بازار آشفته روغن موتور

به گزارش جهان صنعت نیوز: پس از آنکه سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، مجوز افزایش ۲۵ درصدی قیمت محصولات روانکار (روغن موتور) را به پالایشگاه‌داران داد، به جای آنکه بازار متعادل شود، بازار با کمبود روغن موتور مواجه شد. هرچند مشابه این اتفاق سال گذشته هم افتاده بود، اما امسال هم تکرار شد. فعالان بازار می‌گویند، دلیل این به‌هم‌ریختگی در بازار واسطه‌هایی هستند که خودشان مستقیم با کارخانه‌های تولیدکننده در ارتباط هستند. با این حال دو وزارتخانه نفت و صمت دستور داده‌اند که هم تولید بیشتر شود و هم نظارت بیشتری بر توزیع روغن موتور در بازار صورت بگیرد.

اگرچه در برخی استان‌ها شرایط رو به عادی شدن می‌رود اما هنوز برخی استان‌ها با کمبود روغن موتور و قیمت‌هایی دو برابر قیمت کارخانه روبه‌رو هستند. نتیجه این اتفاق‌ها موجب نارضایتی مردم شده است.

آن‌طور که فعالان بازار و فروشندگان روغن موتور می‌گویند، تولیدکنندگان عامل اصلی کاهش روغن موتور در بازار بوده‌اند زیرا به دلیل افزایش قیمت مواد اولیه از جمله لوبکات، از قیمت فعلی این محصول رضایت نداشته و با این شیوه، قصد نشان دادن نارضایتی خود را دارند.

در همین حال تولیدکنندگان می‌گویند هزینه‌های تولید افزایش پیدا کرده و افزایش ۲۵ درصدی قیمت کفاف هزینه‌های آنها را نمی‌دهد. در نتیجه با کاهش تولید عملا باعث شدند که واسطه‌ها در بازار فعال شوند. شرایط در مقطعی به گونه‌ای شد که هرکس قیمت روغن را به صورت سلیقه‌ای اعلام کند. هرچند حالا وضعیت به نسبت بهتر شده، اما گلایه تولیدکنندگان همچنان مطرح است که هزینه‌های تولید آنها بالاست.

از سویی برخی خبرها حکایت از آن دارد که با کمبود روغن موتور، روغن موتورهای تقلبی و فاقد استاندارد در بازار، بیشتر شده است. مردم نگران این موضوع هستند زیرا روغن‌های تقلبی می‌تواند آسیب‌های جدی را به خودروها وارد کند.

مشکل اصلی قیمت‌گذاری دولتی است

سیدحمید حسینی رییس اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی درباره وضعیت تولید روغن موتور در کشور به «جهان‌صنعت» می‌گوید: روغن کشور پتانسل بسیار خوبی دارد؛ حدود ۲ میلیون تن لوبکات که ماده اولیه تولید روغن است، در کشور تولید می‌شود و سالانه حدود هفتصد هزار تن روغن کارکرده جمع‌آوری می‌شود و مجددا تسویه می‌شود.

او افزود: آنچه باعث شده که مشکل کمبود در بازار ایجاد شود، مربوط به قیمت‌گذاری است. دولت تا زمانی که تصمیم بگیرد با توجه به شرایط جدید قیمت‌گذاری کند، این آشفتگی در بازار وجود دارد. باید توجه داشت که امسال همه هزینه‌ها افزایش یافته است. هزینه‌های کارگر و پرسنل، هزینه‌های سوخت، هزینه‌های برق و تورم، همه این موارد واحد‌های تولیدی روغن موتور را با مشکل مواجه کرده است.

حسینی با بیان اینکه دولت اصرار دارد قیمت‌های قبلی را حفظ کند، اظهار کرد: این موضوع باعث شد تا توزیع روغن در بازار دچار مشکل شود. از طرفی یکی از تولید‌کنندگان بزرگ روغن در داخل، سیستم‌عامل خود را تغییر داده و به توزیع مستقیم روی آورد. این تغییر در بازار مشکل ایجاد کرد.

