جهان در خطر

به گزارش جهان صنعت نیوز:  این نشست در حالی برگزار می‌شود که حمله روسیه به اوکراین و نیز بحران انرژی و غذا که در پی این تحول نظامی در اروپا و جهان تشدید شده بر نشست امسال مجمع عمومی سازمان ملل متحد سایه انداخته است.برنامه هسته‌ای ایران و چالش نگران‌کننده گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی که به گفته کارشناسان، حیات در کره زمین را در معرض خطر جدی قرار داده از دیگر بحران‌هایی است که همزمان با برپایی این نشست در زمره دغدغه‌های بزرگ جهانی قرار گرفته است.

این نشست از سوی دیگر همزمان با انباشت بی‌سابقه بحران‌های سیاسی، اجتماعی و بهداشتی در جهان و عمیق‌تر شدن شکاف‌های ژئوپلیتیک پس از دوران جنگ سرد در پی پا گرفتن بزرگ‌ترین مناقشه نظامی در اروپا پس از جنگ دوم جهانی برگزار می‌شود.
رهبران و نمایندگان ۱۹۳ کشور عضو سازمان ملل متحد از روز سه‌شنبه به نوبت در سخنانی دغدغه‌های خود را نسبت به چالش‌ها و بحران‌های دامنگیر جهان با دیگر شرکت‌کنندگان در میان می‌گذارند.

آسیب‌های جنگ

آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد چند روز قبل از برپایی این گردهمایی سالانه تاکید کرده بود: «جهان ما از جنگ آسیب دیده، دستخوش تبعات ناشی از تغییرات اقلیمی، متاثر از کینه و نفرت و شرمسار از فقر و نابرابری است.»
وی ضمن ابراز نگرانی از وضعیت موجود و فراخوان برای حرکت جمعی در مسیر یافتن راه‌حل بحران‌های کنونی یادآور شد که تقسیم‌بندی‌های ژئواستراتژیک واکنش جهانی به چالش‌های فاجعه‌بار فعلی در جهان را فلج کرده است. گوترش ضمن ابراز ناامیدی نسبت به احتمال حصول یک توافق صلح تاکید کرد که شکاف‌ها و تقسیم‌بندی‌های ژئواستراتژیک «هرگز پس از جنگ سرد تا این اندازه قابل توجه و چشمگیر نبوده است.»

زمین در آتش

دبیرکل سازمان ملل ضمن هشدار نسبت به اینکه جهان در «خطری بزرگ و جدی» قرار دارد، گفت: رهبرانی که برای نخستین‌بار در سه سال اخیر به صورت حضوری با یکدیگر دیدار می‌کنند باید با درگیری‌ها، فجایع مربوط به تغییر اقلیمی و افزایش فقر و نابرابری مقابله کرده و به تفرقه‌ها در بین قدرت‌های بزرگ که از زمان حمله روسیه به اوکراین وخیم‌تر شده، رسیدگی کنند. دبیرکل سازمان ملل در جریان سخنرانی‌ها و اظهارات پیش از آغاز نشست رهبران جهان در مجمع عمومی سازمان ملل، نه تنها به وظیفه «خطیر» نجات زمین که «به معنای واقعی کلمه در آتش است» اشاره کرد، بلکه بر مقابله با پاندمی کرونا نیز تاکید کرد.

