استخراج کم و کُند از معادن
به گزارش جهان صنعت نیوز: حتی به گفته کارشناسان دلیل تعطیلی پنهان معادن نیز بی‌ربط به این موضوع نیست و ممنوعیت واردات ماشین‌آلات معدنی به کشور است که باعث شده معادن کشور با تمام ظرفیت کار نکنند و به عبارتی با پدیده تعطیلی پنهان روبه‌رو شوند. در این باره حتی بسیاری از تحلیلگران معتقدند بخش معدن یکی از حوزه‌هایی است که سال‌های سال مغفول مانده است و علت اینکه خیلی کم و کُند از معادن‌مان استخراج می‌کنیم، عدم توجه به رفع چالش‌هایی همچون فرسودگی ماشین‌آلات است.
با این حال اگرچه با تلاش‌های بسیار کارشناسان و اهالی رسانه سعی شده تا این چالش پررنگ اهالی صنعت و معدن به گوش دولتمردان برسد و چاره‌ای برای آن اندیشیده شود، هنوز اقدام عملی برای واردات ماشین‌آلات به کشور انجام نشده است، چراکه به عقیده برخی از مسوولان و نمایندگان مجلس، باید در این زمینه از ظرفیت هپکو به عنوان شرکت تولیدکننده ماشین‌آلات سنگین بهره برد. این در حالی است که به عقیده فعالان این حوزه، هپکو اگر توان تامین نیاز معدنکاران را داشت، در همین زمان ممنوعیت واردات خودی نشان می‌داد.
نکته قابل تامل در این باره این است که معاون معادن و فرآوری مواد وزارت صنعت، معدن و تجارت در اوایل سال جاری افزایش قیمت ماشین‌آلات معدنی را تایید و علت آن را ممنوعیت واردات این ماشین‌آلات و مشکلات در حوزه تامین آنها عنوان کرد. بنابراین به دنبال اعتراض تمام فعالان صنعتی و معدنی نسبت به این موضوع و همچنین حمایت مجلس، قرار شد واردات ماشین‌آلات سنگین و معدنی به کشور با شرایطی خاص انجام شود. همچنین اخیرا وزیر صنعت، معدن و تجارت خواستار آن شد تا سند راهبردی ماشین‌های مختلف بخش صنعت، معدن و راهسازی و ساختمان‌سازی نیمه نخست آبان‌ماه طراحی و تدوین شود. سیدرضا فاطمی‌امین اعلام کرده است که در زمینه ماشین‌آلات صنعتی، معدنی، کشاورزی، راهسازی و ساختمان‌سازی، در نظر داریم از هر حوزه‌ای که ظرفیت ساخت داخل وجود دارد استفاده کرده و هر کجا که کمبودی هست از طریق واردات تامین شود.
هنوز خبری از واردات ماشین‌آلات سنگین و معدنی نیست
در این رابطه مجید ناصری‌نژاد با بیان اینکه هنوز خبری از اجرای مصوبه مجلس واردات ماشین‌آلات سنگین و معدنی به کشور از سوی دولت نیست، گفت: درصددیم که اقداماتی انجام دهیم تا این واردات هر چه سریع‌تر انجام شود.
ناصری‌نژاد بیان کرد: وقتی یک سیاست جدید در کشور وضع می‌شود، باید تمام جوانب آن سنجیده شود و به همین دلیل باید در سطح کلان سیاستگذاری کرد. ما نباید بخشی یا مقطعی یا به نفع یک قسمت خاص سیاستگذاری کنیم. به این صورت که یک قسمت را درست کنیم و چند قسمت دیگر از قِبل آن خراب شوند. سیاستگذاری ممنوعیت واردات ماشین‌آلات معدنی نیز از همین دست سیاست‌ها بوده است.
عضو کمیسیون انرژی مجلس افزود: بخش معدن یکی از حوزه‌هایی است که سال‌های سال مغفول مانده است. ما می‌توانستیم از معادن‌مان خیلی بیشتر از اینها هم در زمینه استخراج و هم در زمینه فرآوری استفاده کنیم. متاسفانه خیلی کم و کُند از معادن‌مان استخراج می‌کنیم و این محصول استخراج‌شده هم به صورت خام صادر می‌شود که یک ضعف بزرگ برای ایران محسوب می‌شود، زیرا ما یک کشور معدنی هستیم.