رییس اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی با تاکید بر اینکه یکی از مشکلات اقتصاد ایران، سیستم قیمت‌گذاری دولتی است، یادآور شد: کل مصرف داخلی ما در حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار تن است، ۵/۲ میلیون تن مواد اولیه تولید روغن داریم. در رقابت بدون شک قیمت‌ها کاهش پیدا می‌کنند. اما دولت اصرار دارد که قیمت‌گذاری را خود انجام بدهد.

او گفت: این قیمت‌گذاری به ضرر مصرف‌کننده است. اگر صورت‌های مالی شرکت‌های روغن‌سازی را ببینید، مشاهده می‌شود که سود‌های مالی‌شان سال به سال افزایش می‌یابد. به نظر من دخالت دولت و حضور دولت در بازار باعث شده است، این مشکلات برای مردم ایجاد شود. در حالی که می‌توان این کالا را در یک شرایط رقابتی قرار داد.

زیان بزرگ برای تولیدکننده‌ها

سیدمرتضی ‌هاشمی نایب‌رییس هیات رییسه بازرگانان اتحادیه صادرکنندگان نفت و گاز و پتروشیمی هم درباره مزیت‌های صادراتی روغن موتور به «جهان‌صنعت» می‌گوید: شرکت‌های تولیدکننده ایرانی، روغن پایه را به کشورهایی مانند امارات، آسیای‌شرقی (هند، چین) و کشورهای آفریقایی صادر می‌کنند. از این روغن‌های پایه برای تولید روغن موتور استفاده می‌شود. روغن‌های پایه ایران را بعد از سپری کردن مراحلی، با یک ارزش‌افزوده بسیار بالا به بازار آفریقا صادر می‌کنند. هرچند صحبت‌های بسیاری در رابطه با این وجود دارد که شرکت‌ها خام‌فروشی انجام ندهند و روغن پایه را صادر نکنند. با این حال همه می‌دانیم که صادرات روغن پایه کار راحت‌تری برای شرکت‌هاست زیرا پول صادرات را یکجا دریافت می‌کنند.

او افزود: این خام‌فروشی باعث شد تا برخی کشورها مثل هند دیگر از ما پارافین خریداری نکنند، بلکه اسلک را می‌خرند. یعنی به جای اینکه ارزش‌افزوده برای کشور ایجاد شود، این ارزش‌افزوده در هند انجام می‌شود. درست است که بازار داخل ظرفیت لازم برای جذب این حجم پارافین را ندارد، اما بهتر است تحمل کرد تا ظرفیت‌سازی در داخل کشور انجام شود. این روالی است که سراسر اقتصاد دنیا با آن روبه‌رو هستند.

هاشمی با بیان اینکه در مصوبه‌ای جدید، صادرات برخی زیرگروه‌های روغن موتور ممنوع شده، تصریح کرد: تا قبل از این مصوبه، صادرات بیشتر بود و به بازار داخل کمتر محصول می‌دادند. عرضه آنها هم در بورس به صورت قطره‌چکانی بود که در این صورت رقابت بین شرکت‌های خصوصی داخلی بیشتر می‌شد.

او گفت: بعد از التهاب بازار، این شرکت‌ها این مواد را به نماینده‌های خود می‌دادند و نماینده هم احتکار می‌کرد. زیرا بازار وقتی به هم می‌ریزد هر شخصی به فکر منافع شخصی خود است. مجموع این عوامل باعث شد تا فشار به ۴ شرکت برای جلوگیری از خام‌فروشی وارد شود. بعد از ممنوع کردن خام‌فروشی، قرار شد محصول آنها در بورس عرضه شود. در مقابل مازاد خرید داخل بورس را می‌توانستند با ۱۵ درصد عوارض صادرات، صادر کنند.

این فعال صنعت پتروشیمی ابراز امیدواری کرد تا با افزایش عرضه در بورس قیمت پایه روغن پایه از ۳۴۸۰۰ به ۲۴۸۰۰ کاهش پیدا کرد، گفت: یعنی ۳۰ درصد کاهش قیمت داشت.

او افزود: در حال حاضر بازار ۸ درصد شرکت‌های خصوصی تقریبا نابود شده‌اند، زیرا این شرکت‌های بزرگ حجم بسیار بزرگی محصول را تولید و وارد بازار می‌کردند. شرکت‌های خصوصی تقریبا در حال تعطیل شدن هستند و قیمت‌ها حالت منطقی ندارد.

 

اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهصنعت و معدن