وی همچنین به «عدم دسترسی به منابع مالی برای کشورهای در حال توسعه برای احیا؛ بحرانی که در یک نسل گذشته دیده نشده است» اشاره کرد که باعث از بین رفتن زمینه برای آموزش، بهداشت و حقوق زنان شده است.
گوترش سخنرانی خود تحت عنوان «وضعیت جهان» را امروز در مراسم افتتاحیه نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل ایراد خواهد کرد. استفان دوجاریک، سخنگوی سازمان ملل اعلام کرد که این سخنرانی یک گزارش آگاهانه، اساسی و راه‌حل‌محور برای جهانی است که تفرقه‌ها و اختلافات ژئوپلیتیکی در آن همه ما را به خطر انداخته است. دوجاریک روز دوشنبه به خبرنگاران گفته بود:‌ در سخنان گوترش هیچ حرف زیبا و خوشایندی وجود نخواهد داشت اما او دلایل برای امیدواری را بیان خواهد کرد.
هفتاد و هفتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل با حضور رهبران جهان در سایه نخستین جنگ بزرگ اروپا از زمان جنگ جهانی دوم برگزار می‌شود. این جنگ بزرگ میان روسیه و اوکراین باعث ایجاد بحران جهانی غذا شده و شکاف‌هایی را در بین قدرت‌های بزرگ جهان به وجود آورده که از زمان جنگ سرد مشاهده نشده بودند. نام نزدیک به ۱۵۰ رهبر کشور و دولت در تازه‌ترین فهرست سخنرانان این نشست قرار دارد. این نشان می‌دهد که با وجود وضعیت متشنج و فرو پاشیده جهان،‌ سازمان ملل همچنین اصلی‌ترین محل گردهمایی روسای جمهور، نخست‌وزیران، پادشاهان و وزرایی است که نه تنها دیدگاه‌های خود را مطرح کنند بلکه به صورت دوجانبه دیدارهایی با یکدیگر داشته باشند و درباره چالش‌ها در جهان مذاکره کنند و به پیشرفت‌هایی دست یابند.
برای بسیاری از رهبران جهان موضوع حمله ۲۴ فوریه روسیه به اوکراین در راس برنامه قرار دارد؛ حمله‌ای که نه تنها استقلال و حاکمیت اوکراین را تهدید می‌کند بلکه نگرانی‌هایی را در مورد وقوع یک فاجعه اتمی در بزرگ‌ترین نیروگاه اتمی اروپا در جنوب شرق اوکراین که اکنون تحت کنترل روسیه است، به وجود آورده است.
رهبران بسیاری از کشورها تلاش می‌کنند تا از گسترش جنگ جلوگیری کنند و صلح را به اروپا بازگردانند. اگرچه دیپلمات‌ها انتظار هیچ موفقیت و پیروزی را در این هفته ندارند.
توقف صادرات مهم غلات و کود از اوکراین و روسیه یک بحران غذایی به ویژه در کشورهای در حال توسعه به وجود آورده و باعث تورم و افزایش قیمت‌های زندگی در بسیاری از کشورهای دیگر شده است. این موضوعات نیز در راس برنامه این نشست قرار دارند.
گوترش در یکی از نشست‌های روز دوشنبه برای ترویج اهداف سازمان ملل تا سال ۲۰۳۰ از جمله پایان دادن به فقر شدید، تضمین برابری آموزش برای همه کودکان و رسیدن به برابری جنسیتی گفت: بسیاری از خطرات بزرگ و جدی جهان ما را وسوسه می‌کنند که اولویت‌های توسعه بلند‌مدت را کنار بگذاریم. اما برخی مسائل از جمله آموزش، اشتغال، برابری کامل برای زنان و دختران، خدمات درمانی جامع و مقابله با بحران تغییر اقلیمی مسائلی نیستند که بتوانند منتظر بمانند.
وی خواستار کمک‌های مالی و سرمایه‌گذاری عمومی و خصوصی و از همه آنها مهم‌تر صلح شد. نشست مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۲۰۲۰ به خاطر پاندمی کرونا به صورت مجازی برگزار شد و در سال ۲۰۲۱ میلادی نیز به صورت ترکیبی از حضوری و مجازی برگزار شد. اما امسال، مجمع عمومی سازمان ملل با ۱۹۳ عضو فعالیت خود را به صورت سخنرانی‌های حضوری از سر گرفت و حضور مجازی ولودیمیر زلنسکی رییس‌جمهوری اوکراین تنها استثنای این رویداد است. طبق رسوم و سنت، برزیل نخستین کشوری است که در مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی می‌کند. این رسم بیش از هفت دهه است که پا برجا بوده و از نشست‌های اولیه مجمع عمومی سازمان ملل نشات می‌گیرد چراکه در زمانی که هیچ کشوری داوطلب نبود در این رویداد سخنرانی کند، برزیل داوطلب شد.
پس از آن جو بایدن، رییس‌جمهوری آمریکا به عنوان کشور میزبان دومین سخنران این رویداد می‌شد، اما از آنجایی که بایدن برای شرکت در مراسم تدفین الیزابت دوم به لندن سفر کرده، سخنرانی‌اش به صبح چهارشنبه موکول شده است. مکی سال رییس‌جمهوری سنگال احتمالا نوبت بایدن را می‌گیرد و به عنوان دومین سخنران این رویداد سخنرانی خواهد کرد. بخش عمده‌ای از سخنرانی‌های رهبران جهان در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد طی سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ به دلیل همه‌گیری بیماری کووید۱۹ به صورت ویدئویی و غیرحضوری انجام شده بود. این در حالی است که در نشست امسال مجمع عمومی سخنرانی‌ها به روال معمول و طبق قوانین به صورت حضوری انجام می‌شود. در واقع رهبران جهان به استثنای ولودیمیر زلنسکی رییس‌جمهوری اوکراین برای برخورداری از حق سخنرانی در نشست مجمع عمومی باید از روز سه‌شنبه در این نشست حضور داشته باشند.

سیاسی شدن یک مساله مقرراتی

رهبر اوکراین در واقع به موجب رای‌گیری‌ ویژه مجمع عمومی که روز جمعه صورت گرفت، اجازه یافت پیامی از پیش ضبط شده را برای نشست امسال ارسال کند.