نباید برای تولید اصرار بیهوده کرد
ناصری‌نژاد خاطرنشان کرد: نبود ماشین‌آلات معدنی هم مشکل دیگر ما است. ما برای اینکه بهتر از این معادن استفاده کنیم باید برآورد هزینه و فایده داشته باشیم؛ یعنی مشخص کنیم که برای رسیدن به یک سود مشخص نیاز است که اقدام به واردات ماشین‌آلات کنیم یا خیر؟.
این نماینده مجلس یازدهم تاکید کرد: بالاخره بحث ماشین و تولید این ماشین‌آلات در داخل یکی از نکاتی است که دلسوزان کشور معتقدند باید روی ساخت داخل آنها متمرکز شد و ما هم معتقدیم که تا جای ممکن باید از تولیدکننده داخل حمایت کرد تا تولیدات ماشین‌آلات داخلی تقویت شود. اما جایی که این ماشین‌آلات در دسترس نیست و امکان تولید آن هم در داخل امکان‌پذیر نیست نباید اصرار بیهوده به اجرای آن کرد.
ناصری‌نژاد در ادامه افزود: معتقدم برای رفع این مشکل باید تصمیماتی بگیریم تا از جهان و دنیا عقب نیفتیم و این منابع خدادادی را هم از بین نبریم. برای رفع این مشکل باید به صورت محدود و موقتی اجازه واردات ماشین‌آلات معدنی خارجی به کشور داده شود. یکی از راه‌هایی که می‌توانیم وابستگی کشور به درآمد نفتی را مقداری کم کنیم استفاده کشور از معادن مختلف است که می‌تواند امکان صادرات غیرنفتی و هم تامین نیاز داخل را فراهم کند.
ممنوعیت واردات نتوانست کیفیت تولید را بالا ببرد
نماینده مجلس یازدهم در ادامه درباره میزان تقویت تولیدکننده داخلی با وضع ممنوعیت واردات توضیح داد: ممنوعیت واردات ماشین‌آلات معدنی در این چند سال متاسفانه نتوانست کیفیت تولید تولیدکننده داخلی این ماشین‌آلات را بالا ببرد و این مساله یکی از نگرانی‌های ما است، زیرا در حوزه تولید ماشین چه سواری و چه سنگین هزینه بسیار داده‌ایم و مجلس و دولت از این تولیدکنندگان خیلی حمایت کرده‌اند. اما باعث تاسف است که تولیدکننده خودروی داخلی ما نتوانسته به آن جایی که باید برسد؛ این مساله برای ما جای نگرانی جدی دارد.
ناصری‌نژاد در ادامه بیان کرد: البته نباید این مسیری که در این چند سال رفته‌ایم را تعطیل کنیم، اما حمایت از آنها باید به نوعی حمایت مشروط باشد. یک اقدام دیگر که وزارت صمت و دولت می‌تواند برای حمایت از معادن مخصوصا معادن کوچک‌مقیاس انجام دهد اعطای تسهیلات به آنها است. باید به این معدن‌داران تسهیلات داده شود تا بتوانند ماشین‌آلات خود را به‌روز و مشکلات‌شان را برطرف کنند تا به سوددهی برسند.
ایران بر پایه معادن استوار است
موضوع فرسودگی ماشین‌آلات معدنی و ابهام در واردات با توجه به اینکه فعالان صنعت سنگ کشور را نیز دچار چالش کرده و باعث کاهش تولید در این حوزه شده است نیز در چهاردهمین نمایشگاه بین‌المللی سنگ ایران مورد توجه قرار گرفت. در این نمایشگاه همچنین با رونمایی از یک مدل بیل شرکت هپکو اینطور اعلام شد که با وجود اینکه دولتمردان سنگ شرکت هپکو را به سینه می‌زنند و ممنوعیت واردات را به دلیل حمایت از این شرکت می‌دانند اما تنها فعالان بخش خصوصی بودند که از این محصول هپکو استقبال کردند و در این زمینه از بخش‌های دولتی هیچ خبری نبود.
