در نشست گذشته مجمع عمومی سازمان ملل موجب تقویت این گمانه شد که شاید به سابقه کاری‌اش ربط داشته باشد. حالا که او در نشست امسال مجمع عمومی سازمان ملل حاضر شده، به تمامی آن شائبه و گمانه‌ها پایان و نشان داده است که ماموریت حقوقی او نمی‌تواند مانع حضورش در نشست و محفل بزرگی چون نشست مجمع عمومی شود. حال اینکه او توانسته است همانند سایر روسای جمهور و نخست‌وزیران عضو مجمع عمومی سازمان ملل در نشست امسال حاضر شود، افکار عمومی از او این انتظار را دارد که چگونه بتواند متن و حاشیه نشست مجمع عمومی را با ابتکار عمل در سخنرانی و همچنین دیدار با نخست‌وزیران و روسای جمهوری کشورها، دستمایه فرصت سازنده برای کشور کند.
در این ارتباط مهم‌ترین توقع و انتظار از رییسی آن است که بتواند با سخنرانی در تریبونی چون مجمع عمومی بر ضرورت راهبرد چند‌جانبه‌گرایی و ضرورت تعامل سازنده با جهان به ویژه با همسایگان آن هم در محیط پرآشوبی چون منطقه غرب آسیا، کشور را از انزوای منطقه‌ای و بین‌المللی خارج کند و صرف عضویت پاندولی و نامطمئن در پیمان شانگهای و سایر پیمان‌های تحت مدیریت، مسکو و پکن را مایه اتکا در معادلات جهانی نسازد. همچنین رییسی باید بداند که نشست مجمع عمومی امسال برای او همانند بهار نشست شانگهای نیست و ممکن است با توجه به شرایط جهانی و منطقه‌ای ایران نشست مجمع عمومی امسال برای او به پاییز و خزانی مبدل شود. ضمن آنکه رییسی باید مسیر سخنرانی و انعکاس منویات جمهوری اسلامی ایران را در قالب بیانیه و خطابه به گونه‌ای تنظیم و ارائه کند که تجربه نه‌چندان خوشایند برخورد با محمود احمدی‌نژاد و رفتار مقامات و سران کشورها در ترک جلسه سخنرانی رییس‌جمهور اسبق تکرار نشود. به ویژه آنکه همزمانی سفر او با مرگ دلخراش مهسا امینی ممکن است موجب اتهاماتی از سوی کشور‌های عضو مجمع عمومی در نقض حقوق بشر در چنین نشستی شود. در سطحی دیگر این انتظار از رییسی می‌رود که بتواند به جهت تزاید سطح تنش با واشنگتن همراهی با روسیه و چین را دستمایه سیاست خصمانه غرب علیه ایران نکند، چراکه در شرایط حاضر افکار عمومی جهانیان هیچ موافقتی با تهاجم نظامی روسیه یا همان عملیات ویژه مورد نظر ولادیمیر پوتین و سرگئی لاوروف در اوکراین به منظور نئونازیسم‌زدایی در محیط‌های پیرامونی روسیه ندارد. حال احتمال دارد سیاست‌های اعلامی تهران در حمایت و مشروعیت‌بخشی به رفتار روسیه در مجمع عمومی موجب تعریف فاز جدیدی از ایران‌آزاری از سوی غرب آن هم در شرایطی که برجام در برزخ احیا و مرگ در نوسان است، شود. بنابراین نیازی نیست که رییسی در چنین نشستی سخنی بر مشروعیت مسکو در جنگ اوکراین بر زبان آورد. اما مهم‌ترین انتظار از رییسی مربوط به حق مشروع ایران در جهت احیای برجام و محکوم کردن سیاست‌های واشنگتن در خروج از برجام است. در واقع رییسی باید ضمن تعدیل رفتار‌های تهاجمی واشنگتن در قضیه برجام فضای مجمع عمومی را به نفع ایران و در نتیجه احیای برجام تغییر دهد. چنین انتظاری بسته به آن است که رییسی بتواند با نشان دادن و یادآوری از بدعملی اروپا از فردای خروج واشنگتن از برجام، سه عضو اروپایی برجام در جهت احیای برجام را همراه واشنگتن کند. حال باید دید که چگونه رییسی می‌تواند با توجه به اولین تجربه سیاسی حضور در نیویورک چنین انتظاراتی از سوی افکار عمومی را در هفتاد و هفتمین نشست مجمع عمومی با ابتکار عمل به نفع ایران تغییر دهد و با دست پر، نیویورک را به مقصد تهران ترک کند.
* کارشناس مسائل بین‌الملل
لینک کوتاه :