این موضوع نارضایتی و انتقاد شدید روسیه را به همراه داشت؛ به نحوی که تصمیم اتخاذ شده را به عنوان «سیاسی شدن یک مساله مقرراتی» محکوم کرد. ریچارد گوان تحلیلگر گروه بین‌المللی بحران معتقد است: اگر او (ولودیمیر زلنسکی) به صورت حضوری در نشست شرکت می‌کرد به «ستاره» مجمع عمومی تبدیل می‌شد.
وی در این خصوص تاکید کرد: سخنرانی رییس‌جمهوری اوکراین حتی به صورت ویدئویی هزار برابر بیشتر از سخنرانی دیگر رهبران توجه حاضران را به خود جلب خواهد کرد.
تحلیلگر گروه بین‌المللی بحران در ادامه به خبرگزاری فرانسه گفت: بسیاری از سیاستمداران غیرغربی از غرب به خاطر تمرکز بر اوکراین ناراحت و دلزده هستند.
لیندا توماس-گرینفیلد سفیر ایالات متحده در سازمان ملل متحد نیز می‌گوید: کشورها از این نگرانند که وقتی ما بر اوکراین تمرکز داریم به سایر بحران‌ها در سراسر جهان توجه کافی نمی‌کنیم؛ اما این‌طور نیست.
وی خاطرنشان کرد: جهان به چرخش خود ادامه می‌دهد. سفیر ایالات متحده در سازمان ملل در این راستا با اشاره به بحران غذایی که در کانون چندین رویداد قرار گرفته تصریح کرد: «ما نمی‌توانیم آنچه را که در بقیه جهان اتفاق می‌افتد، نادیده بگیریم.»
گروه بین‌المللی بحران با تهیه گزارشی به مناسبت نشست آتی مجمع عمومی سازمان ملل متحد که به نوعی سال نوی کاری این نهاد بین‌المللی محسوب می‌شود به برخی چالش‌های مهم پیش‌رو برای این سازمان اشاره کرده است.

تقویت کمک‌های بشردوستانه

این گزارش در میان چالش‌های پیش رو، چهار ماموریت مهم و کلی سازمان ملل متحد طی سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ را در زمینه تقویت صلح‌بانی، مبارزه با فساد، تقویت کمک‌های بشردوستانه و امنیت آب و هوایی برجسته کرده است.
عمده چالش‌هایی که سازمان ملل متحد طی دوره یادشده با آنها دست به گریبان خواهد بود از دید تحلیلگران گروه بین‌المللی بحران به مواردی چون «تقویت ماموریت حافظ صلح در مالی» ، «همکاری با طالبان برای بازسازی و بازیابی افغانستان»، «تحکیم آتش‌بس در یمن»، «بازگرداندن اعتماد به ماموریت حفظ صلح سازمان ملل در جمهوری دموکراتیک کنگو»، «مبارزه با فساد در هندوراس»، «تداوم جریان کمک به شمال غرب سوریه»، «کمک به غیرنظامیان در مناطق تحت اشغال روسیه در اوکراین»، «تهیه پیش‌نویسی برای برنامه زمانی صلح» و «پیشبرد برنامه تامین امنیت آب و هوایی در شورای امنیت» اختصاص خواهد داشت. تشییع جنازه ملکه الیزابت دوم که قرار است یک روز پیش از گشایش مجمع عمومی سازمان ملل متحد برگزار شود سبب شده تا شمار کمتری از رهبران به نسبت سال‌های گذشته در روز نخست این گردهمایی حضور داشته باشند. در این راستا همچنین باید به نخستین سخنرانی لیز تراس نخست‌وزیر جدید بریتانیا در مجمع عمومی سازمان ملل متحد و جابه‌جایی سخنرانی جو بایدن اشاره کرد.
رییس‌جمهوری ایالات متحده که طبق روال همیشگی باید در روز نخست به عنوان دومین سخنران پس از رییس‌جمهوری برزیل نطق خود را ایراد کند به دلیل شرکت در مراسم تشییع جنازه ملکه بریتانیا با یک روز تاخیر در روز چهارشنبه سخنرانی خواهد کرد.
رجب طیب اردوغان و امانوئل ماکرون، روسای جمهوری ترکیه و فرانسه همانند همتای برزیلی خود در روز سه‌شنبه سخنرانی خواهند کرد.
اگرچه امسال شمار به نسبت بیشتری از رهبران کشورهای عضو سازمان ملل به استثنای دو غایب بزرگ یعنی ولادیمیر پوتین و شی جین‌پینگ، رهبران روسیه و چین در نشست مجمع حضور دارند اما محدودیت‌ها و مقررات بهداشتی همچون کاهش اعضای هیات‌های شرکت‌کننده و اجباری بودن استفاده از ماسک همچنان جدی گرفته شده است.
هفتاد‌وهفتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل از ۲۰ تا ۲۶ سپتامبر( ۲۹ شهریور تا ۴ مهر) به مدت یک هفته در مقر این نهاد بین‌المللی واقع در شهر نیویورک ایالات متحده برگزار خواهد شد.