در همین خصوص استاندار مرکزی گفت: ایران کشوری است که بر پایه معادن استوار است و در سند تحول نیز باید سهم صادرات غیرنفتی به صورت واقعی ارتقا داده شود. معادن نیز در این بخش قرار می‌گیرند که باید در افق زمانی نزدیک دچار تحول شوند. باید صادرات محصولات معدنی فرآوری‌شده نیز افزایش یابد و در کنار آن سرمایه‌گذاری بر فعالیت‌های اکتشافی و بهره‌برداری در خارج از کشور که در سند تحول ذکر شده رونق یابد. همچنین باید از تمرکز در استخراج و فروش به سمت تکمیل حلقه‌های زنجیره ارزش و توسعه اقدامات حرفه‌ای با محوریت افراد حقوقی حرکت کنیم.
فرزاد مخلص‌الائمه با اشاره به فرسودگی ماشین‌آلات معدنی در کشور که باعث باز شدن بازار واردات ماشین‌آلات معدنی خاصه ماشین‌آلات دست دوم در کشور شده است، گفت: حمایت از صنایع موجود در کشور که می‌تواند بخشی از نیاز کشور را در این عرصه تامین کند جزو سیاست‌های دولت است و هپکو به عنوان تولیدکننده ماشین‌آلات راهسازی که ظرفیت تولید ماشین‌آلات معدنی را دارد می‌تواند در این عرصه فعال باشد. این در حالی است که بخش خصوصی فعال در حوزه معدن به تغییر رویکرد هپکو اعتماد کرد و به این شرکت سفارش تولید ماشین‌آلات معدنی را داد ولی این حمایت را از سوی دولت ندیدیم.
نباید گورستان ماشین‌آلات معدنی در کشور توسعه یابد
مخلص‌الائمه با تاکید بر اینکه اگر لازم است واردات ماشین‌آلات سنگین مانند ماشین‌آلات معدنی به کشور صورت گیرد، این امر باید در قالب اقدام شرکت‌های معتبر انجام گیرد و نباید اجازه داد که گورستان ماشین‌آلات معدنی دست دوم در کشور توسعه یابد، بر لزوم رفع شکاف فناوری و بهره‌وری پایین به عنوان آنچه مدنظر دولت قرار دارد، تاکید کرد.
وی با بیان اینکه تعارضات منطقه‌ای و محلی گاهی مشکل‌آفرین می‌شود، گفت: دولت بر بهره‌مندی مردم ساکن در اطراف معادن، از درآمدهای معدنی تاکید دارد و باید ۱۵ درصد حقوق دولتی معادن در مناطق مجاور معادن هزینه شود که در ادوار گذشته این امر اجرایی نشده است و شاهد نقص در اجرای قانون مربوطه هستیم، البته در بودجه ۱۴۰۱ این امر مورد توجه قرار گرفته است.
استاندار مرکزی با بیان اینکه توسعه زیرساخت‌های تسهیل‌گری جزو ضرورت‌هاست و زمانی که تسهیل امور با مشارکت بخش خصوصی، دولتی، علمی و پژوهشی در کشور ایجاد شود می‌توان توسعه این بخش را شاهد بود، گفت: ۳۰۰ هکتار زمین در شهرک صنعتی محلات برای استقرار واحدهای صنعتی سنگ اختصاص یافت که ۲۰۰ واحد مستقر شده‌اند، همچنین حمایت از خوشه سنگ محلات و برگزاری دوره‌های آموزشی شرکت‌های صنعتی در برنامه کاری شرکت شهرک‌های صنعتی استان قرار دارد.
وابستگی به نفت مایه فروریختگی شده است
استاندار مرکزی همچنین با اشاره به ابلاغ سند تحول دولت مردمی در اسفندماه سال گذشته گفت: در سند تحول ۲۳ برنامه اجرایی در ۳۷ بخش تعریف شده است که یکی از بخش‌ها به حوزه معدن و صنایع معدنی بازمی‌گردد. نگاه‌های تحولی دولت در قالب چرخش‌های تحولی در این حوزه با دقت و مشورت فعالان بخش معدن تدوین شده است و دستگاه‌های اجرایی موظفند در سه افق زمانی کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت اقدامات متعدد را اجرایی کنند تا شاهد تحول در حوزه معدن باشیم.
فرزاد مخلص‌الائمه با اشاره به نشانگرهای وضعیت مطلوب در سند تحول دولت، گفت: افزایش نسبت میزان استخراج مواد معدنی به کل ذخایر اکتشاف شده، افزایش سهم این بخش در حوزه ناخالص داخلی و خالص تجارت کشور در این سند مدنظر قرار گرفته است.
مخلص‌الائمه با بیان اینکه ایران رتبه نخست ذخایر هیدروکربنیک را در اختیار دارد، گفت: ایران با موقعیت ژئوپلی‌اکونومیک و قرار گرفتن در کانون بیضی انرژی جهان که ۷۰ درصد ذخایر نفت و گاز جهان در این بیضی قرار دارد، اهمیت بالایی دارد، همچنین شهر محلات در کانون و دایره‌ای به شعاع ۳۰۰ کیلومتر از خاک کشور قرار گرفته که ۷۰ درصد ذخایر سنگ کشور در این شعاع قرار دارد.
وی تصریح کرد: اقتصاد کشور به دلیل تصمیمات گذشته کاملا وابسته به نفت است و طبق فرموده مقام معظم رهبری این وابستگی مایه فروریختگی شده و با توجه به اطلس پیچیدگی جهان، اقتصاد ایران تا ۷۷ درصد وابسته به نفت و مشتقات نفت است.
وجود ۸۰۹ معدن غیرفعال در کشور
در این نمایشگاه همچنین مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: در ۶ ماهه اول امسال تعداد معادن کشور ۲۱۸۸ فقره بوده که ۱۳۵۴ معدن از این تعداد، فعال، ۲۵ معدن در حال تجهیز و ۸۰۹ معدن غیرفعال هستند و باید تعیین‌تکلیف شوند.
سیف‌الله امیری با بیان اینکه محلات حدود ۲ میلیون تن سنگ تولید می‌کند و یکی از بزرگ‌ترین تولید‌کننده‌های سنگ تراورتن محسوب می‌شود، اظهار کرد: طبق گزارش سال ۲۰۲۱ میزان ذخایر جهان ۲۱ میلیارد تن است که ۵/۴ میلیون تن از این میزان متعلق به ایران است. تعداد معادن سنگ تزئینی کشور ۱۹۷۶ فقره با اشتغال ۴۰۰ هزار نفر است.
وی افزود: میزان ظرفیت اسمی سنگ تزئینی ۳۰ میلیون تن و تولید سنگ بلوک در کشور حدود ۱۲ میلیون تن است، همچنین میزان مصرف سنگ بریده در کشور ۶۵ میلیون تن است و عمده سنگ‌های تزئینی که در کشور مورد استفاده قرار می‌گیرند مرمر، تراورتن و… هستند.
مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت بیان کرد: ایران با ۱۲ میلیون تن تولید سنگ تزئینی رتبه چهارم بعد از چین، هند و ایتالیا را در رتبه‌بندی در عرصه سنگ تزئینی دارد. میزان صادرات سنگ خام در سال ۹۶ بالغ بر یک میلیون تن بوده است که با تمهیدات انجام شده و حمایت از واحدهای فرآوری، این مقدار به ۹۵۰ تن کاهش یافته است و واحدها به سمت صادرات و فرآوری سنگ گرایش پیدا کرده‌اند.
وی اضافه کرد: به سبب حمایت از تولید داخل، واردات سنگ تزئینی به شکل بریده شده نداریم ولی برای واردات به صورت بلوک مانعی وجود ندارد.
هدف‌گذاری برای صادرات ۵/۱ میلیارد دلاری سنگ
امیری با اشاره به اینکه هدف‌گذاری در افق ۱۴۰۴، صادرات ۵/۱ میلیارد دلاری سنگ است، گفت: در حال حاضر این رقم یک و نیم میلیون دلار است و برای رسیدن به هدف یادشده، نوسازی و بازسازی واحدهای فرآوری، افزایش تولید و ایجاد هلدینگ صادراتی و ایجاد هلدینگ صادرات در کشور مقصد مورد نظر است.
مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت اضافه کرد: ممنوعیت واردات سنگ کارشده، تغییر قیمت پایه ارزی در خصوص سنگ‌های وارداتی و ایجاد شرایط رقابت تولید و توسعه خوشه‌های صنعتی، ایجاد بستر مناسب برای استفاده از تسهیلات بانکی توسط واحدهای تولیدی و فرآوری و توسعه واحدهای فرآوری به منظور استفاده از ضایعات سنگ از جمله اقدامات وزارت صمت در صنعت سنگ است.
وی در خصوص ماده ۲۱ قانون خاک نیز گفت: در گذشته خاک به خارج از کشور صادر می‌شد به همین دلیل این ماده قانونی برای حفاظت از خاک در نظر گرفته شد تا اگر ماده معدنی خاک اثبات شد اجازه صادرات آن داده شود، البته گمرک نیز باید همکاری کند و با توجه به تفاوت سنگ و خاک مانعی در صادرات سنگ ایجاد نکند.
امیری با اشاره به راه‌اندازی شورای سیاستگذاری صنعت گفت: این شورا راه‌اندازی شده اما باید به‌روزرسانی شود. این کار به دلیل تغییرات مدیریتی در وزارت صمت به تعویق افتاد که پیگیر آن خواهیم بود.
مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت بیان کرد: در بودجه در خصوص مواد خام و نیمه‌خام، باید عوارض در نظر گرفته شود. البته عوارضی برای سنگ تعیین نشده اما در بودجه ۱۴۰۰ تکلیف شده است که حتما باید برای سنگ خام و نیمه‌خام عوارض در نظر گرفته شود. برای سنگ فرآوری‌شده عوارض در نظر گرفته نشده، اما وزارت اقتصاد و دولت اختیار تعیین میزان عوارض را به وزارت صمت داده‌اند تا مقدار آن توسط وزارتخانه تعیین شود که ناچار شدیم کمترین میزان عوارض از جمله کمتر از یک درصد را برای سنگ در نظر بگیریم، هرچند اگر می‌توانستیم قطعا این حداقل عوارض را نیز در نظر نمی‌گرفتیم.
نمایش ماشین‌آلات صنعتی و معدنی ترکیه
محمد حلاجیان مدیر اجرایی چهاردهمین نمایشگاه بین‌المللی سنگ ایران در آیین گشایش این نمایشگاه گفت: چهاردهمین نمایشگاه بین‌المللی سنگ ایران در نیمور محلات در فضایی به مساحت ۹۰ هزار متر مربع برگزار شده که ۳۲ هزار متر مربع از این میزان، فضای خالص نمایشگاهی است.
وی با بیان اینکه این نمایشگاه تا ۲۲ مهرماه برپا خواهد بود، افزود: بیش از ۳۰ هزار تن سنگ از ۵۰۰ معدن کشور در چهاردمین نمایشگاه سنگ ایران حضور دارند و تمامی بخش‌های زنجیره تامین و ارزش سنگ در این نمایشگاه شرکت کرده‌اند. به گفته وی، در کنار شرکت‌های داخلی و خارجی برای نخستین‌بار شرکت‌هایی از کشور ترکیه ماشین‌آلات صنعتی و معدنی خود را در این نمایشگاه به نمایش گذاشته‌اند.
حلاجیان گفت: شاهد حضور شرکت‌کنندگانی از ۲۲ استان و بازدیدکنندگانی از کشورهای هند، ترکیه، ایتالیا و سایر کشورها در این نمایشگاه هستیم. در طول برگزاری نمایشگاه ۱۶ دوره آموزشی و پنجمین جلسه میز سنگ کشور نیز برگزار خواهد شد.
رونمایی از بیل hec 370 هپکو
گفتنی است در این نمایشگاه از بیل hec 370 هپکو نیز رونمایی شد. گفته می‌شود این بیل ۳۷ تنی از لحاظ عملیاتی در معادن سنگ و تمامی عملیات‌های معدنی قابلیت استفاده دارد. این بیل با تکنولوژی فنی مربوط به هپکو و قطعات به‌روز دنیا تولید شده است و در همین لحظه می‌توان نمونه‌های خارجی مشابه آن را مقایسه کرد که از نظر قیمت، کیفیت و خدمات شرکت بهترین است. در این خصوص همچنین اعلام شده است که تولید انبوه این دستگاه در دستور کار هپکو قرار دارد. تا پایان امسال ساخت حدود ۴۰ دستگاه از این بیل در دستور کار است و سال آینده نیز ۱۰۰ دستگاه تولید می‌شود. همچنین اینطور اعلام شده که اگر حمایت داخلی از شرکت صورت گیرد، می‌توان ۳۰ درصد صرفه‌جویی به واسطه این دستگاه در کشور رقم زد. این در حالی است که معادن کشور به دلیل قیمت کاملا رقابتی از این دستگاه استقبال کرده‌اند. در واقع بیشترین مشتریان هپکو مربوط به بخش خصوصی است که استقبال و اعتماد بالایی به هپکو کرده‌اند.
لینک کوتاه :